Πρόωρα νεογνά: πληθυσμός υψηλού κινδύνου για λοιμώξεις (Άγγελος Αλεκόπουλος)
6 Σεπτεμβρίου 2016
Όπως αναφέραμε και σε προηγούμενο κεφάλαιο ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της σύγχρονης Μαιευτικής και μια από τις σημαντικότερες αιτίες περιγεννητικής θνησιμότητας και νοσηρότητας είναι ο πρόωρος τοκετός (ΠΤ), ο οποίος παράλληλα ευθύνεται και για πολλές σοβαρές νοσολογικές καταστάσεις και αναπηρίες των επιζώντων πρόωρων με κίνδυνο που αυξάνει όσο μικρότερη είναι η ηλικία – εβδομάδα κύησης που αυτός λαμβάνει χώρα.
Παρά την σημαντική μείωση των νεογνικών θανάτων την τελευταία εικοσαετία, κάθε χρόνο καταγράφονται παγκόσμια 3.700.000 θάνατοι νεογνών, ενώ άλλα 3.300.000 νεογνά γεννιούνται νεκρά. Το 98% των θανάτων αυτών συμβαίνει στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, η βελτίωση της περιγεννητικής φροντίδας θα μπορούσε να μειώσει τους θανάτους αυτούς κατά ένα εκατομμύριο ετησίως!
Από την άλλη πλευρά, η βελτίωση της περιγεννητικής φροντίδας έχει συμπιέσει τα όρια της βιωσιμότητας στις 23 εβδομάδες κύησης και στα 500 γραμμάρια βάρους σώματος, ενώ σε ορισμένες χώρες γίνονται προσπάθειες επιβίωσης ακόμη και για νεογνά που ζυγίζουν 400 γραμμάρια!
Η πρόεδρος της Ελληνικής Νεογνολογικής Εταιρείας (Ε.Ν.Ε) κυρία Φανή Ανατολίτου,[1] τόνισε με αφορμή το 3ο Πανελλήνιο Συνεδρίου Νεογνολογίας που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το 2010, ότι τις τελευταίες δεκαετίες έχουν σημειωθεί σημαντικές εξελίξεις στην τεχνολογία και τους τρόπους μηχανικού αερισμού, ιδιαίτερα στα πρόωρα νεογνά. Οι νέες τεχνικές αποσκοπούν στην ελάττωση των συνεπειών από την εφαρμογή του μηχανικού αερισμού στον ανώριμο πνεύμονα και γενικότερα στη μείωση της νεογνικής θνησιμότητας και νοσηρότητας. Μία τέτοια τεχνική είναι ο υψίσυχνος μηχανικός αερισμός ταλαντώσεων (High Frequency Oscillatory Ventilation, HFOV). Ο HFOV χρησιμοποιείται, συνήθως, ως θεραπεία διάσωσης εκεί όπου αποτυγχάνει ο συμβατικός μηχανικός αερισμός για να εξασφαλιστεί επαρκής αναπνευστική υποστήριξη των νεογνών. Η χρήση του αποδείχθηκε αποτελεσματική στη διατήρηση ικανοποιητικής ανταλλαγής αερίων σε διάφορα πνευμονικά νοσήματα, όπως το σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας (η συχνότερη αναπνευστική πάθηση στα πρόωρα νεογνά), αλλά και σε άλλες παθολογικές καταστάσεις.
Επιπροσθέτως στο συνέδριο έγινε αναφορά στις όψιμες νεογνικές λοιμώξεις, δηλαδή σε αυτές μετά την 3η-5η ημέρα της ζωής των νεογνών και κατά τη διάρκεια της νοσηλείας στις μονάδες εντατικής νοσηλείας νεογνών (ΜΕΝΝ) οι λοιμώξεις αποτελούν κύρια αιτία νοσηρότητας (βαριά εγκεφαλική αιμορραγία, παρατεταμένος μηχανικός αερισμός και διάρκεια νοσηλείας) και θνητότητας (21% έναντι 9%). Η συχνότητα των όψιμων λοιμώξεων κυμαίνεται ευρέως μεταξύ των διαφόρων ΜΕΝΝ (7-24%) και εξαρτάται από διαφόρους παράγοντες.
Πάντως, αυτό καθ’ εαυτό το χαμηλό βάρος γέννησης και η προωρότητα αποτελούν τους σημαντικότερους επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως έδειξε μελέτη στις Η.Π.Α., στην οποία σηψαιμία εμφάνισε το 21% των νεογνών με βάρος γέννησης μικρότερο από 1500 γρ. και το 43% εκείνων με βάρος γέννησης μικρότερο από 750 γρ. Έτσι, οι όψιμες λοιμώξεις αποτελούν το αντίτιμο στη συνεχή προσπάθεια επιβίωσης όλο και μικρότερων νεογνών. Τα πρόωρα νεογνά αποτελούν πληθυσμό υψηλού κινδύνου για εμφάνιση όψιμων λοιμώξεων λόγω της ανεπάρκειας των αμυντικών τους μηχανισμών, εξαιτίας της προωρότητας, αλλά και των παρεμβάσεων που συνεπάγεται η εντατική νοσηλεία και η υποστηρικτική φροντίδα με την παρατεταμένη χρήση διαφόρων καθετήρων και αναπνευστικών μηχανημάτων.
[1] Νεότερες εξέλιξης στην Νεογνολογία, στο διαδικτυακό τόπο: http://ygeia.tanea.gr/default.asp?pid=8&articleID=9378&ct=85, ημερομηνία ανάκτησης 16/05/2015
Παρατήρηση: το παρόν κείμενο αποτελεί τμήμα της Διπλωματικής Εργασίας “Βιοηθικά προβλήματα στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας” που εκπόνησε ο κ. Άγγελος Αλεκόπουλος, στο πλαίσιο του προγράμματος “Σπουδές στην Ορθόδοξη Θεολογία” της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ), με επιβλέποντα καθηγητή τον κ. Νικόλαο Κόιο και την οποία η Πεμπτουσία δημοσιεύει με τη μορφή σειράς άρθρων.
