Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Στατιστικά στοιχεία της ενεργειακής πολιτικής ΕΕ – Ρωσίας (Στασινόπουλος Σπυρίδων, ΜΑ Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών)

17 Μαΐου 2017

Στατιστικά στοιχεία της ενεργειακής πολιτικής ΕΕ – Ρωσίας (Στασινόπουλος Σπυρίδων, ΜΑ Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών)

[Προηγούμενη δημοσίευση: http://www.pemptousia.gr/?p=159576]

2.2 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΠΛΕΥΡΩΝ

i)ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
Στην πρώτη ενότητα, πέρα από την παρουσίαση της ιστορικότητας των ενεργειακών σχέσεων και της αναφοράς στην τωρινή κατάσταση, κρίνεται σκόπιμη η παρουσίαση των παραγωγικών δυνατοτήτων των δύο πλευρών με αριθμούς και επίσημα στατιστικά στοιχεία, ώστε να γίνει σε καλύτερο βαθμό αντιληπτή η δυναμική της κάθε πλευράς και οι κύριοι λόγοι που παρατηρείται αυτή η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα
ρωσικά ενεργειακά αποθέματα. Οι κύριες μορφές ενέργειας που παράγονται και βρίσκονται στα στατιστικά στοιχεία είναι το αργό πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, η ηλεκτρική ενέργεια (που εκφράζεται πολλές φορές και ως ανανεώσιμές πηγές καθώς μέσα από την αδιάκοπη δύναμη φυσικών στοιχείων, όπως νερό, ήλιος, αέρας, παράγεται ηλεκτρική και κινητική ενέργεια).

fisiko_aerio

Η Ευρωπαϊκή Ένωση[8] είναι παγκοσμίως ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ενέργειας (πετρελαίου και αερίου) και ο δεύτερος μεγαλύτερος καταναλωτής, περιβάλλεται δε από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου (Ρωσία, λεκάνη της Κασπίας, Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική). Η Ευρώπη, όντας μια περιοχή με χαμηλά ενεργειακά αποθέματα σε σύγκριση με άλλες ηπείρους , δεν μπορεί να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες μόνη της και η στροφή σε άλλες λύσεις αποτελούσε και συνεχίζει να είναι μονόδρομος. To 2007 η Ε.Ε εισήγαγε 82% του πετρελαίου της και 57% του φυσικού αερίου που κατανάλωνε. Η Ευρώπη είναι η πιο σημαντική αγορά ενέργειας προς την οποία κατευθύνεται το ρωσικό φυσικό αέριο. Το 2011, περίπου το 53% των συνολικών εξαγωγών φυσικού αερίου της ελεγχόμενης από τη ρωσική κυβέρνηση εταιρίας υδρογονανθράκων Gazprom διοχετεύθηκε προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2014 υπολογίστηκε πως κάτι παραπάνω από το μισό της ενέργειας που καταναλώνεται στην Ευρώπη(53,6%), είναι ενέργεια που εισάγεται. Μέσα σε μια δεκαετία (2004 – 2014) η συνολική ενεργειακή παραγωγή στην Ε.Ε μειώθηκε κατά 17.3 %.

pinak1

Για να αντιληφθούμε καλύτερα τα επίπεδα παραγωγής ενέργειας στην Ε.Ε., ο παραπάνω πίνακας από την Eurostat, είναι ενδεικτικός της πορείας που ακολούθησε μέσα σε μια δεκαετία από το 2004 μέχρι το τέλος του 2014, η ενεργειακή παραγωγή των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιο συγκεκριμένα παρατηρούμε πως η συνολική παραγωγή πετρελαίου της Ε.Ε φτάνει τους 771 εκατομμύρια τόνους ενώ μια δεκαετία πίσω η συνολική παραγωγή ήταν 931.7 εκατ. τόνοι. Η συνεισφορά των χωρών στην παραγωγή ποικίλει. Στην κορυφαία πεντάδα της σχετικής κατηγορίας, βρίσκονται κατά σειρά Γαλλία, Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία, Πολωνία και Ολλανδία. Ενώ χώρες όπως Εσθονία, Κροατία, Κύπρος, Μάλτα, Λουξεμβούργο παρουσιάζουν ελάχιστη έως μηδαμινή συνεισφορά στην συνολική παραγωγή.

Στον πίνακα παρατηρούμε πως η Νορβηγία παρουσιάζει υψηλά επίπεδα παραγωγής ενέργειας, όντας μάλιστα στις 10 πρώτες χώρες σε παραγωγή πετρελαίου στον κόσμο και στις κορυφαίες σε φυσικό αέριο. H συμμετοχή της σε οργανισμούς ελεύθερου εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕFTA,EEA) είναι σημαντική και για την Ε.Ε καθώς μπορεί και βρίσκει εναλλακτική λύση σε μια πλούσια σε αποθέματα ευρωπαϊκή χώρα, στην προσπάθεια αποκόλλησης από την εξάρτησή της από την Ρωσία.

Κύριο χαρακτηριστικό είναι πως πλέον έχει γίνει μια σημαντική στροφή προς τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως φαίνεται από την τελευταία στήλη. Είναι φανερό πως τόσο η εξάρτηση στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο από άλλες πηγές ,όσο και η δυνατότητα που έχουν αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες να εκμεταλλευτούν τις δυνάμεις της φύσης ,τις ωθεί σε αυτό το πεδίο. Συνολικά παρατηρούμε πως το 2014 το 29.3 % της συνολικής ενέργειας αντιστοιχεί στην πυρηνική ενέργεια (nuclear energy), ενώ οι ανανεώσιμες πηγές αντιπροσωπεύουν το 25,4%, ακολουθούν τα στερεά καύσιμα, το φυσικό αέριο και το αδιύλιστο πετρέλαιο.

Στις ανανεώσιμες πηγές από το γράφημα προκύπτει πως η βιομάζα και ο υδροηλεκτρισμός συνεισφέρουν πιο δυναμικά στην άνοδο της παραγωγής.

pinak2

pinak3

Tο παραπάνω γράφημα είναι ενδεικτικό της έμφασης που δίνει η Ευρώπη στην ενεργειακή της στρατηγική. Σε αυτό φανερώνεται η ανάπτυξη της παραγωγής όλων των πεδίων. Παρατηρούμε πως μόνο στις ανανεώσιμες πηγές από το 2004 έως το 2014 παρατηρείται άνοδος ,ενώ στις άλλες πτώση ,κάτι που συμβαδίζει με το βασικό πυλώνα της νέας ενεργειακής στρατηγικής που τοποθετεί στο επίκεντρο ,τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Συμπληρωματικά παρατίθεται ο παρακάτω πίνακας που παρουσιάζει διεξοδικά από το 2004 έως το 2014, την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές από τις Ευρωπαϊκές χώρες.

pinak4

pinak5

Ο αναλυτικός πίνακας (πάνω) παρουσιάζει από το 2004 έως το 2014 τις εισαγωγές της συνολικής ενέργειας (primary energy) σε εκατομμύρια τόνους στις χώρες της Ε.Ε. Το 2014 παρατηρούμε μια σχετική μείωση σε σχέση με το 2004, κάτι που οφείλεται στην εφαρμογή των ενεργειακών προγραμμάτων με την προσπάθεια ενίσχυσης της παραγωγής, ενώ να τονιστεί η σημαντικότητα της διεύρυνσης (10+2 ) της Ε.Ε που αύξησε τις ανάγκες της ένωσης αλλά και την παραγωγή ιδιαίτερα με χώρες των Βαλκανίων και της ανατολικής Ευρώπης. Οι μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης βρίσκονται στην κορυφή της σχετικής στήλης. Συνεπώς χώρες όπως η Γερμανία, η Ισπανία και η Γαλλία που συνεισφέρουν τα μέγιστα στην συνολική παραγωγή, εισάγουν και περισσότερο σε σχέση με τις άλλες χώρες. Η Νορβηγία αλλά και η Δανία έχουν αρνητικό πρόσημο στους δείκτες κάτι που φανερώνει πως δεν εισάγουν ενέργεια και αποτελούν ισχυρές χώρες την παραγωγή ενέργειας, την οποία δεν διατηρούν για την κάλυψη της εσωτερικής τους ζήτησης αλλά την εξάγουν με στόχο την εμπορική τους διεύρυνση. Στις χαμηλότερες θέσεις της σχετικής λίστας βρίσκονται μικρές πληθυσμιακά και γεωγραφικά χώρες, που δεν παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα ζήτησης και κατανάλωσης.

pinak6

Σχετικά με την ενεργειακή εξάρτηση της Ε.Ε, ο παραπάνω πίνακας είναι κατατοπιστικός σχετικά με τις χώρες από τις οποίες προέρχεται η ενέργεια που καταναλώνει η Ε.Ε στις τρείς βασικές μορφές της. Σε στερεά καύσιμα, αργό πετρέλαιο και φυσικό αέριο ο μεγαλύτερος εταίρος της Ε.Ε είναι η Ρωσία όλη αυτή την περίοδο. Από το 2000 που ξεκίνησε ο ¨ενεργειακός διάλογος¨ μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας παρατηρείται ραγδαία αύξηση των εξαγωγών ενέργειας της Ρωσίας στην Ευρώπη. Όπως αναφέρθηκε και πρωτύτερα η Νορβηγία στις κύριες μορφές ενέργειας (πετρέλαιο και φυσικό αέριο) αποτελεί τον δεύτερο βασικότερο εμπορικό εταίρο της Ένωσης καθώς τα τρομερά ενεργειακά αποθέματα της χώρας στην Βόρεια Ευρώπη την έχουν καταστήσει ιδιαίτερα κρίσιμη για τον ενεργειακό εφοδιασμό της ένωσης. Οι υπόλοιπες χώρες είναι στην συντριπτική τους πλειοψηφία, κράτη εκτός Ευρώπης. Χώρες της Αφρικής και της Μ. Ανατολής, όπως Νιγηρία, Σαουδική Αραβία, Κατάρ Λιβύη, Ιράκ κ.α. είναι παραδοσιακοί τροφοδότες της Ευρώπης αλλά και άλλων περιοχών παγκοσμίως.

(συνεχίζεται)

 

[8] http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Energy_production_and_imports, Eurostat, Data extracted in July 2016