Ενημερωτικό Φυλλάδιο για την Ιερά Μονή Βατοπαιδίου (1)
18 Ιανουαρίου 2009
Τους τελευταίους μήνες έχει προκληθεί ένας πρωτοφανής θόρυβος, που σχετίζεται με την αξιοποίηση της περιουσίας της Μονής μας και ιδιαίτερα με την ανταλλαγή της λίμνης Βιστωνίδας καθώς και με την εκμετάλλευση των οικονομικών πόρων που προέκυψαν από αυτήν. Ο Ηγούμενος και όλη η Αδελφότητα της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου εκφράζουμε την βαθειά θλίψη μας και ζητούμε ταπεινά συγγνώμη από το Χριστεπώνυμο πλήρωμα, διότι χωρίς να το θέλουμε και απρόβλεπτα γίναμε αφορμή σκανδαλισμού του. Στο κείμενο που ακολουθεί παρατίθεται μία σειρά στοιχείων και γεγονότων που βοηθούν στην κατανόηση της υπόθεσης.
ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ.
Προσφορά στην Εκκλησία.
Η Μονή Βατοπαιδίου ιδρύθηκε τον 4ο αι. από τον αυτοκράτορα Μέγα Θεοδόσιο και μετά την καταστροφή και ερήμωσή της στις αρχές του 10ου αι. ανακαινίσθηκε από τους τρεις νέους κτίτορες Νικόλαο, Αθανάσιο και Αντώνιο. Στην μακραίωνη πορεία της αναδείχθηκε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα της Ορθοδοξίας βιώνοντας τον ησυχασμό, αναδεικνύοντας πλήθος αγίων και παράλληλα επιτελώντας πλούσιο ιεραποστολικό έργο εντός και εκτός του ελλαδικού χώρου.
Προσφορά στο Γένος.
Η συμβολή της Μονής στο Γένος κατά την υπερχιλιετή ιστορία της υπήρξε ανεκτίμητη. Κατά την Τουρκοκρατία η Μονή ίδρυσε το 1749 την Αθωνιάδα Ακαδημία, που ως γνωστόν υπήρξε το σημαντικότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα για το υπόδουλο Γένος και από την οποία προήλθαν μεγάλες προσωπικότητες, όπως ο ισαπόστολος άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Ρήγας Φερραίος και πολλοί διδάσκαλοι του Γένους.
Η επίσκεψη του πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελευθερίου Βενιζέλου στην Μονή το 1927.
Η Μονή στήριξε με μεγάλα οικονομικά ποσά την Επανάσταση του 1821. Πρώτος ο βατοπαιδινός μητροπολίτης Ειρηνουπόλεως και Βατοπαιδίου Γρηγόριος ευλόγησε την σημαία της Επαναστάστεως του Υψηλάντη στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και πρόσφερε μισό εκατομμύριο γρόσια. Επίσης η Μονή συνέβαλε στην επανίδρυση της Μεγάλης του Γένους Σχολής, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης, ενώ ανέλαβε την ανέγερση στην Κωνσταντινούπολη της Σχολής των Γλωσσών και ενίσχυσε οικονομικά τα περισσότερα Εκπαιδευτήρια του Ελληνικού κράτους.
Η Πανορθόδοξη Συνδιάσκεψη (Προσύνοδος) επί πατριαρχίας Φωτίου Β΄ στην Μονή το 1930.
Το 1912 έσωσε από την σφαγή τους κατοίκους των Βρασνών και του Σταυρού Χαλκιδικής πληρώνοντας το υπέρογκο ποσό των φόρων που αδυνατούσαν να καταβάλλουν στους Τούρκους. Το 1917 μετά την καταστροφική πυρκαγιά στην Θεσσαλονίκη ενίσχυσε οικονομικά τους πυρόπληκτους με μεγάλο χρηματικό ποσό. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή το 1922 και την ανταλλαγή των πληθυσμών η Μονή παρεχώρησε αρχικά 62.000 και στην συνέχεια άλλα 38.000 στρέμματα για την εγκατάσταση των προσφύγων στις περιοχές της Θάσου και της Χαλκιδικής (Ουρανούπολη, Νέα Τρίγλια, Νέα Ρόδα, ολόκληρο το νησί της Αμμουλιανής, Μουδανιά, Βατοπέδι και Άγιο Μάμα).
ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ.
Εξαιτίας της μεγάλης λειψανδρίας που σημειώθηκε στο Άγιον Όρος μετά την δεκαετία του 1950 η Μονή περιήλθε σε μεγάλη παρακμή, υλική και πνευματική. Το 1990 με απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους μετατρέπεται από ιδιόρρυθμη σε κοινοβιακή. Εγκαθίσταται η συνοδία του Γέροντος Ιωσήφ από την Νέα Σκήτη με 18 πατέρες και ενθρονίζεται πρώτος Ηγούμενος ο ιερομόναχος Εφραίμ.
Η νέα Αδελφότητα έθεσε ως πρώτιστο μέλημά της την πνευματική αποκατάσταση της Μονής, ενώ ιεράρχησε κατά προτεραιτότητα το υλικό έργο που είχε να επιτελέσει. Η Μονή σήμερα αριθμεί 110 μοναχούς από 12 χώρες.
Το βόρειο μέρος της Ανατολικής Πτέρυγας πριν και μετά την ανακαίνιση.
Αναστήλωση Μονής, Κελλίων και Σκητών.
Η Μονή Βατοπαιδίου είναι ένα τεράστιο κτιριακό συγκρότημα με δομημένη επιφάνεια 35.000 τετραγωνικά μέτρα, ενώ οι Σκήτες και τα Κελλιά που υπάγονται σε αυτήν έχουν δομημένη επιφάνεια πέραν των 50.000 τετρ. μέτρων. Από το 1990 ως σήμερα έχει αναστηλωθεί περίπου το 1/3 της Μονής και δαπανήθηκαν 45 εκατομμύρια ευρώ. Επίσης πρέπει να αναστηλωθούν και τα εξαρτήματά της που είναι η Σκήτη του Αγίου Ανδρέα (Σεράϊ) στις Καρυές, η Σκήτη του Αγίου Δημητρίου, η Παλαιά Αθωνιάδα Σχολή και πολλά Κελλιά με συνολική δομημένη επιφάνεια πέραν των 50.000 τετραγωνικών μέτρων. Αν ληφθεί υπόψη ότι οι ετήσιες επιχορηγήσεις του Κράτους από ευρωπαϊκά κονδύλια καλύπτουν ένα ελάχιστο τμήμα, δίχως την ουσιαστική οικονομική συμβολή από την πλευρά της Μονής, οι αναστηλώσεις είναι αδύνατον να ολοκληρωθούν.
Η Τράπεζα της Μονής πριν και μετά την ανακαίνιση.
Συντήρηση κειμηλιακού πλούτου.
Στην Μονή διαφυλάσσονται 3.500 εικόνες, 2.200 χειρόγραφα, 350.000 έγγραφα, 40.000 παλαίτυπα, πλήθος έργων τέχνης της χρυσοκεντητικής και της αργυροχρυσοχοΐας, κειμήλια ανεκτίμητης πολιτιστικής και ιστορικής αξίας, τα οποία για πολλές δεκαετίες ήταν παραμελημένα και υποκείμενα στην φθορά και την καταστροφή. Έχουν κατασκευασθεί δύο νέα Σκευοφυλάκεια για την έκθεση και διαφύλαξη των κειμηλίων. Έχει γίνει ήδη η συντήρηση των τοιχογραφιών του Μανουήλ Πανσελήνου (1312 μ.Χ.) στο Καθολικό, εκατοντάδων φορητών εικόνων, χειρογράφων και πολλών λατρευτικών αντικειμένων.
(Συνέχεια σε επόμενο άρθρο: ΤΟ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ και Η ΛΙΜΝΗ ΒΙΣΤΩΝΙΔΑ)
