«Το Μόναχο διαβάζει από καμμένα βιβλία» (Αρχιερατικός Επίτροπος Βαυαρίας, Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου π. Απόστολος Μαλαμούσης)

“Το Μόναχο διαβάζει από καμμένα βιβλία”. Αντιναζιστική εκδήλωση στο Μόναχο.

Στις 10 Μαΐου 1933, στις 11 μ.μ. με διαταγή του τότε ναζιστικού κόμματος, έλαβε χώρα στη Βασιλική Πλατεία του Μονάχου, εκεί όπου βρίσκονται η Γλυπτοθήκη και το Μουσείο Αρχαίων Αγγείων, η καύση βιβλίων, περιοδικών και συγγραμμάτων 300 περίπου επιφανών Γερμανών λογοτεχνών, φιλοσόφων, επιστημόνων λυρικών κ.α., που δεν συμφωνούσαν με φασιστικές ιδεολογίες.  Σημειώνεται ότι η καγκελαρία του Χίτλερ και το κτίριο της Γκεστάπο είχαν κτιστεί δίπλα από την Βασιλική πλατεία, στην οποία ο Χίτλερ έστρωσε με πλάκες και έκανε και τις επίσημες παρελάσεις και άλλες προπαγανδιστικές εκδηλώσεις επίδειξης ισχύος.

H Βασιλική Πλατεία του Μονάχου

Τη ναζιστική εκδήλωση καύσης το 1933 οργάνωσαν οι φοιτητικές νεολαίες του Πανεπιστημίου και του Πολυτεχνίου Μονάχου. Έλαβαν ενεργό μέρος πρυτάνεις και καθηγητές των ανωτάτων σχολών, ενώ 50 χιλιάδες βαυαρών παρευρίσκοντο στη πλατεία και χειροκροτούσαν την απάνθρωπη πράξη της καύσης των βιβλίων. Παράλληλα τραγουδούσαν και ύμνους όπως λ.χ. το φασιστικό τραγούδι: “Γερμανία, Γερμανία πάνω απ’ όλα” (Deutschland Deutschland über alles).

Είχε προηγηθεί, την ημέρα εκείνη, εκδήλωση με τον τίτλο “Εορτή της Εθνικής Επανάστασης” στο Πανεπιστήμιο Μονάχου με ομιλίες του Πρύτανη, του υπουργού παιδείας και εκπροσώπων των φοιτητικών συλλόγων Γερμανίας και Μονάχου.

Ο Πρωτοπρεσβύτερος Απόστολος Μαλαμούσης με τον καλλιτέχνη και διοργανωτή κ. Βόλραμ Κάστνερ στη Βασιλική Πλατεία Μονάχου (Φωτογράφος ο κ. Klaus Weißenberg)

Στον κατάλογο των συγγραμμάτων διάσημων Γερμανών ανθρώπων του πνεύματος που παραδόθηκαν στην πυρά ήταν και τα έργα του ποιητή, συγγραφέα και δημοσιογράφου Χάινριχ Χάινε, ο οποίος είχε διατυπώσει το 1820 και την περίφημη φράση ότι “εκεί όπου καίγονται βιβλία, καίγονται τελικά και άνθρωποι”.

Το έτος 1987 αντικαταστάθηκαν οι πλάκες της Βασιλικής Πλατείας, που είχαν τοποθετηθεί επί Χίτλερ, με πράσινο τάπητα. Κατά περίεργο τρόπο οι αρχές του Μονάχου προσπάθησαν και με τη πράξη αυτή να αποτρέψουν την ενθύμηση της ναζιστικής θηριωδίας του 1933 και ό,τι είχε σχέση με το ναζισμό.

Ο Πρωτοπρεσβύτερος Απόστολος Μαλαμούσης με μαθητές βαυαρικών σχολείων. (Φωτογράφος ο κ. Klaus Weißenberg)

Το 1995 ο γνωστός καλλιτέχνης του Μονάχου Βόλφραμ Κάστνερ, προέβη σε μια Πράξη Μνήμης της καύσης των βιβλίων με τη καύση ενός μικρού τμήματος του πρασίνου της πλατείας. Το επιχείρημα που  χρησιμοποίησε, για να λάβει τη σχετική άδεια των βαυαρικών Αρχών, ήταν το ότι δεν πρέπει να σκεπάζει το χορτάρι την ναζιστική βάρβαρη καύση των βιβλίων. Από τότε και κάθε χρόνο προβαίνει στις 10 Μαΐου στη καύση του πρασίνου της πλατείας, ενώ παράλληλα προσωπικότητες της κοινωνίας του Μονάχου, πολιτικοί, επιστήμονες, σπουδαστές και μαθητές σχολείων διαβάζουν αποσπάσματα από τα συγγράμματα που εκάησαν στην πυρά του Μαΐου 1933.

Εφέτος η Πράξη Μνήμης είχε τον τίτλο: “Το Μόναχο διαβάζει από καμμένα βιβλία” και τον υπότιτλο: “Για Ειρήνη και Δικαιοσύνη-ενάντια στον μιλιταρισμό και τον πόλεμο.” Συνδιοργανωτές της Πράξης Μνήμης είναι 30 οργανισμοί και θεσμοί της βαυαρικής κοινωνίας, υπό την αιγίδα του διευθυντή των Βαυαρικών Στρατοπέδων Συγκέντρωσης κ. Κάρλ Φρέλλερ.

Στη Πράξη Μνήμης παρέστη και ο Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Απόστολος Μαλαμούσης, Αρχιερατικός Επιτετραμμένος για τις δημόσιες σχέσεις με τη Βαυαρική Πολιτεία. Είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά  τον καλλιτέχνη κ. Βόλφραμ Κάστνερ και να συνομιλήσει μαζί του. Ο κ. Κάστνερ μίλησε στον π. Απόστολο και στα ελληνικά και του εκμυστηρεύθηκε, ότι στην περίοδο της απριλιανής δικτατορίας 1967, πήγε στην Κρήτη και είχε επαφές με κρητικούς αντιχουντικούς και με άλλους που έλαβαν μέρος στην απαγωγή του Γερμανού υποστρατήγου Χάινριχ Κράιπε (1944).

Ο κ. Κάστνερ αποδέχθηκε ασμένως την πρόσκληση του π. Αποστόλου να επισκεφθεί την παροικία μας στο Μόναχο και να μιλήσει για το έργο του.