Η Απόλουση του Αγ. Χρίσματος κατά την Ακολουθία του Βαπτίσματος

[Προηγούμενη δημοσίευση: http://www.pemptousia.gr/?p=91634]

2.5.1.: «Απόλουσις του Αγίου χρίσματος»

Η πρώτη τελετή που προετοιμάζει το νεοφώτιστο γι αυτή τη μάχη και που τη φανερώνει ως περιεχόμενο της χριστιανικής ζωής είναι η Απόλουση του αγίου Χρίσματος.

Και μεθ’ ἡμέρας ἑπτά, πάλιν φέρουσι τον νεόφυτον ἐν τῇ Ἐκκλησία εἰς το ἀπολοῦσαι.

Στην αρχαία πράξη, προηγούταν μια άλλη τελετή, «ἡ ἐπίθεσις τῶν χειρῶν τοῦ Ἐπισκόπου ἐπί την κεφαλήν τοῦ νεοφύτου», και αυτή η διάταξη αναφερόταν στην πρώτη ευχή της ακολουθίας της «ὄγδόης ἡμέρας». Ο νεός χριστιανός πρόκειται να σταλεί στον κόσμο ως μάρτυρας Χριστού, ως «βιαστής» της Βασιλείας του Θεού, δηλαδή ως μαχητής εναντίον «ἄρχοντος τοῦ αἰῶνος τούτου»[176]. Η πρώτη ευχή που διαβάζεται από τον λειτουργό, είναι μια ευχή που ζητάει προστασία, θάρρος, πιστότητα, καρτερία[177]:

Ὁ λύτρωσιν ἁμαρτιῶν, διὰ τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος, τῷ δούλῳ (τῇδούλῃ) σου δωρησάμενος, καὶ ζωὴν ἀναγεννήσεως αὐτῷ (αὐτῇ) χαρισάμενος· Αὐτός, Δέσποτα Κύριε, τὸν φωτισμὸν τοῦ προσώπου σου ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ (αὐτῆς) ἐναυγάζειν διὰπαντὸς εὐδόκησον· τὸν θυρεὸν τῆς πίστεως αὐτοῦ (αὐτῆς) ἀνεπιβούλευτον ἐχθροῖς διατήρησον· τὸ τῆς ἀφθαρσίας ἔνδυμα, ὃ περιεβάλετο, ἀρρύπωτον ἐν αὐτῷ (αὐτῇ) καὶ ἀμόλυντον διαφύλαξον· ἄθραυστον ἐν αὐτῷ (αὐτῇ) τὴν πνευματικὴν σφραγῖδα τῇ χάριτί σου διατηρῶν, καὶ ἵλεως αὐτῷ (αὐτῇ) τε καὶ ἡμῖν γενόμενος, κατὰ τὸ πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν σου. Ὅτι ηὐλόγηται καὶ δεδόξασται τὸ πάντιμον καὶ μεγαλοπρεπὲς ὄνομά σου, τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων[178].

Κατόπιν, αφού βάλει ο ιερέας το χέρι του στο κεφάλι του, λέγει:

ΔέσποταΚύριε, ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ διὰ τῆς κολυμβήθρας τὴν οὐράνιον ἔλλαμψιν τοῖς βαπτιζομένοις παρέχων· ὁ ἀναγεννήσας τὸν δοῦλον (τὴν δούλην) σου τὸν (τήν) νεοφώτιστον δ’ ὕδατος καὶ πνεύματος, καὶ τὴν τῶν ἑκουσίων καὶ ἀκουσίων ἁμαρτημάτων ἄφεσιν αὐτῷ (αὐτῇ) δωρησάμενος, ἐπίθες αὐτῷ (αὐτῇ) τὴν χεῖρά σου τὴν κραταιάν, καὶ φύλαξον αὐτὸν (αὐτὴν) ἐν τῇ δυνάμει τῆς σῆς ἀγαθότητος· ἄσυλον τὸν ἀρραβῶνα διαφύλαξον καὶ ἀξίωσον αὐτὸν (αὐτὴν) εἰς τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον, καὶ εἰς τὴν σὴν εὐαρεστίαν. Ὅτι σὺ εἶ ὁ ἁγιασμὸς ἡμῶν, καὶ σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων[179].

    Μόνον ο Θεός μπορεί να μας διαφυλάξει στις δυσχέρειες και στην απελπισία του επιγείου αγώνα και της πορείας μας. Και έτσι αυτή η «ἐπίθεσις» των χεριών είναι η ανάδειξη των καινούριων αξιωματικών, η παράδοση των εντολών, το σημάδι και το ύδωρ του ηρωισμού, που χωρίς αυτόν δεν μπορεί να υπάρξει χριστιανική ζωή.

Ο νεός Χριστιανός δέχεται αυτήν την εντολή: «Τὰς κεφαλὰς ἡμῶν τῷ Κυρίῳ κλίνωμεν..» λέει ο λειτουργός, και ο νεοφώτιστος σκύβοντας το κεφάλι του υποδηλώνει την υπακοή του, την ετοιμότητα να αποδεχθεί τη μαθητεία της militia Christi, να παραμείνει στις τάξεις, να μηνζητάει την δική του δόξα και ικανοποίηση, αλλά την νίκη του Κυρίου Του[180].

Και ο λειτουργός εύχεται:

«Ὁ ἐνδυσάμενος (ἡἐνδυσαμένη) σε, τὸν Χριστὸν καὶ Θεὸν ἡμῶν, σοὶ ὑπέκλινε σὺν ἡμῖν τὴν ἑαυτοῦ (ἑαυτῆς) κεφαλὴν ὃν διαφύλαξον ἀήττητον ἀγωνιστὴν διαμεῖναι κατὰ τῶν μάτην ἔχθραν φερομένων κατ’ αὐτοῦ (αὐτῆς) τε καὶ ἡμῶν, τῷ δὲ σῷ ἀφθάρτῳ στεφάνῳ μέχρι τέλους νικητὰς πάντας ἀνάδειξον. Ὅτι σόν ἐστι τὸ ἐλεεῖν καὶσῴζειν ἡμάς, καὶ σοὶ τὴν δόξα νἀναπέμπομεν, σὺν τῷ ἀνάρχῳ σου Πατρὶ καὶ τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ σου Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων»[181]. 

Τώρα τα εξωτερικά σημεία και σύμβολα πρέπει να αφαιρεθούν, γιατί από τώρα και στο εξής τίποτε το απλώς εξωτερικό δεν θα μπορεί να βοηθήσει, μόνον η εσωτερική οικειοποίηση του δώρου της χάρης, της πίστης και της πιστότητος θα τον κρατήσει. Έτσι αφαιρείται ο χιτώνας. Ο ίδιος ο Χριστός για να υπερβεί τον εχθρό παράτησε  την ένδοξη στολή Του και ανέλαβε την μορφή του δούλου. Αφαιρείται ο χιτώνας και απολούεται του αγίου Χρίσματος, γιατί δεν δόθηκαν απλώς για να είναι σημάδια, αλλά είναι η ίδια η πραγματικότητα που δόθηκε για να μεταμορφωθεί σε ζωή. Αυτό εξηγεί γιατί ο λειτουργός ενώ ξεπλένει το Χρίσμα από το σώμα, απευθύνεται στον ίδιο άνθρωπο[182]:

«Ἐβαπτίσθης, ἐφωτίσθης, ἐμυρώθης, ἡγιάσθης, ἀπελούσθης εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν»[183].

Τώρα ο νεόφυτος είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει την πρόκληση του κόσμου, να αρχίσει την μαρτυρία του.

 [Συνεχίζεται]

[176] Βλ. Alexander Schmemann «Εξ ύδατος και πνεύματος», εκδ. Δομός, μτφρ. Ιωσήφ Ροηλίδης, Αθήνα 1984, σ. 176.

[177] Οπ. παρ. σ. 176.

[178] Βλ.,Μικρόν Ευχολόγιον ή Αγιασματάριον, «Ακολουθία του Αγίου Βαπτίσματος» εκδ. Αποστολικής Διακονίας, σ. 80.

[179] Βλ. οπ. παρ. σ. 81.

[180] Alexander Schmemann «Εξ ύδατος και πνεύματος», εκδ. Δομός, μτφρ. Ιωσήφ Ροηλίδης, Αθήνα 1984, σ. 178

[181] Βλ., Μικρόν Ευχολόγιον ή Αγιασματάριον, «Ακολουθία του Αγίου Βαπτίσματος» εκδ. Αποστολικής Διακονίας, σ. 82.

[182] Alexander Schmemann «Εξ ύδατος και πνεύματος», εκδ. Δομός, μτφρ. Ιωσήφ Ροηλίδης, Αθήνα 1984, σελ. 178-179.

[183] Βλ.,Μικρόν Ευχολόγιον ή Αγιασματάριον, «Ακολουθία του Αγίου Βαπτίσματος» εκδ. Αποστολικής Διακονίας, σ. 82.