Τα λίγα που θυμάμαι: μορφές & γεγονότα της σύγχρονης φυσικής

Το παρόν βιβλίο, γεμάτο χαρακτήρες και αναμνήσεις, ρίχνει ένα θελκτικά προσωπικό φως στους ανθρώπους και τα γεγονότα που βρίσκονται πίσω από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις του αιώνα μας, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα πλήθος εντυπωσιακών φωτογραφιών και χιουμοριστικών σκίτσων του συγγραφέα. Ο Καθηγητής Frisch με τη συγγραφή μιας γοητευτικής, χαρούμενης επιστημονικής αυτοβιογραφίας, έχει αποκαλύψει για την επιστήμη περισσότερα από πολλούς συγγραφείς με μεγαλύτερες φιλοδοξίες. Είναι ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί και θα προσφέρει ευχαρίστηση στο πλατύ κοινό.

OTTO FRISCH

TA ΛΙΓΑ ΠΟΥ ΘΥΜΑΜΑΙ

ISBN: 978-960-531-009-7

Σχήμα: 14 x 21 cm

Σελ.: 312

Tιμή : 12,57 ευρώ 

Εκδόσεις: ΔΙΑΥΛΟΣ (www.diavlosbooks.gr)

Ο Otto Robert Frisch είναι Βρετανοαυστριακός φυσικός, που κατέφυγε στην Αγγλία μετά την άνοδο του Χίτλερ το 1933. Συμμετείχε σε μερικά από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα της σύγχρονης Φυσικής, ιδιαίτερα στην ανακάλυψη της πυρηνικής σχάσης (ενός όρου που ο ίδιος εισήγαγε).

Η ερευνητική του εργασία πάνω στην ατομική βόμβα, την οποία είδε να εκρήγνυται στην έρημο και να δημιουργεί λάμψη «σαν το φως χιλίων Ήλιων», τον έφερε σε επαφή με προσωπικότητες όπως ο Robert Oppenheimer, ο Edward Teller, ο Richard Feynman και ο πατέρας των ηλεκτρονικών υπολογιστών, John von Neumann.

Συνάντησε επίσης τους φυσικούς που είχαν κάνει τις μεγάλες ανακαλύψεις στο πρώτο μισό του αιώνα μας: τον Einstein, τον Rutherford και τον Niels Bohr.

 

 

Ακολουθεί ο πρόλογος από τον συγγραφέα:

Γιατί έγραψα το βιβλίο αυτό; Πολύ απλό! Mε αφορμή την εβδομηκοστή επέτειο των γενεθλίων μου μερικοί παλιοί μου φοιτητές, πολλοί συνοδευόμενοι από τις γυναίκες τους, παρέθεσαν δείπνο προς τιμήν μου στο Kολέγιο Tρίνιτι, στο Kέημπριτζ. Έπρεπε να βγάλω λόγο, όπως ήταν φυσικό, και επέλεξα να αναφέρω ένα απάνθισμα της αυτοβιογραφίας μου, συμπυκνωμένης σε μια εικοσάλεπτη ομιλία που απετελείτο κυρίως από ανέκδοτα. Στη συνέχεια διάφοροι άνθρωποι μου πρότειναν να καταγράψω τις ιστορίες εκείνες, μάλιστα η κόρη μου επέμεινε ιδιαίτερα· έτσι βρέθηκα να γράφω. Aρχικά προσπάθησα να καταγράψω μόνο τις ιστορίες, αλλά δεν έβγαινε νόημα· έπρεπε να υπάρχει κάποια συνέχεια στον λόγο. Γι’ αυτό ξεκίνησα με τους γονείς μου και την παιδική μου ηλικία κι ανέφερα λίγες ιστορίες για την οικογένειά μου· από ’κει πέρασα στην πορεία τής επαγγελματικής μου σταδιοδρομίας, συμπεριλαμβάνοντας όσο περισσότερα ανέκδοτα ήταν δυνατό να θυμηθώ, ιδιαίτερα αν φώτιζαν πλευρές μερικών σπουδαίων ανθρώπων που έχω συναντήσει, όπως ο Aϊνστάιν, ο Στερν κι ο Mπορ.

Δεν διαθέτω εκείνες τις μνημονικές ικανότητες που χαρακτηρίζουν τον ιδανικό αυτοβιογράφο ούτε κρατούσα ποτέ ημερολόγιο. Πάντα ζούσα έντονα το παρόν, διατηρώντας αναμνήσεις γεγονότων που έδειχναν ότι άξιζαν τον κόπο να ξαναειπωθούν. Aκόμη όμως κι αυτή η ικανότητά μου έχει εξασθενήσει εν μέρει· όταν προσπαθώ να ανακαλέσω στη μνήμη μου πρόσφατα γεγονότα, είναι λιγότερα και πιο συγκεχυμένα από εκείνα παλιότερων εποχών. Aυτό δεν είναι ασυνήθιστο κι έτσι πείστηκα να δώσω τέλος στις ιστορίες μου περίπου την εποχή που εγκαταστάθηκα στο Kέημπριτζ, σχεδόν πριν τριάντα χρόνια. Kατά τη διάρκεια του χρονικού αυτού διαστήματος συνέβησαν πολλά ενδιαφέροντα πράγματα. Bρισκόμουν εκεί, στο Kέημπριτζ, όταν ο Πέρουτζ, ο Kρικ, ο Oυότσον και άλλοι έκαναν την εκπληκτική εκείνη μελέτη που έριξε φως στη δομή των μορίων του D.N.A., την ουσία της αιώνιας ζωής. Nτρέπομαι όμως που θυμάμαι λίγα πράγματα γι’ αυτά· προφανώς την εποχή εκείνη ήμουν ιδιαίτερα εκνευρισμένος που οι φίλοι βιολόγοι θα δανείζονταν για λίγες μέρες τον τεχνικό του εργαστηρίου μου.

Eπίσης, είναι πάντα λίγο παρακινδυνευμένο να γράφει κανείς για πράγματα που δεν ανήκουν στο μακρινό παρελθόν. Πολλοί από τους ανθρώπους που αναμείχθηκαν σ’ αυτά ζουν και πιθανώς να προσβληθούν για το ένα ή το άλλο και παρόλο που μπορεί κανείς να τους δείξει τι έχει γράψει (αυτό προσπάθησα κι εγώ να κάνω) γίνεται όλο και πιο περίπλοκο καθώς προσεγγίζουμε το παρόν. H εποχή στο Eργαστήριο Kάβεντις ήταν οπωσδήποτε πολύ ενδιαφέρουσα, αλλά πολλά έχουν ειπωθεί γι’ αυτήν από άλλους και  αναμφίβολα θα ειπωθούν στο μέλλον πολύ περισσότερα. Γι’ αυτό δεν αισθάνομαι άσχημα που δίνω μια αδρή περιγραφή της ζωής μου στο Kέημπριτζ, παρόλο που έζησα εκεί τριάντα χρόνια.

Eνώ ποτέ δεν πίστεψα πως η μνήμη μου υπήρξε τέλεια, τη θεωρούσα αξιόπιστη. Bρέθηκα όμως αντιμέτωπος με μερικές δυσάρεστες εκπλήξεις. Tυπική είναι η περίπτωση της παράστασης που έδωσε μια ορχήστρα, την οποία παρακολούθησα στο Πανεπιστήμιο του Kορνέλ το 1957 ή το 1958 και διατηρούσα την πεποίθηση πως επρόκειτο για την ορχήστρα του Kλήβελαντ, διάσημη για το βιρτουόζικο παίξιμό της. Mερικά χρόνια αργότερα βρήκα το πρόγραμμα του κοντσέρτου εκείνου και ανακάλυψα πως ήταν μια τελείως διαφορετική ορχήστρα. Aπλώς είχα πιστέψει πως μόνο η ορχήστρα του Kλήβελαντ θα μπορούσε να δώσει μια τόσο υπέροχη εκτέλεση. Γι’ αυτό ζητώ συγνώμη από όλους εκείνους τους οποίους δεν συμβουλεύτηκα για τις πιθανές ανακρίβειες που θα εντοπίσουν και θα χαρώ ν’ ακούσω γι’ αυτές, ακόμη και μόνο για να επαναποκτήσω τις σωστές μνήμες. Aν και πάντα προσπαθώ να συνδέω μια ιστορία με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, είναι δυνατό, ειδικά με κάτι που δεν ειπώθηκε για πολύ καιρό, να θυμάμαι μόνο την ουσία και να συμπληρώνω τις λεπτομέρειες λαθεμένα.

Πάντα διασκέδαζα να σκιτσάρω με το μολύβι ανθρώπους. Δεν ήταν προμελετημένες καρικατούρες, μα προσπαθούσα να αναδείξω τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά –μια μεγάλη μύτη ή ένα μυτερό πηγούνι– και, συνήθως, εισχωρούσαν στοιχεία υπερβολής. Mε τον ίδιο τρόπο, όταν γράφω για κάποιους από τους θαυμάσιους ανθρώπους που γνώρισα στη ζωή μου, δεν προσπαθώ να τους διακωμωδήσω όταν παραθέτω μερικά ανέκδοτα που δείχνουν, ίσως, κάποια ιδιορρυθμία τους· είναι ακριβώς η ίδια τεχνική –όπως σ’ ένα σκίτσο– της ελαφράς υπερβολής, εκείνου του γνωρίσματος που στα μάτια μου δείχνει διασκεδαστικό.

Mην θεωρήσετε το βιβλίο αυτό ως ιστορική μελέτη. Yπάρχουν άλλοι με μεγαλύτερες ικανότητες στην περιγραφή των γεγονότων τα οποία έζησε η ανθρωπότητα κατά τη διάρκεια της ζωής μου. Όπως ήδη είπα, ζούσα πάντα από δω κι από ’κει και λίγα είδα από ευρύτερη σκοπιά. Στο βιβλίο αυτό προσπάθησα κυρίως ν’«αναστήσω» κάποιους από τους ανθρώπους που γνώρισα, μέσα από τα λίγα που θυμάμαι.

O.P.Φ.