Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Τα μέρη του ναού. Ο Νάρθηκας και ο Κυρίως Ναός

9 Μαρτίου 2014

Τα μέρη του ναού. Ο Νάρθηκας και ο Κυρίως Ναός

OLYMPUS DIGITAL CAMERAΟι περισσότεροι ναοί χωρίζονται σε τρία μέρη: τον νάρθηκα ή πρόναο, τον κυρίως ναό και το Ιερό ή Άγιο Βήμα.

NarthikasΣτον Νάρθηκα ή Πρόναο παλιότερα στέκονταν οι κατηχούμενοι, όσοι δηλαδή δεν είχαν ακόμα βαπτιστεί, αλλά παρακολουθούσαν μαθήματα κατήχησης. Σήμερα στον νάρθηκα βρίσκονται τα προσκυνητάρια και τα μανουάλια με τα κεριά.

Στον Κυρίως Ναό στέκονται οι πιστοί. Είναι ο χώρος που παραμένουν κατά τη διάρκεια των ιερών ακολουθιών. Είναι ο μεγαλύτερος από τους τρεις χώρους του ναού και στο μεγαλύτερο Kyrios naosμέρος του υπάρχουν καθίσματα. Σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας στο αριστερό κλίτος κάθονται οι γυναίκες και στο δεξί κλίτος οι άνδρες. Σε πολλούς ναούς υπάρχει ο γυναικωνίτης, ένας εξώστης πάνω από τον νάρθηκα και τα πλάγια κλίτη, όπου συνήθως στέκονται γυναίκες και παιδιά.

Καθώς βρισκόμαστε μέσα στον Κυρίως Ναό, διακρίνουμε τον σολέα, που είναι το υπερυψωμένο τμήμα μπροστά στο Ιερό, ώστε ο ιερέας να είναι θεατός από τον λαό. Σε αρκετούς ναούς  χωρίζεται από τον υπόλοιπο ναό με κάγκελα.

despotikoΣτα δεξιά του χώρου αυτού βρίσκεται το δεσποτικό, δηλαδή ο θρόνος του επισκόπου. Στους πρώτους ναούς ο θρόνος αυτός βρισκόταν μέσα στο Ιερό και ήταν το κάθισμα του αυτοκράτορα ή του τοπικού άρχοντα, που έφερε τον τίτλο «δεσπότης» (από το ρήμα δεσπόζω = είμαι κύριος, έχω την εξουσία). Ο επίσκοπος Μεδιολάνων Αμβρόσιος επέβαλε στον αυτοκράτορα Θεοδόσιο (4ος αι.) να βγάλει τον θρόνο έξω από το Ιερό. Τοποθετήθηκε στα δεξιά και, απέναντί του, υπήρχε ο θρόνος του πατριάρχη ή του επισκόπου. Γι΄ αυτό και οι ψάλτες στον πολυχρονισμό έλεγαν: «Τον Δεσπότην (πολιτικό άρχοντα) και Αρχιερέα (εκκλησιαστικό άρχοντα) ημών, Κύριε φύλαττε» (και στο δημοτικό τραγούδι:  ψάλλει δεξιά ο βασιλιάς, ζερβά ο πατριάρχης). Μετά την άλωση της Πόλης στον Πατριάρχη αποδόθηκαν τα αυτοκρατορικά σύμβολα και οι τίτλοι, μεταξύ των οποίων κι αυτός του «Δεσπότη».

ambonasΑπέναντι από το Δεσποτικό υπάρχει ο άμβωνας, ένα υπερυψωμένο βήμα, που κοσμείται από το ομοίωμα ενός περιστεριού, που συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα. Εκεί ανεβαίνει κάποιος κληρικός για να διαβάσει το ευαγγέλιο ή να κηρύξει τον λόγο του Θεού.

analogiaΔεξιά και αριστερά, έξω από τον σολέα, είναι τοποθετημένα τα αναλόγια για τους ιεροψάλτες.

Εκτός από τα καθίσματα σε αρκετούς ναούς υπάρχουν και τα στασίδια (τα καθίσματα που βρίσκονται περιμετρικά στους τοίχους του ναού), για να κάθονται οι πιστοί σε κάποια χρονικά σημεία των ιερών ακολουθιών.

Το χώρισμα μεταξύ του Κυρίως Ναού από το Ιερό, όπου βρίσκονται οι εικόνες, είναι το τέμπλο ή εικονοστάσιο.

Οι εικόνες προέρχονται από τον Ι.Ν. Τριών Ιεραρχών, στη Θεσσαλονίκη

Pemptousia-gia-paidia-Footer-600x122