Στη Σπάρτη των αρχαϊκών χρόνων

Οι πέντε έφοροι είχαν μαζευτεί και ήταν έτοιμοι να ξεκινήσουν τη συζήτηση. Τα ζητήματα με τα οποία θα ασχολούνταν ήταν πολύ σοβαρά και έπρεπε να ληφθούν κάποιες αποφάσεις, όχι μόνο για το καλό εκείνων των πέντε, αλλά για το καλό όλης της Σπάρτης.

 – Αγαπητοί μου συμπολίτες, πήρε το λόγο ο πιο ηλικιωμένος, κανείς από τους πέντε μας δεν είναι εδώ τυχαία. Όλοι εκλεχτήκαμε στην Απέλλα δημοκρατικά και διά βοής. Όλοι οι άντρες άνω των τριάντα βροντοφώναξαν χωρίς δισταγμό τα ονόματά μας, γιατί πίστευαν σ΄ εμάς και γιατί ήθελαν να ανακηρυχθούμε εμείς οι έφοροι και να τελέσουμε τα καθήκοντά μας για έναν τουλάχιστον χρόνο. Τώρα λοιπόν εμείς διοικούμε το κράτος της Σπάρτης, εμείς παίρνουμε τις αποφάσεις, εμείς διατάζουμε ακόμα και τους δυο βασιλιάδες της. Σήμερα λοιπόν, ήρθε η ώρα να πάρουμε κάποιες αποφάσεις για το μέλλον της πόλης. Αυτά είπε ο γέροντας και κάθισε ξανά στη θέση του.

Απότομα ένας νεαρότερος μελαχρινός έφορος, σηκώθηκε και πήρε το λόγο.

– Αρκετά με τα λόγια. Ήρθε η ώρα για πράξεις. Οι εχθροί μας ολοένα και αυξάνονται. Όταν οι πρόγονοι μας οι Δωριείς κατέλαβαν την περιοχή της Λακωνίας, την οποία αυτή τη στιγμή πατάμε, και ίδρυσαν αυτή τη μεγάλη πρωτεύουσα, τη Σπάρτη, μοίρασαν τη γη μεταξύ τους και ανάγκασαν τους προηγούμενους κατοίκους να γίνουν δούλοι, είλωτες. Όμως, να, που ο αριθμός των ειλώτων όλο και αυξάνεται και οι επαναστάσεις τους γίνονται όλο και μεγαλύτερες. Πλέον, πολύ φοβάμαι ότι οι είλωτες έχουν ξεπεράσει σε αριθμό τους Σπαρτιάτες. Πρέπει αυτές οι εξεγέρσεις να σταματήσουν μια και καλή. Και αν σταματήσουν, ο λαός θα εμπιστευτεί ξανά την εξουσία! Οι νόμοι έχουν γίνει πιο αυστηροί από ποτέ και η πίστη του λαού έχει κλονιστεί!.

– Κι αυτό δεν είναι το μόνο μας πρόβλημα, συμπλήρωσε ο διπλανός έφορος. Οι περίοικοι, που ασχολούνται με το εμπόριο και μένουν σε συνοικισμούς γύρω από την πρωτεύουσα, λένε ότι οι Τεγεάτες συνεχίζουν τις επιθέσεις προς την πόλη μας! Πρέπει αμέσως οι δυο βασιλιάδες της Σπάρτης, ο Λέων και ο Αγασικλής, να ηγηθούν του στρατού και να εξαλείψουν αποφασιστικά, μια και για πάντα αυτή την απειλή!

– Ησυχάστε σας παρακαλώ, τον λόγο πήρε πάλι ο ηλικιωμένος. Όλα θα γίνουν! Όλες οι απειλές θα αντιμετωπιστούν καταλλήλως. Είμαστε η μεγαλύτερη πολεμική δύναμη. Μαθαίνουμε στα παιδιά μας να πολεμάνε, να γυμνάζονται, να είναι προετοιμασμένα μέσα στη Σπάρτη αλλά και έξω από αυτήν. Ο στρατός μας, με τη διοίκηση των βασιλιάδων, θα βγει νικητής. Και όσο για τους νόμους που αναφέρθηκαν προηγουμένως, ο λαός μπορεί στην επόμενη πανσέληνο που θα ξαναμαζευτούν στην Απέλλα, να ψηφίσει για την αλλαγή τους.

Τέτοιες συζητήσεις έγιναν εκείνο το βράδυ μεταξύ των πέντε εφόρων. Κάποτε η συνάντηση έλαβε τέλος. Χαιρετήθηκαν στο προαύλιο. Ο πιο ηλικιωμένος υποσχέθηκε στους άλλους ότι θα μεταφέρει τις αποφάσεις τους στη Γερουσία της Σπάρτης, η οποία αποτελούνταν από 28 άντρες άνω των 60 ετών και εκλέγονταν από τους ευγενείς. Ήθελε ν΄ ακούσει και τη δική τους γνώμη.

Όμως, αν κάποιος παρατηρούσε καλύτερα τα γεγονότα εκείνης της νύχτας, θα παρατηρούσε και τις τρεις σκιές που ακολούθησαν τους εφόρους και κρυφάκουσαν τις συζητήσεις τους. Ήταν τρεις είλωτες, που σχεδίαζαν την επόμενη επανάσταση. Μισούσαν τους Σπαρτιάτες και το στρατιωτικό τους σύστημα και γύρευαν την ελευθερία τους. Σαν σκιές εξαφανίστηκαν, πριν το πρώτο φως του ήλιου, να διαδώσουν όσο πιο γρήγορα μπορούσαν αυτά που άκουσαν στους υπόλοιπους άτυχους είλωτες. Ίσως αυτή τη φορά να ήταν τυχεροί. Ίσως τα νέα που άκουσαν να τους βοηθούσαν να οργανώσουν καλύτερα την επόμενή τους εξέγερση.

Μετά από λίγο ο ήλιος ανέτειλε. Το φως του απλώθηκε σε όλη τη Σπάρτη. Οι νέοι είχαν ξυπνήσει και είχαν ήδη αρχίσει τις γυμναστικές τους ασκήσεις, περήφανοι για την πόλη τους, τη Σπάρτη, τη μεγαλύτερη στρατιωτική και πολεμική δύναμη της εποχής εκείνης στον ελλαδικό χώρο.
Αλ. Σαββόπουλος

Στην παρακάτω παρουσίαση μπορείς να δεις πιο συστηματοποιημένα τα στοιχεία που συνθέτουν τις κοινωνικές τάξεις και το πολίτευμα στη Σπάρτη των Αρχαϊκών Χρόνων.