Ορθόδοξη πίστη

Η Θεωρία της εξέλιξης των ειδών από τη σκοπιά της Ορθόδοξης Θεολογίας

3 Μαρτίου 2009

Η Θεωρία της εξέλιξης των ειδών από τη σκοπιά της Ορθόδοξης Θεολογίας

Επειδή εξαιτίας της συμπλήρωσης φέτος 200 χρόνων από τη γέννηση του Δαρβίνου, επανήλθε στο προσκήνιο το ερώτημα σχετικά με τη θέση της Ορθόδοξης θεολογίας απέναντι στη θεωρία της εξέλιξης των ειδών δημοσιεύουμε σήμερα μία σημαντική θέση που δίνουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί κανείς να προσεγγίσει ορθόδοξα το όλο ζήτημα. Η πρώτη είναι απόσπασμα άρθρου του Ομοτίμου Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής Αθηνών π. Γεωργίου Μεταλληνού .

Γράφει μεταξύ άλλων στο άρθρο του «Ορθόδοξος Πίστις και φυσικαί επιστήμαι» ο π. Γεώργιος Μεταλληνός:
«…στην πατερική παράδοση της Ανατολής, όχι μό­νο συμπορεύθηκαν επιστήμη και Θεολογία, αλλά και η Θεολογία α­ποδείχθηκε ενισχυτική στην αλη­θινή πρόοδο της Επιστήμης. Αρ­κούν μερικά παραδείγματα από τα έργα του Μεγάλου Βασιλείου (Εις την Εξαήμερον, ΡG, 29,3-208) και του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης (Πε­ρί κατασκευής ανθρώπου, ΡG, 44,124-256).
.
Ο Μέγας Βασίλειος δέχεται αρχή του κόσμου και δημιουργό Θεό: «Ει ουν αρχήν έχει ο κόσμος και πεποίηται, ζήτει τις ο την αρ­χήν αυτήν δούς και τις ο ποιητής». Αλλά σ’ αυτή την υπόθεση οδηγεί και η θεωρία του Big Bang.
.
Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης (ΡG 44, 77D) προσδιορίζει την «αρχή»: «Τα πάντα ην εν πρώτη του Θεού περί την κτίσιν ορμή (κί­νηση), οιονεί σπερματικής τινός δυνάμεως προς την του παντός γένεσιν καταβληθείσης, ενεργεία δε τα καθ’ έκαστον ούπω ήν». Θα μπορούσε ο Γρηγόριος να ονομασθεί προφήτης της θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης, αφού η «σπερματική δύναμη» μπορεί να ταυτισθεί με την «υπερσυμπυκνωμένη μάζα» της σύγχρονης θεω­ρίας.
.Ο Μέγας Βασίλειος (ΡG 29.36Β) δέχεται μία εξελικτική πορεία στην κτίση, παρουσιάζοντας την «πρώτη αρχή», «ωδίνουσαν μεν την πάντων γένεσιν, δια την εναποτεθείσαν αύτη παρά του δημι­ουργού δύναμιν», ανέμενε δε «τους καθήκοντας χρόνους(=κα­τάλληλους καιρούς), ίνα τω θείω κελεύσματι προαγάγη εαυτής εις φανερόν τα κινήματα».

Αυτό δε διότι κατά τον Άγιο Γρηγόριο (ΡG 44, 72Β)- «πάντων των όντων τας αφορμάς και τας αιτίας και τας δυνάμεις συλλή­βδην (ταυτόχρονα) ο Θεός εν ακαρεί (ακαριαία) κατεβάλλετο».

Το σύμπαν, εξ άλλου, κατά τον Μέγα Βασίλειο (ΡG 29,1164) έχει ζωή και πάλλει από κίνηση, ανα­πτυσσόμενο και διαμορφούμενο μέσα στον χρόνο. «Η της φύσεως ακολουθία εκ του πρώτου προστάγ­ματος την αρχήν δεξαμενή, προς πάντα τον εφεξής διεξέρχεται χρόνον, μέχρις άν προς την κοινήν συντέλειαν του παντός καταντήση».

Και ο Άγιος Γρηγόριος (ΡG 44, 148C) δέχεται μια εξελικτική πορεία στην φύση: «Καθάπερ διά βαθμών η φύσις, των της ζωής λέγω ιδιωμά­των, από των μικροτέρων επί το τέλειον ποιείται την άνοδον».

Ο Μέγας Βασίλειος δεν περιμέ­νει από τη Γραφή όλες τις απαντή­σεις, θεωρώντας αναγκαία την επιστημονική έρευνα: «…πολλά απεσιώπησεν (η Γραφή), τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν (διερεύνηση) εξ ολίγων αφορμήν παρεχομένη επιλογίζεσθαι (να συναγάγει)…» (ΕΠΕ 4, 72/4)….. Οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ πατερικής Θεολογίας και επιστήμης δεν οδηγούν σε ρήξεις, διότι η Θε­ολογία αναμένει υπομονετικά την πρόοδο της επιστήμης για την κα­τανόηση των θεολογικών θέσεων….»

Πηγή