Ναυτιλιακή Ηγεσία και Καλές Πρακτικές (Ισίδωρος Παχουνδάκης* – Ευστράτιος Σπύρου*)
13 Ιουλίου 2017
Η ηγεσία μιας ναυτιλιακής εταιρείας επιτελεί μια απαιτητική εργασία που προαπαιτεί εμπειρία και καλή γνώση της ανθρώπινης φύσης. Οι πλοιοκτήτες και οι διαχειριστές μιας ναυτιλιακής εταιρείας έχουν τη δύναμη να διαμορφώσουν την κουλτούρα και τις αξίες του οργανισμού τους και κατ’ επέκταση τα συστήματα που θα δίνουν κίνητρα στα στελέχη τους για παραγωγικότητα και ευκαιρίες για επαγγελματική ανέλιξη. Προκειμένου να επιτευχθεί υπεύθυνη επιχειρηματική δράση, η ναυτιλιακή εταιρεία θα πρέπει με προσοχή να επιλέγει τα ηγετικά της στελέχη και να τους αναθέτει με συνέπεια την κατανομή καθηκόντων, έτσι ώστε να διασφαλίζει τη δέσμευσή της στην κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνη επιχειρηματική δράση. Τα ίδια τα ηγετικά στελέχη θα πρέπει να έχουν δεσμευθεί πλήρως στην προώθηση και ενσωμάτωση καλών πρακτικών, όπως η διαχείριση της διαφορετικότητας, η εταιρική κοινωνική ευθύνη, κλπ. στις δραστηριότητες της ναυτιλιακής εταιρείας, καθορίζοντας και δημοσιεύοντας τις αξίες της εταιρείας με στόχο την ευαισθητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού.
Το να μπορεί να ανταποκρίνεται ταχέως μια ναυτιλιακή εταιρεία στις προσδοκίες του Ανθρώπινου δυναμικού της είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχία της ίδιας. Έτσι, μέσω της ενεργού δέσμευσης των επιχειρήσεων στην ηγετική ομάδα, οι ναυτιλιακές εταιρείες μπορούν να τηρήσουν τις καθορισμένες αρχές ηθικής με σκοπό να καλλιεργηθεί ένα πνεύμα αειφορίας που θα βοηθήσει την εταιρεία να εντάξει τις καλές πρακτικές σε όλες τις δραστηριότητές της. Όταν οι εργαζόμενοι γνωρίζουν τις αξίες της εταιρείας και υποστηρίζουν και οι ίδιοι αυτές τις αξίες, τότε λαμβάνουν περισσότερη ικανοποίηση από την εργασία τους και είναι πιο αποδοτικοί. Επίσης, μέσω της εφαρμογής της κοινωνικά υπεύθυνης ηγεσίας, οι ναυτιλιακές εταιρείες έχουν την ευκαιρία να λειτουργούν με περισσότερη διαφάνεια, ενώ επίσης μπορούν να ασχοληθούν πιο εποικοδομητικά με τις προτάσεις των εργαζομένων τους, αφού θα προωθούν και θα αξιοποιούν τον ανοιχτό διάλογο μέσω της επικοινωνίας και της διαφάνειας.
Τα οφέλη που απολαμβάνει μια ναυτιλιακή εταιρεία όταν η ηγεσία της λειτουργεί με βάση τις υπεύθυνες και καλές πρακτικές είναι για παράδειγμα:
- Προώθηση της εταιρικής κουλτούρας της εκτίμησης και της διαφάνειας
- Απολαβή υψηλού βαθμού εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας
- Ικανοποιημένο ανθρώπινο δυναμικό με όρεξη για εργασία
Το ανθρώπινο δυναμικό θεωρούμε ότι είναι το πολυτιμότερο κεφάλαιο της επιχείρησης λόγω του ότι αποτελεί το κλειδί της επιτυχίας, αφού η κάθε ναυτιλιακή εταιρεία εξαρτάται από την παραγωγικότητα και τις πρωτοποριακές ιδέες των εργαζόμενων της, καθώς και την εξυπηρέτηση που λαμβάνουν οι ναυλωτές της. Ενώ τα στελέχη της στην ουσία εξαρτώνται από τους εργοδότες τους για τα προς το ζην, οι εταιρείες που αντιλαμβάνονται ότι ένα εξειδικευμένο και δραστήριο προσωπικό είναι ζωτικής σημασίας για τη βιωσιμότητα της εταιρείας μέσα σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, είναι σε θέση να προσελκύσουν πιο ταλαντούχα και καταρτισμένα στελέχη. Επίσης, όταν το ανθρώπινο δυναμικό είναι ευχαριστημένο με τις συνθήκες εργασίας και τη νοοτροπία της ναυτιλιακής εταιρείας για την οποία δουλεύει είναι πιο παραγωγικό, πιστό και αποτελεσματικό. Συνεπώς, μέσω της συνεπούς κοινωνικής αντιμετώπισης των εργαζομένων και της προβολής των καλών πρακτικών της, μια επιχείρηση μπορεί να διασφαλίσει όχι μόνο τη φήμη του «καλού» εργοδότη αλλά και την κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της προς την επίτευξη των επιχειρηματικών της στόχων.
Τα θέματα καλών πρακτικών σχετικά με το ανθρώπινο δυναμικό αφορούν στις εργασιακές πολιτικές και πρακτικές της ναυτιλιακής εταιρείας όπως οι συνθήκες εργασίας, η υγεία και η ασφάλεια των εργαζομένων, ελαστικές ώρες εργασίας, οι ίσες ευκαιρείες για επαγγελματική ανέλιξη ανεξαρτήτως φύλου, θρησκείας, εθνικότητας κλπ., η αμοιβή και τα οφέλη των ναυτιλαικών στελεχών, η επαγγελματική κατάρτιση του προσωπικού και η δια βίου μάθηση, αλλά και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ναυτιλιακές Εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτό τον τομέα των καλών πρακτικών, αναπτύσσουν καλύτερες σχέσεις με τους εργαζόμενους τους αφού ενισχύουν το διάλογο μεταξύ των στελεχών της εταιρείας και των υπαλλήλων, αποκτώντας έτσι ένα δραστήριο και αφοσιωμένο προσωπικό.
Τα οφέλη που προκύπτουν από την υιοθέτηση στρατηγικών ενεργειών και πολιτικών για την διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού είναι για παράδειγμα:
- Επιπλέον κίνητρα για προσέλκυση καταρτισμένου και ποιοτικά ανώτερου, ανθρώπινου δυναμικού
- Παραγωγικοί, πιστοί, αφοσιωμένοι και αποτελεσματικοί εργαζόμενοι
- Υψηλό επίπεδο ικανοποίησης από την εργασία λόγω της συμμετοχικής λήψης αποφάσεων αφού η ναυτιλιακή εταιρεία σέβεται τις ανάγκες των στελεχών της
- Προώθηση «καλής» εταιρικής εικόνας και ενίσχυση της φήμης της ναυτιλιακής εταιρείας.
- Ικανοποίηση των ναυλωτών, αφού η ικανοποίηση των στελεχών μετακυλύετε στους ναυλωτές.
Φαίνεται πως η οικονομική αποτελεσματικότητα είναι στενά συνδεδεμένη με το περιβάλλον μέσα στο οποίο δραστηριοποιείται η κάθε ναυτιλιακή εταιρεία και είναι η πιο σημαντική πτυχή της επιχείρησης όσον αφορά στην εξασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητάς της. Κατά συνέπεια, η ίδια η αγορά είναι ένας αρκετά σημαντικός παράγοντας για την εξέλιξη και την κερδοφορία της ναυτιλιακής εταιρείας και αποτελεί ένα πολύ σημαντικό τομέα η διαχείριση του προσωπικού της, αφού αφορά άμεσα τις επιχειρηματικές δραστηριότητες της ναυτιλιακής εταιρείας.
Οι δραστηριότητες της διαχείρισης του προσωπικού στον τομέα της ναυτιλιακής αγοράς αφορούν στην σωστή επικοινωνία με τους ναυλωτές, με τους επιχειρηματικούς εταίρους ή τους προμηθευτές και εξελίσσονται γύρω από θέματα της δέσμευσης στην ποιότητα, καινοτομία και ασφάλεια των προϊόντων και υπηρεσιών, ακόμα και μετά την ναύλωση, την ενημέρωση των ναυλωτών, την πιστοποίηση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Τα οφέλη που προκύπτουν από τις δράσεις της ορθής διαχείρισης του προσωπικού και τις εφαρμογές των καλών πρακτικών μέσα σε μια εταιρεία, στον τομέα της ναυτιλιακής αγοράς είναι για παράδειγμα:
- Η ευχαρίστηση και η ικανοποίηση των ναυλωτών σχετικά με τις τιμές την ποιότητα και την ασφάλεια των παρεχόμενων υπηρεσιών.
- Πιο αποτελεσματική διαχείριση του κινδύνου και αποφυγή κινδύνων που μπορεί να βλάψουν την εικόνα της εταιρείας.
- Προσέλκυση νέων επενδυτών.
Επειδή η Ναυτιλία από μόνη της είναι μια καινοτόμος επιχειρηματική δραστηριότητα και ειδικά αν φέρουμε στο μυαλό μας το παράδειγμα του Άνταμ Σμιθ στον Πλούτο των Εθνών, με την μεταφορά των εμπορευμάτων από το Λονδίνο στη Σκωτία δια θαλάσσης αντικαθιστώντας τις χρονοβόρες χερσαίες μεταφορές της εποχής, με τις θαλάσσιες επιτεύχθηκε η δραστική μείωση του χρόνου παράδοσης των εμπορευμάτων και ταυτόχρονα αναπτύχθηκε η κουλτούρα της ποιοτικής και ασφαλούς μεταφοράς με οφέλη για όλη την κοινωνία. Στην πλειοψηφία τους σήμερα οι Ναυτιλιακές εταιρείες παγκοσμίως επιδιώκουν και δραστηριοποιούνται με στόχο την καινοτομία επιτυγχάνοντας την δυναμική εξέλιξη τους και ως οργανισμοί, αλλά και για τα στελέχη τους. Οι περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες υιοθετούν καλές πρακτικές και επενδύουν σε αυτές με στόχο την πολύπλευρη ανάπτυξη των στελεχών τους.
∗Ισίδωρος Παχουνδάκης
Ακαδημαικός Υπεύθυνος Ναυτιλιακών Προγραμμάτων elearning Οικονομικού Τμήματος Πανεπιστημίου Πειραιά
∗Ευστράτιος Σπύρου
Ακαδημαικός Υπεύθυνος Ναυτιλιακών Προγραμμάτων elearning Οικονομικού Τμήματος Πανεπιστημίου Πειραιά
Βιβλιογραφία
- Καραγιάννης, Α., 1996, «Επιχειρηματικότητα και Καινοτομίες», Πανεπιστήμιο Πειραιώς
- Μπουραντάς, Δ., 2005, Ηγεσία – Ο δρόμος της διαρκούς επιτυχίας, Εκδ. Κριτική, Αθήνα.
- Pachoundakis, Maritime Leadership, s.l 2017, Ion Publications
- Ι.Παχουνδάκης , Στοιχεία Διαχείρισης Προσωπικού και Πλοίου, s.l. et a.
- Ι.Παχουνδάκης –Ε. Σπύρου, Σύγχρονες Εφαρμογές Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού στη Ναυτιλία, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη 2015
- Ι.Παχουνδάκης –Ε. Σπύρου, Ηγεσία και Λήψη Αποφάσεων στη Ναυτιλία, Πανεπιστήμιο Πειραιά, Πειραιάς 2015
