Η τρίτη περιοδεία του πατρο-Κοσμά

4 Αυγούστου 2016

Ο πατρο-Κοσμάς, δοσμένος στην υψηλή του αποστολή, άρχισε την τρίτη περιοδεία του ακολουθώντας το πρόγραμμα που του σύστησε ο προστάτης του, πατριάρχης Σωφρόνιος ο Β΄ . Τον Ιούλιο του 1775, αποβιβάζεται στη Μακεδονία και τον Αύγουστο φθάνει στη Σιάτιστα. Στην πόλη αυτή, απ΄ όπου περνούσε για δεύτερη φορά, παρέμεινε περισσότερο. Στην εκκλησιά της Αγίας Τριάδος έστησε τον σταυρό και κήρυξε πάνω στον λόφο του Προφήτη Ηλία. Κόσμος πολύς παρακολούθησε την ομιλία του. Ο θρύλος της πρώτης περιοδείας του τον είχε επιβάλει ως άγιο και θεόπνευστο. Σε στιγμές προφητικής έξαρσης είπε πως «θά ΄ρθει καιρός να σας πάρουν οι εχθροί σας και τη στάχτη από τη φωτιά, αλλά σεις μην αλλάξετε την πίστη σας, όπως θα κάμουν οι άλλοι». Κατά τις επιτόπιες παραδόσεις, κατά την Επανάσταση πολλά γύρω χωριά τούρκεψαν, αλλά στη Σιάτιστα δεν προχώρησε το κακό. Τα λόγια του Κοσμά είχαν σωτήρια επίδραση. Σ΄ άλλη διδαχή του προφήτεψε τα εξής: «Καλότυχοι είσθε σεις, οι οποίοι βρεθήκατε εδώ πάνω στα ψηλά βουνά, διότι αυτά θα σας φυλάξουν από πολλά δεινά. Θα ακούτε και δε θα βλέπετε τον κίνδυνο. Τρεις ώρες και τρεις μέρες θα υποφέρετε». Κατά τη μάχη της Σιάτιστας η αγωνία των κατοίκων έφθασε στα έπακρα και πολλοί κάτοικοι κατέφυγαν στα βουνά, περιμένοντας εκεί την έκβαση της μάχης, που βάσταξε τρεις ώρες. Έτσι εξηγούν σήμερα τα προφητικά λόγια του πατρο-Κοσμά.

Στη Δερβιτσάνη της Βόρειας Ηπείρου κήρυξε στην πλατεία της Aγίας Παρασκευής και παρότρυνε τις γυναίκες να ντύνονται σεμνότατα. Οι Τούρκοι παρακολούθησαν την ομιλία του. Μα κάποιος τον ειρωνεύθηκε. Είπε: «Πήγαινε και στον δρόμο θ΄ ανταμειφθείς». Μόλις βγήκε απ΄ το χωριό, τον τραυμάτισε κάποιος εχθρός του. Η προφητική δύναμη του πατρο-Κοσμά επιβλήθηκε αμέσως σε Ρωμιούς και Τούρκους.

Μετά ο πατρο-Κοσμάς ήλθε στο Σούλι, όπου πολλοί συγκεντρώθηκαν για να τον ακούσουν.

Τους προέτρεψε να τα ΄χουν καλά με τους Τούρκους και ν΄ αφήσουν την περηφάνια. «Ας αποφεύγουμε, λοιπόν, αδελφοί μου, την περηφάνια, διότι είναι η πρώτη θυγατέρα του Διαβόλου, είναι ο δρόμος που μας πηγαίνει στην κόλαση και να έχουμε την ταπείνωση, διότι είναι αγγελική, είναι ο δρόμος που πηγαίνει στον Παράδεισο. Εδώ πώς πηγαίνετε; την ταπείνωση αγαπάτε ή την περηφάνια; Άκουσα για τις πολλές κλεψιές που γίνονται. Όποιος δεν τις αγαπά, ας σηκωθεί επάνω να μου το πει».

Στις φράσεις αυτές εξαγριώθηκαν πολλοί. Τότε ο ιεροκήρυκας είπε τα εξής προφητικά: «Σας λυπάμαι για την περηφάνια, που έχετε». Τίναξε τα παπούτσια του και συνέχισε: «Το ποδάρι μου εδώ δε θα ξαναπατήσει. Κι αν δεν αφήσετε αυτά τα πράματα που κάνετε, την αυθαιρεσία και ληστεία, θα καταστραφείτε». Κοιτάζοντας μάλιστα τ΄ άρματα που ΄χαν κρεμάσει σε κάποιο δέντρο, είπε: «Σε κείνο το κλαρί, που κρεμάτε τα σπαθιά σας, θά ΄ρθει μέρα που θα κρεμάσουν οι γύφτοι τα όργανά τους». Κι η προφητεία του πραγματοποιήθηκε. Αυτά λέει η παράδοση.

Ο πατρο-Κοσμάς, με την οξύτατη παρατηρητικότητα που τον χαρακτήριζε, διέκρινε καθαρά πως, αν τα λαϊκά στρώματα τον λάτρευαν και χιλιάδες τον ακολουθούσαν και πίστευαν στη διδασκαλία του, όμως ο ανώτερος κλήρος, οι κοτζαμπάσηδες κι οι Εβραίοι των πόλεων τον έβλεπαν μ΄ εχθρότητα και μίσος. Ο αγνός αγώνας του χτυπούσε συμφέροντα, όχι μόνο οικονομικά, μα κι ηθικά και κοινωνικά. Ατενίζοντας στους υψηλούς του σκοπούς συγχωρούσε, εφόσον έβλεπε τα λαϊκά στρώματα και τους Τούρκους να τον υποστηρίζουν και να τρέχουν πίσω του, για ν΄ ακούσουν τη διδασκαλία του, για να φωτισθούν και ξυπνήσουν.

Η διδασκαλία του, διδασκαλία της ισότητας και της δικαιοσύνης, κατ΄ ανάγκην στρεφόταν εναντίον ορισμένων κοινωνικών τάξεων και πολλές φορές μίλησε εναντίον της πολυτέλειας και της υπεροψίας του πλούτου, σύμφωνα με τις αρχές του Ευαγγελίου.

Οι γυναίκες όλων των τάξεων κι αυτών ακόμη των αρχόντων και των Βενετών υπαλλήλων παρακολουθούσαν με κατάνυξη τη διδασκαλία του. Τόση ήταν η πειστικότητα και η καλοσύνη με τις οποίες μιλούσε και συγχωρούσε, «ώστε μέλη οικογενειών που εχθρεύονταν το ένα το άλλο μόνοιασαν, εγκληματίες και παράνομοι έκλαψαν για τις αμαρτίες τους, καθώς έπεφταν στα πόδια του και εξομολογούνταν ζητώντας συγχώρεση. Χωρισμένα ανδρόγυνα ενώθηκαν πάλι. Πλούσιες και κοσμικές γυναίκες έβγαλαν από πάνω τους τα κοσμήματά τους και τα αφιέρωσαν σε ναούς και τα πουλούσαν για φιλανθρωπία. Έμποροι και βιομήχανοι παράτησαν τα εγκόσμια και ντυμένοι όπως οι καλόγεροι, τον ακολουθούσαν όπου πήγαινε».

Στον παρακάτω χάρτη μπορείς να δεις πού βρίσκονται τα μέρη που αναφέρονται στο κείμενο. Κάνε κλικ πάνω του, αν θέλεις να τον δεις μεγαλύτερο.