ΗΠΑ, Ισραήλ, Τουρκία: Ποιός έχει και ανάγκη ποιόν και πόσο!

του Τσενγκίζ Τσαντάρ, εφημερίδα Ραντικάλ

Μετάφραση: Σάββας Καλεντερίδης

Αναλύοντας και συγκρίνοντας τις διμερείς σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ, που διέρχονται περίοδο κρίσης, διαπιστώσαμε ότι και οι δυο πλευρές έχουν η μια την ανάγκη της άλλης, με το Ισραήλ να είναι αυτό που έχει περισσότερο ανάγκη την Τουρκία. Δηλαδή, το Ισραήλ είναι αυτό που έχει περισσότερο ανάγκη να διαφυλάξει και να προστατέψει τις σχέσεις του με την Τουρκία.
Ορισμένοι κύκλοι στην Τουρκία δεν μπορούν να το αντιληφθούν. Και αυτό γιατί δεν έχουν αντιληφθεί ότι η Γάζα είναι “σημείο καμπής” για τις πολιτικές ισορροπίες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Η ουσία στην όλη υπόθεση δεν είναι η συμπεριφορά του Ερντογάν απέναντι στον Περές, στο Νταβός. Η συμπεριφορά αυτή οφείλεται στα γεγονότα της Γάζας. Εάν το Ισραήλ, λίγες μέρες μετά την επίσκεψη Ολμέρτ, δεν επιτίθετο με τόση αγριότητα στη Λωρίδα της Γάζας και δεν προκαλούσε μια…σφαγή σε μια περιοχή που ζουν 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι, θα μπορούσε ο Ερντογάν να συμπεριφερθεί με αυτόν τον τρόπο;
Από τη μια πλευρά επί δυο χρόνια εφαρμόζετε εμπάργκο στη Λωρίδα της Γάζας, παρεμποδίζετε ακόμα και τη μεταφορά τροφίμων και φαρμάκων, και σαν μην έφθανε αυτό, επιτέθεστε και σκοτώνετε 1500 ανθρώπους, το ένα τρίτο των οποίων είναι παιδιά, τραυματίζετε 5.000 ανθρώπους, μετατρέπετε σε ερείπεια χιλιάδες κτίρια και μετά έρχεστε και ζητάτε “κατανόηση” από τη “σύμμαχο” Τουρκία. Και αν δεν βρείτε την κατανόηση που θέλετε από την Τουρκία, τότε θα της θυμίσετε το “Κουρδικό Πρόβλημα” και θα την εκβιάσετε ότι δεν θα κουνήσετε το δαχτυλάκι σας για να εμποδίσετε την έγκριση από το αμερικανικό κογκρέσο του νομοσχεδίου που αφορά την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων!
Είναι δυνατόν μια τέτοια σχέση να είναι “αξιόπιστη”;
Ο Ταγίπ Ερντογάν, ακριβώς επειδή εξέφρασε με την στάση του τα συναισθήματα εκατομμυρίων ανθρώπων, ηρωοποιήθηκε στα μάτια των Αράβων και των Τούρκων, ενώ η Τουρκία απέκτησε αέρα ηγέτιδος δύναμης στη Μέση Ανατολή.
Έτσι έχει η κατάσταση.
***
Η Τουρκία είναι η διάδοχος μια αυτοκρατορίας που διοίκησε αυτήν την περιοχή επί 400 χρόνια. Τα εδάφη πάνω στα οποία βρίσκεται σήμερα το Ισραήλ, πριν από 90 χρόνια ήταν εδάφη της Τουρκίας. Για τις σημερινές γεννιές της Τουρκίας, τα εδάφη εκείνα είναι τα εδάφη των παδούδων και των γιαγιάδων τους.
Η συγκεκριμένη περιοχή, εκτός από ιστορικούς και πνευματικούς δεσμούς, έχει ιδιαίτερη σημασία και για την ασφάλεια της Τουρκίας. Δεν είναι δε δυνατόν να θεωρείται “σύμμαχος” και να υπολογίζει στην υποστήριξη της Τουρκίας κάποιος που ακολουθεί πολιτική που πλήττει την ειρήνη και την ασφάλεια στα παλαιά εδάφη και στην σημερινή “πίσω αυλή” της Τουρκίας.
Και ακριβώς επειδή δεν στήριξε τέτοιες πολιτικές, η Τουρκία αναγορεύτηκε σε ηγέτιδα δύναμη της περιοχής.
Η επιρροή της Τουρκίας στην περιοχή αυξήθηκε από μόνη της. Η περιοχή αυτή, άλλωστε, είχε ένα “κενό επιρροής” μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και μετά τον πόλεμο στο Ιράκ. Ο αραβικος κόσμος είναι αδύναμος και κατακερματισμένος. Οι Παλαιστίνοι βιώνουν αυτά που βιώνει ο αραβικός κόσμος. Και οι ίδιοι είναι αδύναμοι και πολυδιασπασμένοι.
Και το Ισραήλ, μετά την περιπέτεια της Γάζας, την ολοκληρωτική εξάντληση και το ξεπέρασμα των “ορίων της αποτροπής και της αποτρεπτικότητας” και την απώλεια της ηθικής νομιμοποίησης, δεν μπορεί να θεωρείται “ισχυρό”. Το Ισραήλ είναι υποχρεωμένο να υπολογίζει πλέον μόνο στην υποστήριξη των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ με τη σειρά τους, δεν μπορούν να κάνουν απο μόνες τους πολλά πράγματα στην περιοχή.
Η περιοχή χωρίστηκε σε ζώνες αμερικανικής και σοβιετικής επιρροής την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ρωσία δεν αναπλήρωσε αυτομάτως τη σοβιετική επιρροή. Η δε αμερικανική επιρροή ασκείται στην περιοχή δια των αδύναμων αραβικών καθεστώτων (με πρώτο αυτό της Αιγύπτου), τα οποία είναι απονομιμοποιημένα στα μάτια των ίδιων των λαών τους. Έτσι, το κενό που προκύπτει κάθε φορά, καλείται να το καλύψει το Ιράν.
Από αυτή την άποψη, η ηθική ανάδειξη της Τουρκίας ως ηγέτιδος δύναμης στην περιοχή μετά τη Γάζα και μετά το Νταβός, της προσδίδει τη θέση ενός “νέου κέντρου δυνάμεως”, το οποίο έχει ανάγκη και είναι προς το συμέρον ολόκληρης της περιοχής.
Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, η Αμερική του Ομπάμα έχει ανάγκη την Τουρκία περισσότερο από ποτέ, για να ασκήσει τις πολιτικές της στη Μέση Ανατολή. Άλλωστε, ο Ομπάμα ζήτησε να αναβιώσει το σχέδιο της δημιουργίας δύο κρατών, σχέδιο που θεωρείται “νεκρό” από πολλού και για το Ισραήλ, αλλά και για τους Παλαιστινίους.
Ο ειδικός απεσταλμένος του νέου προέδρου των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, George Mitchell, θα διαπιστώσει σύντομα ότι υπάρχουν δυο εμπόδια για τη λύση αυτή.
1. Η Παλαιστίνη είναι διηρημένη. Όσο η Δυτική όχθη είναι υπό τον έλεγχο της Παλαιστινιακής Διοίκησης και της Άλ Φατάχ και η Λωρίδα της Γάζας υπό τον έλεγχο της Χαμάς, είναι αδύνατον να εφαρμοστεί η λύση των δύο κρατών.
2. Το Ισραήλ μέχρι σήμερα έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να μην υλοποιηθεί ποτέ η λύση των δύο κρατών.
***
Είναι καιρός να αφήσουμε τη συνθηματολογία και να μιλήσουμε με αριθμούς και γεγονότα.
Όταν το 1993 οι Γιασέρ Αραφάτ, Γιτζάκ Ραμπίν και Σιμόν Περές έσφιξαν τα χέρια στον κήπο του Λευκού Οίκου, ενώπιον του Μπιλ Κλίντον, εκγαινιάζοντας το Ειρηνευτικό Σχέδιο του Όσλο, το οποίο προέβλεπε τη δημιουργία δυο κρατών, ο αριθμός των Εβραίων εποίκων που είχαν εγκατασταθεί στη Δυτική Όχθη ήταν 109.000 άτομα. Δηλαδή, από το 1967 μέχρι το 1993, σε 26 χρόνια, εγκαταστάθηκαν στα παλαιστινιακά εδάφη της Δυτικής όχθης 109.00 Εβραίοι έποικοι.
Από το 1991 μέχρι το 2009, δηλαδή όλα αυτά τα 17 χρόνια που διαρκεί η “ειρηνευτική περίοδος”, ο αριθμός των εποίκων υπερδιπλασιάστηκε. Σήμερα στη Δυτική Όχθη, σε 230 εβραϊκούς οικισμούς, ζουν 275.000 Εβραίοι άποικοι. Ο ισραηλινός στρατός έχει λάβει θέσεις για την προστασία των οικισμών αυτών, ενώ οι δρόμοι που έχουν διανοιχτεί για να ενώσουν τους οικισμούς, τα συρματοπλέγματα και το τείχος που έχει ορθωθεί γύρω από τους Παλαιστινίους για την προστασία των Εβραίων, είναι μέτρα που έχουν κατακερματίσει τη Δυτική Όχθη, κατέστρεψαν την οικονομία των Παλαιστινίων και κατέστησαν αδύνατη την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους που θα έχει εδαφική ενότητα.
Εξακόσιες είκοσι πέντε μπάρες και ισραηλινά σημεία ελέγχου έχουν διασπαρεί στο έδαφος της Δυτικής Όχθης, καθιστώντας αδύνατη την ελεύθερη διακίνηση των Παλαιστινίων μέσα στην ίδια τους την πατρίδα.
Επί πλέον, γύρω από την Ανατολική Ιερουσαλήμ, που υπολογίζεται να γίνει η πρωτεύουσα του Παλαιστινιακού κράτους που θα ιδρυθεί, ζουν 200.000 Εβραίοι έποικοι. Δεν υπάρχει κανένα σημείο της Δυτικής όχθης από το οποίο να μπορεί κανείς να μεταβεί στην πρωτεύουσα (Ιερουσαλήμ), χωρίς να περάσει από ισραηλινό έλεγχο.
Πώς λοιπόν θα ιδρυθεί το Παλαιστινιακό κράτος; Πώς θα εφαρμοστεί η λύση των δύο κρατών;
Εκτός των παραπάνω υπάρχει και η Γάζα, που έχει μεταβληθεί σε ερείπια και συνεχίζει να είναι αποκλεισμένη. Για την ανοικοδόμηση της Γάζας απαιτούνται δισεκατομμύρια δολάρια.
Σε μια περιοχή που από τη θάλασσα μέχρι τον Ιορδάνη ποταμό είναι μια ώρα δρόμος με το αυτοκίνητο, είναι δυνατόν να υπάρχει μόνο ένα κράτος. Αν φυσικά το Ισραήλ προσαρτήσει τη Δυτική όχθη.
Σε αυτή την περίπτωση, όμως, υπάρχουν δυο επιλογές. Η μια είναι το Ισραήλ να γυρίσει την πλάτη στις δυτικές αξίες και να μετατραπεί σε ένα κράτος απαρτχάιντ και η άλλη, να μετατραπεί το Ισραήλ από εθνικό σε πολυεθνικό κράτος, αναγνωρίζοντας ισότιμα δικαιώματα στους Παλαιστινίους, που σημειωτέον θα αποτελούν την πλειοψηφία, κάτι που θα σημάνει το τέλος του κράτους-έθνους του Ισραήλ, που αποτελεί σχέδιο των Σιωνιστών.
Το Ισραήλ, φυσικά, δεν θέλει κάτι τέτοιο, ενώ από την άλλη πλευρά καθιστά αδύνατη τη λύση των δυο κρατών.
Τί μένει όμως ως επιλογή;
Ήδη άρχισε να ψυθιρίζεται στο Ισραήλ να δοθεί η Δυτική όχθη στην Ιορδανία και η Γάζα στην Αίγυπτο, όπως ήταν μεταξύ 1948 και 1967.
Όπως φαίνεται από την ανάλυση των γεγονότων και της πραγματικότητας, η κατάσταση είναι πολύ περιπεπλεγμένη και η δουλειά της Αμερικής, που είναι η μόνη χώρα που μπορεί να πείσει το Ισραήλ, είναι πολύ δύσκολη. Το “πολιτικό κεφάλαιο” του Μπάρακ Ομπάμα είναι δυνατόν να καταναλωθεί σε μια στενή λωρίδα γης μεταξύ της Μεσογείου και του Ιορδάνη ποταμού και στην ακόμα στενότερη Λωρίδα της Γάζας.
Σε ένα τέτοιο μεσανατολικό αδιέξοδο οι ΗΠΑ δεν μπορούν να αποστρέψουν το πρόσωπό τους από μια Τουρκία που αρνείται τον πόλεμο και τις συμπλοκές.
Και σε ένα τέτοιο μεσανατολικό αδιέξοδο, η Τουρκία, που διοίκησε την περιοχή αυτή επί 400 χρόνια, δεν μπορεί να σέρνεται πίσω από το Ισραήλ.

Πηγή : InfognomonPolitics