ΛΟΓΟΣ ΛΕ΄: Επιστολή παρηγορητική προς τον πρίγκιπα Δημήτριο (Άγιος Μάξιμος ο Γραικός)
3 Σεπτεμβρίου 2018
ΛΟΓΟΣ ΛΕ΄:
Επιστολή παρηγορητική προς τον πρίγκιπα Δημήτριο
Δεν παύει ποτέ ο άρχων του κακού, ο ανθρωποκτόνος και μισάνθρωπος διάβολος, εξαιτίας του μεγάλου φθόνου του, να καταπολεμά και να πλανά με κάθε τρόπο τους ανθρώπους επιθυμώντας να τους καταστρέψει, επειδή θεωρεί τον όλεθρο των ανθρώπων χαρά και θρίαμβό του, μολονότι γνωρίζει ο ανόσιος ότι με αυτόν τον τρόπο ετοιμάζει γι’ αυτούς πολύ μεγάλα και πικρά βάσανα.
Αυτή είναι, ευγενέστατε ηγεμόνα Δημήτριε, η έχθρα και η μανία του εναντίον μας. Ποιος στέρησε τον γενάρχη μας από τον μακάριο και αγγελικό βίο στον παράδεισο του Θεού; Αυτός είναι που διά του τρομερού όφεως αποπλάνησε την προμήτορά μας Εύα και δι’ αυτής τον πρωτόπλαστο Αδάμ και συνεπώς ολόκληρο το άθλιο γένος των ανθρώπων [1] και εισήγαγε και τον σωματικό και τον πνευματικό θάνατο [2]. Ο θάνατος αυτός συνεχιζόταν μέχρι την ενανθρώπηση του Δημιουργού και Σωτήρος μας Ιησού Χριστού, με την φιλάνθρωπη και θεική έλευση του οποίου καταλύθηκε η πλάνη του εχθρού. Αποδυναμώθηκε το κράτος του πνευματικού θανάτου, όταν ο Σωτήρας μας κατέβηκε στον Άδη και κατέλυσε το σκότος του, που είναι η στέρηση του φωτός της ζωής εν Θεώ.
Ποιος γέμισε με φθόνο και φόνο την απάνθρωπη ψυχή του ακολάστου Κάιν που με το αδελφικό χέρι έχυσε το ενάρετο αίμα του αδελφού του [3]; Προφανώς ο ίδιος ο θεομάχος ο διάβολος ζήλεψε αυτόν τον ενάρετο, αφού τον διέκρινε από την θυσία την ευάρεστη στον Θεό, τον Κύριο και Διδάσκαλο των ανθρώπων, τον μόνο που μπορεί να διδάξει τους ανθρώπους, πως να εξιλεωθούν ενώπιον του Δημιουργού. Ποιος οδήγησε ολόκληρο τον πρώτο κόσμο στον κατακλυσμό; Δεν είναι ο ίδιος, αφού τους προέτρεψε με την ακόρεστη και κτηνώδη πλάνη και με κάθε αισχρή πράξη να εξοργίσουν τον Δημιουργό τους [4]; Ποιος χώρισε σε διάφορες διαλέκτους την μία και μόνη μέχρι τότε γλώσσα; Δεν είναι ο ίδιος ο κάκιστος, που συμβούλευσε τους ανθρώπους να κτίσουν τον πανύψηλο πύργο [5], ώστε, αν ο Θεός τους έστελνε άλλη μία φορά τον κατακλυσμό, να μην μπορεί να τους πνίξει, επειδή οι ανόητοι ήλπισαν να υπερνικήσουν την παντοδύναμη ισχύ του Θεού με την ανθρώπινη σκέψη; Ποιος πούλησε ως σκλάβο τον δισέγγονο του πιστού γενάρχη Αβραάμ, τον πάγκαλο Ιωσήφ, όταν ήταν στην παιδική ηλικία, με τα χέρια των αδελφών του στους Ισμαηλίτες [6]; Ήταν ο ίδιος, ο κάκιστος, που προσπάθησε να καταστρέψει τον ενάρετο, φοβούμενος να μην αυξηθεί δι’ αυτού η γενεά του πιστού Αβραάμ και να μην απλωθεί αυτή σε όλη την οικουμένη με την ευλογία του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ, δηλαδή με την αληθινή θεογνωσία, σύμφωνα με την υπόσχεση που έδωσε ο Θεός στον μακάριο Αβραάμ: «Η μην ευλογών ευλογήσω σε, και πληθύνων πληθυνώ το σπέρμα σουΙ και ενευλογηθήσονται εν τω σπέρματί σου πάντα τα έθνη» [7]. Εδώ ως «ευλογία» ο Δημιουργός εννοεί την αλάνθαστη θεογνωσία και την δωρεά του Αγίου Πνεύματος, για το οποίο ο άγιος Απόστολος Παύλος λέγει: «Ου γαρ ελάβετε πνεύμα δουλείας πάλιν εις φόβον, αλλ’ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας, εν ω κράζομεν· αββά ο πατήρ» [8]. Και ο πιστός Απόστολος Πέτρος λέγει: «Μετανοήσατε, και βαπτισθήτω έκαστος υμών επί τω ονόματι Ιησού Χριστού εις άφεσιν αμαρτιών, και λήψεσθε την δωρεάν του Αγίου Πνεύματος. Υμίν γαρ εστιν η επαγγελία» [9]. Από τα λόγια αυτά του αποστόλου είναι φανερό ότι αυτό που υπόσχεται ο Θεός στον Αβραάμ και σε όλους τους λαούς, οι οποίοι θα πίστευαν στον Χριστό, που επρόκειτο να σαρκωθεί αργότερα, δεν είναι ο πλούτος και η αφθονία των εφήμερων αγαθών, αλλά η καθαρή θεογνωσία, η αλήθεια και το πλήρωμα κάθε αρετής του Αβραάμ διά του Αγίου Πνεύματος.
Και ποιος αυτόν τον ενάρετο Ιώβ, για τον οποίο ο ίδιος ο Ύψιστος έδωσε μαρτυρία ότι είναι άμεμπτος και θεάρεστος [10], τον έβαλε να κάθεται στην κοπριά χωρίς ένδυμα, γυμνό, στερημένο από κάθε περιουσία, άστεγο, σαν έναν απλό άνθρωπο, χωρίς υπηρέτες και διασκέδαση, γεμάτο κοπριά ολόκληρο, από το κεφάλι ως τα πόδια [11]; Δεν ήταν ο ίδιος ο θεομίσητος που τον συκοφάντησε στον Ύψιστο λέγοντας: «Μη δωρεάν Ιώβ σέβεται τον Κύριον» [12]; Και ποιος ήταν που έριξε στον λάκκο τον προφήτη Δανιήλ και τον έκλεισε μαζί με λιοντάρια [13], ενώ έριξε δεμένους τους τρεις εφήβους στην κάμινο του πυρός; Δεν ήταν αυτός ο ασεβής, που κέντρισε με την ζήλεια τις καρδιές των Περσών αξιωματούχων εξαιτίας της ιδιαίτερης τιμής, την οποία οι άγιοι αξιώθηκαν από τους βασιλείς τους [14]; Ποιος ήταν αυτός που ανάγκασε τον εκλεκτό του Θεού και τον χριστό του Δαυίδ να περιπλανιέται πολλά χρόνια από έναν τόπο στον άλλο και από έναν λαό στον άλλο; Δεν ήταν ο ίδιος που παρακίνησε εναντίον του τον φθονερό Σαούλ, τον βασιλέα του Ισραήλ [15];
Ποιος ήταν αυτός που αποκεφάλισε τον πιο μεγάλο από τους προφήτες, τον Ιωάννη τον Πρόδρομο; Δεν ήταν αυτός, που έστειλε τον φθόνο εναντίον του στην κακή και αισχρή Ηρωδιάδα [16]; Ποιος ήταν αυτός που σταύρωσε τον ίδιο τον Σωτήρα και Κύριο της ζωής μας και τον σκότωσε κατά την ανθρώπινη φύση και όχι κατά την Θεότητα, που είναι αθάνατη και απαθής; Δεν είναι ο ίδιος ο αντίθεος που όπλισε με φθόνο και οργή τις ψυχές των θεομάχων Γραμματέων και Φαρισαίων; Δεν ήταν αυτός που γέμισε όλη την οικουμένη με τα αίματα των μαρτύρων, χρησιμοποιώντας τους απίστους βασιλείς της παλαιάς Ρώμης, που έτρεφαν μεγάλη έχθρα κατά των πιστών του Χριστού;
Έχοντας αυτόν τον άσπονδο εχθρό, τον λυσσασμένο διώκτη και φθονερό κυνηγό των ψυχών μας, ευγενή ηγεμόνα και κύριέ μου Δημήτριε, ας μην απορούμε με τις δυστυχίες που μας βρίσκουν. Είναι αδύνατο για οποιονδήποτε άνθρωπο που ήλθε σε αυτόν τον κόσμο, ακόμη και αν έφθανε αυτός σε μεγάλη ευτυχία, να διάγει αυτήν την πολύπαθη ζωή χωρίς διάφορες θλίψεις. Ο αψευδής μάρτυς αυτού είναι εκείνος ο ψαλμωδός [17], που λέγει: «Ποία του βίου τρυφή διαμένει λύπης αμέτοχος; Ποία δόξα έστηκεν επί γης αμετάθετος; Πάντα σκιάς ασθενέστερα. Πάντα ονείρων απατηλότερα. Μία ροπή και ταύτα πάντα θάνατος διαδέχεται». Επίσης και ο μακάριος Δαυίδ λέγει: «Πολλαί αι θλίψεις των δικαίων, και εκ πασών αυτών ρύσεται αυτούς ο Κύριος» [18].
Αν όμως οι δίκαιοι κατά την κρίση του Θεού υποφέρουν από πολλές θλίψεις, πως τότε εγώ, ο τόσο αμαρτωλός, να καταφέρω να περάσω αυτήν την ζωή χωρίς θλίψεις και πίκρες; Και το εννοώ αυτό για την περίπτωση που υπάρχει κάποια μέριμνα του δικαίου Κριτή για την σωτηρία μου. Ξέρω όμως και είμαι απόλυτα πεπεισμένος, ότι Αυτός μεριμνά για την σωτηρία όλων, όσοι πιστεύουν σε Αυτόν, και διευθετεί τα πάντα προς όφελος των ψυχών μας.
Ας μη θλιβόμαστε και απελπιζόμαστε υπερβολικά. «Μακάριος ο άνθρωπος, ον αν παιδεύσης, Κύριε, και εκ του νόμου σου διδάξης αυτόν του πραΰναι αυτόν αφ’ ημερών πονηρών» [19], λέγει η Αγία Γραφή. Και μία άλλη διδαχή λέγει: «Υιέ, μη ολιγώρει παιδείας Κυρίου, μηδέ εκλύου υπ’ αυτού ελεγχόμενος· ον γαρ αγαπά Κύριος παιδεύει, μαστιγοί δε πάντα υιόν ον παραδέχεται» [20]. Και ο μακάριος Παύλος λέγει: «Ει παιδείαν υπομένετε, ως υιοίς υμίν προσφέρεται ο Θεός· τις γαρ εστιν υιός ον ου παιδεύει πατήρ; Ει δε χωρίς εστε παιδείας, ης μέτοχοι γεγόνασι πάντες, άρα νόθοι εστέ και ουχ υιοί» [21]. Και λίγο παρακάτω λέγει: «Πάσα δε παιδεία προς μεν το παρόν ου δοκεί χαράς είναι, αλλά λύπης, ύστερον δε καρπόν ειρηνικόν τοις δι’ αυτής γεγυμνασμένοις αποδίδωσι δικαιοσύνης» [22].
Ευγενέστατε κύριέ μου, ηγεμόνα Δημήτριε! Συγχώρεσέ με για όνομα του Κυρίου, επειδή από μεγάλη πνευματική αγάπη, που τρέφω σε όλους, τόλμησα να γράψω σύντομα στην ευγένειά σου αυτήν την μικρή παρηγορία. Από ο,τι υπέφερα ο ίδιος κατά την διάρκεια πολλών ετών, έμαθα και διδάσκω και τους άλλους να έχουν την ίδια υπομονή στις απρόσμενες πίκρες, που τους στέλνουν οι άρρητες βουλές του Θεού για τα διάφορα αμαρτήματά μας. Επειδή όλοι μας ως άνθρωποι αμαρτάνουμε καθημερινά παραβαίνοντας τις εντολές του Θεού ενώπιον του δίκαιου Κριτή, που θα ανταποδώσει στον καθένα ανάλογα με τις πράξεις του.
Να σε φυλάξει ο Κύριος πάντοτε εν υγεία σώματος και ψυχής και να σε σώσει από τις παρούσες θλίψεις. Αμήν. Για όνομα του Θεού, μην θλίβεσαι, αλλά έχε θάρρος, ενδυνάμωσε την καρδιά σου και να είσαι κοντά στον Κύριο με ευγνωμοσύνη, με πίστη, χωρίς αμφιβολίες και σταθερή ελπίδα. Υποκλίνομαι στην ευγένειά σου, ο πτωχός προσκυνητής σου.
