Συν πάσι τοις Αγίοις – Ο Πρόλογος και ο Επίλογος στους «Βίους των Αγίων» (5)

Συνέχεια από (4)

Του Οσίου ΙΟΥΣΤΙΝΟΥ Πόποβιτς

Αλλά με την αγία ζωή τους και με τα άγια πρόσωπά τους οι άγιοι του Θεού, επιβεβαιώνουν με τρόπο πειστικό και αληθινό και όλα τα άλλα δόγματα, όπως: για την Εκκλησία, για την χάρη, για τα άγια μυστήρια, για τις άγιες αρετές, για τον άνθρωπο, για την αμαρτία, για τα ιερά λείψανα, για τις άγιες εικόνες, για τη μέλλουσα ζωή, για όλα τα άλλα, πού αποτελούν τη θεανθρώπινη οικονομία της σωτηρίας. Ναι, οι «βίοι των Αγίων» είναι η εμπειρική Δογματική. Είναι η βιωματική Δογματική, Δογματική η οποία έχει γίνει βίωμα μέσα στην αγία ζωή των αγίων ανθρώπων του Θεού.

Εκτός από αυτά, οι «Βίοι των Αγίων» περιέχουν και όλη την ορθόδοξη Ηθική, – το ορθόδοξο ήθος, σ’ ολόκληρη τη λάμψη του θεανθρώπινου μεγαλείου του και της ακατάβλητης δυνάμεώς του. Στους βίους των αγίων αποδεικνύεται και φαίνεται με τρόπο πειστικό και πραγματικό, ότι τα άγια μυστήρια είναι οι πηγές των αγίων αρετών, οι δε άγιες αρετές, καρποί των αγίων μυστηρίων της Εκκλησίας, διότι απ’ αυτές γεννιώνται, με αυτές αναπτύσσονται και τρέφονται και ζουν, με αυτές τελειοποιούνται και αιωνίζονται. Όλοι οι θείοι ηθικοί νόμοι πηγάζουν από τα άγια μυστήρια και πραγματοποιούνται με τις άγιες αρετές. Γι᾽ αυτό και οι «Βίοι των Αγίων» αποτελούν τη βιωματική Ηθική, την εφαρμοσμένη Ηθική. Εξ άλλου, αυτοί πάλιν οι «Βίοι των Αγίων» βεβαιώνουν αναμφισβήτητα ότι η Ηθική δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μία εφαρμοσμένη Δογματική. Ολόκληρη η ζωή των αγίων αποτελείται από τα άγια μυστήρια και τις άγιες αρετές, τα δε άγια μυστήρια και οι άγιες αρετές είναι καρποί του Αγίου Πνεύματος, του ενεργούντος τα πάντα εν πάσι (1 Κορ. 12, 4, 6, 11).

Αλλά τί είναι ακόμη οι «Βίοι των Αγίων»; Η μοναδική Παιδαγωγική τής Ορθοδοξίας. Διότι μέσα σ’ αυτούς, με αναρίθμητους ευαγγελικούς τρόπους, τελείως δοκιμασμένους με τη μακραίωνη εμπειρία, έχει καταδειχθεί πως διαπλάσσεται και οικοδομείται το τέλειο ανθρώπινο πρόσωπο, ο τέλειος άνθρωπος, και πως αυξάνει «εις άνδρα τέλειον, εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού» (Εφ. 4, 13), με τα άγια μυστήρια και τις άγιες αρετές μέσα στην Εκκλησία του Χριστού. Αυτό δε ακριβώς αποτελεί το παιδαγωγικό ιδεώδες του Ευαγγελίου, το μόνο παιδαγωγικό ιδεώδες το άξιον ενός θεοειδούς όντος, όπως είναι ο άνθρωπος. Το ιδανικό αυτό έθεσε αλλά και πραγματοποίησε πρώτος ο Θεάνθρωπος Χριστός, και μετά απ’ Αυτόν το πραγματοποίησαν και οι άγιοι Απόστολοι και οι υπόλοιποι άγιοι του Θεού. Εν τούτοις όμως, χωρίς τον Θεάνθρωπο Χριστό και έξω απ’ Αυτόν, οποιονδήποτε και αν είναι το παιδαγωγικό ιδανικό του ανθρώπου, αυτός θα παραμένει για πάντα μια ύπαρξη ατελής, θνητή, άθλια και τραγική, άξια όλων των ανθρώπινων δακρύων, όσοι υπάρχουν στους κόσμους του Θεού.

Εάν θέλετε, οι «Βίοι των Αγίων» είναι μια ιδιόμορφη ορθόδοξη Εγκυκλοπαίδεια. Σ’ αυτούς μπορεί να βρει κανείς όλα όσα χρειάζονται σε μια ψυχή πεινασμένη και διψασμένη για την αιώνια Δικαιοσύνη και αιώνια Αλήθεια μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο· πεινασμένη και διψασμένη για την θεία αθανασία και την αιώνια ζωή. Εάν διψάς την πίστη, θα τη βρεις πλούσια στους «Βίους των Αγίων» και θα χορτάσεις τη ψυχή σου με τροφή για την οποία ποτέ δεν θα ξαναπεινάσεις. Εάν ποθείς την αγάπη, την αλήθεια, τη δικαιοσύνη, την ελπίδα, την πραότητα, την ταπείνωση, τη μετάνοια, την προσευχή ή οποιανδήποτε αρετή και άσκηση, στους «Βίους των Αγίων» θα βρεις ένα πλήθος αγίων δασκάλων για κάθε άσκηση και θα πάρεις τη βοήθεια της χάριτος για κάθε αρετή. Εάν περνάς μαρτύρια για την πίστη σου στον Χριστό, οι «Βίοι των Αγίων» θα σε παρηγορήσουν και θα σε ενθαρρύνουν, θα σε ενδυναμώσουν και θα σε αναπτερώσουν, ώστε τα μαρτύριά σου να γίνουν χαρά. Είσαι σε οποιονδήποτε πειρασμό; Οι «Βίοι των Αγίων» θα σε βοηθήσουν να τον νικήσεις και τώρα και πάντοτε. Εάν πάλιν βρίσκεσαι σε κίνδυνο από τους αοράτους εχθρούς της σωτηρίας σου, οι «Βίοι των Αγίων» θα σε οπλίσουν με την «πανοπλίαν του Θεού» (Εφ. 6, 11, 13) και συ θα τους πολεμήσεις και θα τους διαλύσεις όλους, και τώρα και πάντοτε και σ’ όλη σου τη ζωή. Εάν εξ άλλου βρίσκεσαι ανάμεσα σε ορατούς εχθρούς και διώκτες της Εκκλησίας του Χριστού, οι «Βίοι των Αγίων» θα σου δώσουν το θάρρος και τη δύναμη της ομολογίας, για να ομολογείς χωρίς φόβο τον μόνον αληθινό Θεό και Κύριον σ’ όλους τους κόσμους, τον Ιησούν Χριστόν· θα στέκεις για την αλήθεια του Ευαγγελίου Του ακλόνητος μέχρι θανάτου, οποιουδήποτε θανάτου, και θα αισθανθείς τον εαυτό σου δυνατότερο από κάθε θάνατο και από κάθε εχθρό του Χριστού. Υποφέροντας για τον Χριστό, θα φωνάζεις δυνατά από χαρά, αισθανόμενος με όλη σου τήν ύπαρξη, ότι η ζωή σου βρίσκεται στους ουρανούς, πέραν όλων των θανάτων, κρυμμένη «συν τω Χριστώ εν τω Θεώ» (Κολ. 3, 3).

Οι «Βίοι των Αγίων» δείχνουν πολυάριθμους αλλά πάντοτε βέβαιους δρόμους σωτηρίας, φωτισμού, αγιασμού, μεταμορφώσεως, χριστοποιήσεως, θεώσεως· δείχνουν όλους τους τρόπους με τους οποίους η ανθρώπινη φύση κατανικά την αμαρτία, την κάθε αμαρτία· πως νικά το πάθος, το κάθε πάθος· πως νικά τον θάνατο, τον κάθε θάνατο· πως νικά το δαίμονα, τον κάθε δαίμονα. Εδώ βρίσκεται φάρμακο για κάθε αμαρτία, και για κάθε πάθος θεραπεία, από κάθε θάνατο ανάσταση, και από κάθε διάβολο απελευθέρωση, από όλα μαζί τα κακά η σωτηρία. Δεν υπάρχει πάθος, δεν υπάρχει αμαρτία, που να μη υποδεικνύεται μέσα στους «Βίους των Αγίων» ο τρόπος με τον οποίον νικιέται, νεκρώνεται, εκριζώνεται. Σ’ αυτούς φαίνεται ολοκάθαρα, ότι δεν υπάρχει πνευματικός θάνατος, από τον οποίο δεν θα ήταν δυνατή η ανάσταση με την θεία δύναμη του Αναστάντος και Αναληφθέντος Κυρίου Ιησού· δεν υπάρχει βάσανο ή θλίψη ή στενοχώρια ή κακοπάθεια, την οποίαν ο Κύριος για την πίστη σ’ Αυτόν να μη μεταβάλλει σταδιακά ή διά μιας σε μια ήρεμη και κατανυκτική χαρά.

Συνεχίζεται…