Το ανάγλυφο της Γης

Για μαθητές της Στ΄ τάξης

Από μικρότερες τάξεις είναι γνωστά τα στοιχεία του οριζόντιου και κατακόρυφου διαμελισμού της ξηράς. Όροι όπως πεδιάδα, βουνό, λόφος, χερσόνησος, ακρωτήρι, ισθμός και πορθμός δεν σου είναι άγνωστοι. Όλα αυτά κι άλλα ακόμη συνθέτουν το ηπειρωτικό ανάγλυφο της Γης.

Αυτό που ίσως δεν ήξερες και αναφέρεται στο 12 κεφάλαιο του βιβλίου της Γεωγραφίας είναι το υποθαλάσσιο ανάγλυφο. Αυτό σημαίνει ότι κάτω από το νερό της θάλασσας ο πυθμένας παρουσιάζει ανωμαλίες. Σχηματίζονται οροσειρές, υποθαλάσσιες βέβαια, και βαθιά ανοίγματα, οι τάφροι, που είναι πολύ πιθανόν να τα έχεις δει σε κάποιο ντοκιμαντέρ.

Σίγουρα θα το έχετε διαπιστώσει κι οι ίδιοι όταν το καλοκαίρι επισκέπτεσθε τις παραλίες. Σ΄ άλλα σημεία το νερό βαθαίνει απότομα, σ΄ άλλα σημεία υπάρχει άμμος, σ΄ άλλα σημεία υπάρχουν βράχια, σε αρκετά μέρη βλέπεις ζωή – είτε υποθαλάσσια βλάστηση είτε μικρά ψαράκια. Είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό το ανάγλυφο αυτό ακόμα και στα ρηχά νερά.

Γράφει ο Θέμος Ποταμιάνος: «Μεγάλες διαφορές παρουσιάζει ο βυθός όσο προχωρούμε από τα ρηχά προς τα βαθιά. Σε κάθε δύο, σε κάθε πέντε, σε κάθε δέκα μέτρα αλλάζουν οι συνθήκες σημαντικά. Αλλιώτικος κόσμος, αλλιώτικος βυθός, αλλιώτικη βλάστηση. Διαφορετική είναι και η θερμοκρασία του νερού και η πυκνότητά του. Διαφορετικά είναι και ατα χρώματα, διαφορετικά είναι και τα ψάρια. Έξω, στα ρηχά, θα δείτε πολύχρωμα βράχια και πράσινα χορτάρια και ψαράκια με ζωηρά χρώματα. Πιο βαθιά θα δείτε φύκια σκούρα και ψάρια με χρώματα άτονα, σκούρα ως επί το πλείστον. Ακόμα πιο βαθιά θα βρείτε σκέτη άμμο χωρίς βλάστηση ή κιτρινόμαυρη αμμολάσπη και ψάρια που έχουνε το ίδιο χρώμα.

Το βάθος έχει άμεση σχέση με το φως, με την πίεση του νερού και με τη θερμοκρασία. Ανάλογη επίσης με το βάθος είναι και η σύσταση του βυθού κι η βλάστηση που τον σκεπάζει. Υπάρχουν ψάρια κι άλλα ζώα του βυθού που έχουν ανάγκη φωτεινού περιβάλλοντος και φυτικής τροφής. Όλ΄ αυτά ζουν υποχρεωτικά σε μικρά βάθη».

Όλα τα σχετικά με τον οριζόντιο και κάθετο διαμελισμό της Γης στοιχεία μπορείς να τα δεις στην παρακάτω παρουσίαση.