Η απάντηση στο μυστικό της κατασκευής του μνημείου της Αμφίπολης

Το μεγαλειώδες ταφικό μνημείο της Αμφίπολης σύμφωνα με τις ανασκαφικές έρευνες κατασκευάστηκε προς τιμήν του Ηφαιστίωνα και μάλιστα κατ΄εντολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, είναι σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Δεινοκράτη ή Στησικράτη και υλοποιήθηκε ως έργο στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ από τον Αντίγονο το μονόφθαλμο. Πρόκειται για τις σημαντικές ανακοινώσεις στις οποίες προέβησαν οι ανασκαφείς και μελετητές του μνημείου “αποκωδικοποιώντας” τρεις οικοδομικές επιγραφές που εντοπίστηκαν στην περιοχή όπου βρίσκεται ο Λέων λίγα χιλιόμετρα νότια της περιοχής της Αμφίπολης.

Τα νέα στοιχεία και τα νέα ευρήματα επιβεβαίωσαν τη θεωρία που είχε διατυπωθεί από τον στενό συνεργάτη της κυρίας Περιστέρη, αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή, ότι το ταφικό μνημείο, η περίβολος και το λιοντάρι συγκροτούν ενιαίο σύνολο, το οποίο φέρει την υπογραφή του αρχιτέκτονα Δεινοκράτη και αφιερώθηκε στον Ηφαιστίωνα, μετά τον αφηρωισμό του.

Μ’ αυτή την τοποθέτηση μπαίνει τέλος η «φιλολογία» για το αν το μνημείο είναι Ρωμαϊκό ή όχι. Παρά το ότι η μελέτη συνεχίζεται, η κυρία Περιστέρη έδωσε αναλυτικά δεδομένα για τη χρονολόγηση του ταφικού συγκροτήματος στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα. Κατέληξε μάλισταμε τη σαφή διατύπωση ότι το σύνολο στον Τύμβο της Αμφίπολης είναι πρωιμότερο από τα ρωμαϊκά χρόνια.

Η παρουσίαση των νέων ευρημάτων έκλεισε με το μυστικό της κατασκευής του μνημείου της Αμφίπολης από τον υπεύθυνο αρχαιολόγο Μιχάλη Λεφαντζή. Σύμφωνα λοιπόν με τις ανακοινώσεις το μυστικό βρίσκεται στην κορυφή του μνημείου. Εκεί τοποθετήθηκε ο ξύλινος στύλος ώστε να χαραχθεί ο κύκλος του κτίσματος αλλά και να “στηριχθεί” σ αυτόν ο περίφημος μαρμάρινος Λέοντας.

Λίγα λόγια για τον Ηφαιστίωνα 

Γεννήθηκε στην Πέλλα και ήταν ένας από τους Μακεδόνες βασιλικούς παίδες που συμμετείχαν μαζί με τον Αλέξανδρο στις διαλέξεις του Αριστοτέλη στη Μίεζα, ίσως το 343. Συμμετείχε ως αξιωματικός στην εκστρατεία του Αλέξανδρου στην Ασία.

Ο Αλέξανδρος συνήθιζε να αναφέρεται στον Κρατερό ως Φιλοβασιλέα, ενώ στον Ηφαιστίωνα ως Φιλαλέξανδρο. Στα πρώτα χρόνια της εκστρατείας στην Ασία, βρίσκουμε ελάχιστες αναφορές στον Ηφαιστίωνα σε στρατιωτικές επιχειρήσεις. Το 332 π.Χ. τον βρίσκουμε να ηγείται του στόλου που συνόδευε τον στρατό του Αλέξανδρου στη Φοινίκη. Το 331 π.Χ., ήταν αυτός που δέχτηκε ένα νεαρό από τη Σάμο, τον Αριστίωνα, σταλμένο από τον Δημοσθένη για να μεσολαβήσει στον Αλέξανδρο για ένα πιθανό συμβιβασμό.

Κατά τη διάρκεια της μάχης στα Γαυγάμηλα, ο Ηφαιστίων τραυματίστηκε ενώ πολεμούσε ως επικεφαλής των σωματοφυλάκων. Πήρε ενεργό μέρος στην ανάκριση του Φιλώτα και μάλιστα προέτρεψε τους υπόλοιπους Μακεδόνες να τον βασανίσουν ώστε να ομολογήσει τους συνενόχους του. Ως ανταμοιβή, του δόθηκε η ηγεσία των Εταίρων, την οποία μοιράστηκε με τον Κλείτο τον μαύρο, γιο του Δροπίδη.

Στη συνέχεια ο Ηφαιστίων πήρε ενεργό μέρος στις εκστρατείες στη Βακτρία, στη Σογδιανή και αργότερα στην Ινδία, επικεφαλής της εμπροσθοφυλακής μαζί με τον Περδίκκα. Μάλιστα, μετά από 30 ημέρες πολιορκίας κατάφεραν να καταλάβουν την πόλη Όμφιδα (Τάξιλα). Στη μάχη του Υδάσπη εναντίον του Πώρου, ο Ηφαιστίων διοικούσε το ιππικό στην αριστερή πτέρυγα της στρατιάς του Αλέξανδρου. Στην συνέχεια μαζί με τον Περδίκκα ίδρυσαν την πόλη Οροβάτιδα στον δρόμο προς τον Ινδό ποταμό.

Αργότερα, στα Σούσα, πήρε μέρος στον ομαδικό γάμο με γυναίκες από την Περσία και μάλιστα ο ίδιος νυμφεύθηκε τη Δρυπετίδα, αδερφή της γυναίκας του Αλέξανδρου, Στατείρας. Από τα Σούσα στάλθηκε με το κυρίως τμήμα του πεζικού στον Περσικό Κόλπο και έφτασαν μαζί στα Εκβάτανα το 325 π.Χ.. Κατά τη διάρκεια αγώνων και εκτεταμένης οινοποσίας, ο Ηφαιστίωνας αρρώστησε από πυρετό, με συνέπεια ύστερα από εφτά ημέρες να πεθάνει σε ηλικία 31 ετών.

Είναι βέβαιο ότι οι νέες ανακοινώσεις και φωτογραφίες θα κάνουν το γύρο του κόσμου ανοίγοντας νέο κύκλο συζητήσεων για το μεγαλειώδες ταφικό μνημείο. Επίσης αναμένεται η συσχέτιση των δεδομένων με τις ιστορικές πηγές, όπως αυτής του Πλουτάρχου στους Βίους Παράλληλους (1ος αι), όπου αναφέρει, ότι μετά το θάνατο του Ηφαιστίωνα ο Μ. Αλέξανδρος έβαλε να σταυρώσουν τον γιατρό που τον είχε αναλάβει, διέταξε τους στρατιώτες να κόψουν τη χαίτη και την ουρά όλων των αλόγων του ιππικού ως ένδειξη πένθους και να γκρεμίσουν τα τείχη όλων των γειτονικών πόλεων και αμέσως μετά, χωρίς λόγο, εισέβαλε στη χώρα των Κασσιτών και τους σφαγίασε όλους. Αναμένεται ακόμα η αντίδραση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητος.

Βασίλειος Χάδος