Η επιστροφή του Ερμή!

Ως «μεγάλη επιτυχία των Ελλήνων αρχαιολόγων» χαρακτήρισε ο αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης τον επαναπατρισμό της μαρμάρινης κεφαλής του Ερμή, που παρουσιάστηκε χθες Δευτέρα, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, παρουσία και της Περιφερειάρχου Αττικής Ρένας Δούρου, η οποία χρηματοδότησε την επιστροφή της κλαπείσας αρχαιότητας από το Λονδίνο, της Γενικής Γραμματέως του Υπουργείου Πολιτισμού Μαρίας Ανδρεαδάκη- Βλαζάκη, της υπεύθυνης της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ελένης Κόρκα κ.α..

Η μαρμάρινη κεφαλή του Ερμή, χρονολογείται στους ρωμαϊκούς χρόνους (1^ος– 2^ος αι. μ.Χ.). Πρόκειται για αντίγραφο του έργου του Αλκαμένη, του 5ου αιώνα π.Χ., που βρισκόταν στα Προπύλαια της Ακρόπολης. Τον απεικονίζει ως οδηγό των ανθρώπων και όπως είπε η Διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, πρόκειται για τη δεύτερη από τις τρεις υποστάσεις του. «Η πρώτη είναι η ουράνια- είναι ο αγγελιοφόρος και απεσταλμένος των θεών. Και η τρίτη είναι η χθόνια- είναι ο ψυχοπομπός. Ο Ερμής», πρόσθεσε η κυρία Μαρία Λαγογιάννη, «είναι έξυπνος και εφευρετικός. Είναι και δεινός διαπραγματευτής. Χαρίζει στον Απόλλωνα τη λύρα και εκείνος του χαρίζει ένα μαγικό ραβδί, το κηρύκειο. Είναι επίσης ο θεός του λόγου και της νοημοσύνης».  Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, όπως είπε η κ. Λαγογιάννη, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης εκτίθεται το πιο πιστό αντίγραφο του έργου του Αλκαμένη: είναι αυτό της Περγάμου.

«Αν και το συγκεκριμένο αντικείμενο δεν ήταν καταγεγραμμένο στα μητρώα της, η Αρχαιολογική Υπηρεσία έκανε την απαραίτητη επιστημονική τεκμηρίωση με τέτοια αδιάσειστα στοιχεία, ώστε ο βρετανικός οίκος δημοπρασιών Μπόναμς να υποχρεωθεί να αποσύρει την κεφαλή του Ερμή από τη δημοπρασία του περασμένου Οκτωβρίου», είπε ο κ. Ξυδάκης, τονίζοντας μάλιστα ότι, πολύ συχνά, οι πωλητές υποστηρίζουν ότι ένα αντικείμενο αποκτήθηκε προ του 1970 –χρονολογία που έχει καθορίσει η Σύμβαση της UNESCO 1970, προκειμένου να δυσχεράνουν τον εντοπισμό παράνομα εξαχθεισών αρχαιοτήτων. Ως ένα τέτοιο παράδειγμα πρότερης του 1970 χρονολόγησης, ανέφερε τα μικρά ειδώλια από τερακότα που δημοπρατεί ο οίκος Σόθμπις, περιγράφοντάς τα ως προερχόμενα από την Αμφίπολη, «χωρίς κάτι τέτοιο να τεκμαίρεται από πουθενά», όπως είπε ο υπουργός.  

Αναφερόμενος στη διεθνή διακήρυξη κατά της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών, που προτάθηκε με πρωτοβουλία της Ελλάδας και υιοθετήθηκε ομόφωνα στην 3^η Συνάντηση των κρατών- μερών στη Σύμβαση της UNESCO, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Παρίσι, ο κ. Ξυδάκης είπε ότι «χωρίς υπερβολή, στον τομέα του πολιτισμού η χώρα μας είναι μια υπερδύναμη. Είναι πρωτοπόρος στις νομοθετικές πρωτοβουλίες για την προστασία όχι μόνο του ελληνικού, αλλά και του παγκόσμιου πολιτισμού και αυτό αναγνωρίζεται διεθνώς».

«Να που υπάρχουν κλεμμένα που επιστρέφουν και διεκδικήσεις που είναι επιτυχείς!» επεσήμανε η Περιφερειάρχης Αττικής, που ανέλαβε όλα τα έξοδα για τον επαναπατρισμό της κεφαλής του Ερμή, που φυλασσόταν εν τω μεταξύ στην πρεσβεία της Ελλάδας στο Λονδίνο.   «Ο πολιτισμός δεν μπορεί να είναι μια παράπλευρη απώλεια στην κρίση χρέους της πατρίδας μας. Αντίθετα, είναι εκείνος ο παράγων που θα επιτρέψει στη χώρα να τροχοδρομήσει με αξιοπρέπεια», είπε η κ. Δούρου και προανήγγειλε «περισσότερες γέφυρες πολιτισμού μεταξύ κεντρικών φορέων και των τοπικών κοινωνιών».

Κατερίνα Χουζούρη