Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Η Βιβλική θεώρηση του σώματος: Το σώμα στην Παλαιά και Καινή Διαθήκη (Νικόλαος Γιόφτσιος, Θεολόγος)

5 Ιουλίου 2018

Η Βιβλική θεώρηση του σώματος: Το σώμα στην Παλαιά και Καινή Διαθήκη (Νικόλαος Γιόφτσιος, Θεολόγος)

Η άποψη της Εκκλησίας για την ενασχόληση με το ανθρώπινο σώμα και την ανθρώπινη εικόνα δεν είναι ενιαία και συγκεκριμένη κατά τα χριστιανικά χρόνια. Η στάση του χριστιανισμού ως προς το ανθρώπινο σώμα, την υγεία και την άθλησή ακολουθεί μια εξελικτική πορεία η οποία μεταβάλλεται και διαμορφώνεται ανάλογα με τις ανάγκες της εποχής. Στην Αγία Γραφή το σώμα, ως δημιούργημα του Θεού, είναι κι αυτό «καλόν λίαν». Ο άνθρωπος πλάστηκε «κατ’ εικόνα Θεού» ως ενιαία ύπαρξη κι έτσι ζούσε στην προπτωτική κατάσταση. Η αποσύνθεση του, ο τεμαχισμός του σε σώμα και σε ψυχή επήλθε με το προπατορικό αμάρτημα, με την απομάκρυνσή του από το Θεό και την υποδούλωσή του στη φθορά και το θάνατο (Σκουτέρης, 1998).

Σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη το ανθρώπινο σώμα όπως δημιουργήθηκε αρχικά «από τα χέρια του Δημιουργού» είναι πάρα πολύ καλό «και είδεν ο Θεός τα πάντα όσα εποίησεν και ιδού καλά λίαν» (Γεν. α΄ 31). Σύμφωνα με το βιβλίο της Γενέσεως, ο άνθρωπος αποτελείται από ψυχή και σώμα. Το σώμα αποτελεί την επιβεβαίωση των αισθήσεων και της υπάρξεώς του ανθρώπου σε ιδιαίτερο χώρο και χρόνο. Η ψυχή ενεργοποιεί τις δυνάμεις του σώματος με την έλευση του Αγίου Πνεύματος και όταν αυτή βιώνει τον πνευματικό θάνατο επιτελείται η άρση της θεικής ενεργείας.

Στη Καινή Διαθήκη υπάρχουν χωρία τα οποία αναφέρονται στη σάρκωση του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδας, του Υιού και Λόγου του Θεού. Ο Λόγος κατέρχεται στη γη και λαμβάνει θνητή μορφή για να σώσει τον άνθρωπο χωρίς να παραβεί τη βούληση του «τοσούτον ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον, ώστε τον υιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν, ίνα πας ο πιστεύων εις αυτόν μη απολλυται αλλ’ έχει ζωήν αιώνιον» και «ότε ήλθεν το πλήρωμα του χρόνου…», «σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν» (Ιωάν. Α΄ 14). Ο προαιώνιος Υιός και Λόγος του Θεού, έγινε άνθρωπος, ενώ ήταν συγχρόνως και Θεός και ενσαρκώθηκε μέσα από το παρθενικό σώμα της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Επομένως εάν η ανθρώπινη σάρκα αποτελούσε κάτι κακό δεν θα την προσελάμβανε ο Υιός του Θεού. Δεν θα λάμβανε την ανθρώπινη μορφή και δεν θα την έκανε δική του για να τη λυτρώσει από τη φθορά και το θάνατο. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Γρηγορίου Θεολόγου ο οποίος έλεγε ότι η ανθρώπινη σάρκα θεραπεύτηκε, ξέφυγε από τη φθορά και θεώθηκε επειδή την προσέλαβε ο Υιός και Λόγος του Θεού. Πρόκειται για τον καινούργιο Αδάμ της σωτηρίας σε αντίθεση με τον πρώτο Αδάμ της φθοράς και του θανάτου (Philipps, 2006).

Χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα του Χριστού από τη Βίβλο όπου όταν θεράπευε τους ασθενείς, θεράπευε και τα σώματα και τις ψυχές τους. Επίσης τους ενθάρρυνε να μη περιπίπτουν σε αμαρτίες έτσι ώστε να μην επωμιστούν τα χειρότερα γι αυτούς. Για παράδειγμα στην περίπτωση του παράλυτου της Βηθεσδά, θεωρούσε ότι η υγεία της ψυχής αντικατοπτρίζονταν στο σώμα και αντιστρόφως ότι οι αμαρτωλές πράξεις είχαν αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική υγεία «ίδε υγιής γέγονας, πορεύου και μηκέτι αμάρτανε, ίνα μη χείρον τι σοι γένηται» (Ιωάν. ε΄ 14).

Σύμφωνα με τη βιβλική παράδοση ο Χριστός προτρέπει τους πιστούς να προσέρχονται συχνά σε κοινωνία σώμα και αίμα «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει καγώ εν αυτώ» (Ιωάν. στ΄ 56). Εδώ τίθεται ο εξής προβληματισμός. Εάν το σώμα του ανθρώπου ήταν κακό, τότε πως δικαιολογείται η προτροπή του Χριστού να μεταλαμβάνει ο άνθρωπος και το δικό του σώμα και αίμα «ή η γαρ σαρξ μου αληθώς εστί βρώσις και το αίμα μου αληθώς εστί πόσις» (Ιωάν στ΄ 55).

Επίσης, ο Κύριος Ιησούς Χριστός λέει ότι όποιος κοινωνεί, ζει μέσα από το σώμα Του «ο τρώγων με κακείνος ζήσεται δι’ εμέ» (Ιωάν στ΄ 57). Ο άνθρωπος έχει και υλική και πνευματική υπόσταση. Όταν κοινωνεί, ο Θεός δεν του δίνει γυμνή τη χάρη αλλά μέσα από τον άρτο και τον οίνο της Θείας ευχαριστίας δηλαδή μέσα από την ύλη. Η Θεία ευχαριστία έχει διττό χαρακτήρα καθώς περιλαμβάνει και το αόρατο και το θεικό στοιχείο αλλά και το αισθητό- υλικό στοιχείο που είναι ο άρτος και ο οίνος. Επομένως ο πιστός μεταλαμβάνει για να θεραπεύσει την ψυχή του αλλά και το σώμα του.

 

Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ