Η Θεία Λειτουργία – Η προετοιμασία

9 Ιουλίου 2015

Το βασικό μέρος της Θείας Λειτουργίας είναι το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Όλη η Θεία Λειτουργία τελείται για να γίνει αυτό το Μυστήριο. Ωστόσο, ακριβώς επειδή το Μυστήριο είναι μοναδικό και κορυφαίο γεγονός, απαιτείται προετοιμασία των ιερέων, των τιμίων δώρων και όλων των πιστών. Προστέθηκαν λοιπόν κι άλλα μέρη στη Θεία Λειτουργία.

Σχεδόν πάντα πριν από την τέλεση της Θείας Λειτουργίας ψάλλεται ο όρθρος (ή κάποιες λίγες φορές ο εσπερινός) της ημέρας. Την ώρα του όρθρου -που αποτελείται κυρίως από τροπάρια και ψαλμούς τα οποία λένε οι ψάλτες- ο λειτουργός ιερέας ετοιμάζεται ο ίδιος, δηλαδή φορεί τα άμφιά του, ενώ λέει κάποιες προσευχές, με τις οποίες παρακαλεί το Θεό να τον αξιώσει να τελέσει το φοβερό Μυστήριο, να έρθει ο ίδιος ο Κύριος, ως μόνος και Μεγάλος Αρχιερέας, πλαισιωμένος και δοξολογούμενος από τα τάγματα των αγγέλων και να τελέσει Αυτός το Μυστήριο. Ο λειτουργός πλένει τα χέρια του, για να δείξει ότι θα αναλάβει το ιερό έργο καθαρός και στο σώμα και στην ψυχή.

Ύστερα είναι η ώρα της Προσκομιδής, δηλαδή της προετοιμασίας των τιμίων δώρων. Κι αυτή γίνεται την ώρα του όρθρου στην Πρόθεση, που βρίσκεται, όπως μάθαμε, στο αριστερό μέρος του ιερού. Η Πρόθεση συμβολίζει το σπήλαιο της Γέννησης του Χριστού στη Βηθλεέμ και συχνά βλέπουμε στην Πρόθεση εικόνα της Γεννήσεως. Συμβολίζει όμως και το πάθος του Χριστού, γι’ αυτό μπορεί να δούμε την εικόνα της “Άκρας Ταπείνωσης” του Χριστού μας . Στην προσκομιδή ο ιερέας τελεί τα εξής:

Κόβει από το πρόσφορο το κεντρικό τετράγωνο τμήμα με τα γράμματα ΙΣ, ΧΣ, ΝΙΚΑ και το τοποθετεί στη μέση του Δισκάριου. Αυτό το κομμάτι του άρτου λέγεται Αμνός (Αμνός θα πει “αρνάκι” και συμβολίζει τον Χριστό που οδηγήθηκε στη θυσία, όπως το αρνάκι αδιαμαρτύρητα οδηγείται στη σφαγή).

Χύνει στο Άγιο Ποτήριο κρασί (νάμα) και νερό.

Βγάζει και τοποθετεί στο Δισκάριο μερίδες προς τιμήν της Θεοτόκου – δεξιά – και των Αγίων – αριστερά – του Αμνού.

Βγάζει μερίδες για τους πιστούς – ζωντανούς ή κοιμηθέντες – μνημονεύοντας τα ονόματά τους και για τον εαυτό του και τις τοποθετεί στο Δισκάριο, όπως φαίνονται στο αριστερό σχήμα. Γι’ αυτό, όταν πάμε στην εκκλησία να λειτουργηθούμε, πρέπει να γράφουμε σ’ ένα χαρτί τα ονόματά μας, όπως και ονόματα δικών μας ανθρώπων που είναι στη ζωή ή έφυγαν από τη ζωή, ώστε να τα μνημονεύσει ο ιερέας και να βγάλει μερίδες στο Δισκάριο. Μ’ αυτόν τον τρόπο γινόμαστε όλοι ένα σώμα με τον Αμνό, δηλαδή τον Χριστό. Δεν είναι απαραίτητο να δίνουμε χρήματα μαζί με το χαρτί των ονομάτων. Οι προσευχές και τα μυστήρια δεν πληρώνονται.

Καλύπτει τα ιερά σκεύη με τα ειδικά καλύμματα και τα θυμιάζει.

Όλες αυτές τις ενέργειες ο ιερέας τις συνοδεύει με κάποιες προσευχές ή στίχους από την Αγία Γραφή που έχουν απόλυτη σχέση μ’ αυτό που κάνει. Τέλος λέει μια ειδική προσευχή που ονομάζεται “Ευχή της Πρόθεσης” και θυμιάζει την Αγία Τράπεζα, την Πρόθεση, τις εικόνες και όλον τον λαό από την Ωραία Πύλη. Έτσι τελειώνει η προετοιμασία του ιερέα και των τιμίων δώρων. Στο μεταξύ οι ψάλτες τελειώνουν τον όρθρο και όλοι μαζί, ιερέας και πιστοί, είναι έτοιμοι για τη Θεία Λειτουργία.