No milk today

Της Τούσας Ζάππα

Ανατρέξτε στα παιδικά σας χρόνια και ίσως θυμηθείτε τον εαυτό σας μικρό κοριτσάκι να πλησιάζει κρυφά το νεροχύτη και να χύνει το γάλα. Αν σας βασανίζουν μέχρι σήμερα οι ενοχές και προσπαθείτε ως καλή μάνα να διδάξετε στο παιδί σας τις ευεργετικές ιδιότητες του γάλακτος, μάθετε πως η άρνησή σας να το πιείτε μπορεί να οφείλεται σε αδυναμία του οργανισμού σας να το δεχτεί· ενδεχομένως το ίδιο να ισχύει και για το παιδί.

Η δυσανεξία στο γάλα οφείλεται στην αδυναμία του οργανισμού να μεταβολίσει ένα συγκεκριμένο συστατικό του, τη λακτόζη. Αιτία γι’ αυτό είναι η λακτάση ή μάλλον –για να μιλήσουμε με ακρίβεια– η έλλειψή της, αφού είναι το ένζυμο που διασπά τη λακτόζη σε μικρότερα μόρια, ώστε να μπορέσει ο οργανισμός να την απορροφήσει. Ένα μωρό μπορεί είτε να γεννηθεί με αυτή την ανεπάρκεια είτε, πιο σπάνια, να την αναπτύξει στην πορεία της ζωής του.

Το φούσκωμα στην κοιλιά ή τα αέρια, οι πόνοι που μοιάζουν με κoλικούς, η διάρροια ή οι εμετοί είναι τα κύρια συμπτώματα της δυσανεξίας στη λακτόζη. Εκδηλώνονται συνήθως μέσα στην πρώτη ώρα από τη στιγμή που το παιδί θα πιει το γάλα. Χρειάζεται προσοχή, αλλά όχι πανικός. Αυτά τα συμπτώματα παρατηρούνται και σε άλλες περιπτώσεις (ακόμη και σ’ έναν απλό πονόκοιλο), γι’ αυτό θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Εκείνος, μετά από ιατρικές εξετάσεις και παρακολούθηση των συμπτωμάτων για κάποιες ημέρες, μπορεί να επιβεβαιώσει αν το μωρό έχει δυσανεξία ή όχι.

«Το πρόβλημα δεν ξεπερνιέται από μόνο του, αφού οφείλεται σε έλλειψη μιας συγκεκριμένης ουσίας από τον οργανισμό», λέει ο Χαράλαμπος Γεωργακάκης, κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος MCs, τ. πρόεδρος Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων. «Αντικαθιστούμε λοιπόν το γάλα με κάποια άλλα σκευάσματα ή απλά μαθαίνουμε το παιδί να αποφεύγει τροφές που περιέχουν λακτόζη. Το γάλα της αγελάδας μπορεί να αντικατασταθεί με μη ζωικά υποκατάστατα, όπως γάλα σόγιας. Ωστόσο, και σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, μια που κι αυτό το γάλα έχει κατηγορηθεί ότι προκαλεί αλλεργίες, ιδιαίτερα σε μικρές ηλικίες. Αν η ανεπάρκεια λακτάσης δεν είναι ολική, το παιδί μπορεί να καταναλώνει γιαούρτι, τυρί και άλλα προϊόντα γάλακτος, τα οποία περιέχουν πολύ μικρότερα ποσά λακτόζης».

Αλλεργία στο γάλα αγελάδας

Πέρα από τη δυσανεξία στη λακτόζη, υπάρχει και κάποια άλλη: η αλλεργία στο γάλα της αγελάδας. «Είναι η πιο συχνή τροφική αλλεργία στα παιδιά», επισημαίνει ο Δημήτρης Παπαϊωάννου, αλλεργιολόγος. «Υπολογίζεται ότι την εκδηλώνει το 2-7,5% των βρεφών. Από αυτά τα παιδιά περίπου τα μισά παρουσιάζουν αργότερα και δυσανεξία σε άλλες τροφές, όπως στη σόγια, στο αυγό ή στους ξηρούς καρπούς κ.λπ., ενώ σε ποσοστό 50-80% θα εμφανίσουν μέχρι την εφηβεία και αναπνευστική αλλεργία». Η αλλεργία στο γάλα της αγελάδας εκδηλώνεται με πολλά συμπτώματα, από δερματικά εξανθήματα μέχρι διάρροια και από «σφύριγμα» στο στήθος μέχρι φαγούρα στα μάτια. Ακόμη, υπολογίζεται ότι το 15% των βρεφικών κολικών οφείλεται σε αλλεργική αντίδραση στο γάλα. Τα συμπτώματα είναι πιθανό να εμφανιστούν αμέσως μετά την πρόσληψη του γάλακτος, αλλά και μετά από ώρες. Η πρώτη συμβουλή που δίνουν οι ειδικοί είναι να συνεχιστεί ο μητρικός θηλασμός και, αν χρειάζεται συμπλήρωμα, να χορηγείται ένα από τα υποαλλεργιογόνα παρασκευάσματα γάλακτος.

Ευτυχώς, η αλλεργία στο γάλα δεν διαρκεί για πάντα. Τα μισά περίπου παιδιά θα την ξεπεράσουν με τη συμπλήρωση του πρώτου έτους της ζωής τους και σχεδόν όλα θα την έχουν ξεπεράσει μέχρι τα τρίτα τους γενέθλια. Μόνο το 15% διατηρεί την ευαισθησία και αργότερα.

Αντί για γάλα

«Η έλλειψη ασβεστίου μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στο παιδί. Όμως όσα δεν πίνουν γάλα αλλά ανέχονται το τυρί και το γιαούρτι δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα. Πέρα από τα γαλακτοκομικά, σημαντικές ποσότητες ασβεστίου βρίσκονται στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (μπρόκολο, λάχανο, ραδίκια, σπανάκι, γογγύλια), στα φασόλια, στα δημητριακά, αλλά και στα λιπαρά ψάρια και σε αυτά που καταναλώνονται με το κόκαλο (π.χ. σαρδέλα). Κατά συνέπεια, όταν το πρόβλημα δεν είναι πολύ μεγάλο (δηλαδή υπάρχει μερική ανεπάρκεια λακτάσης), το παιδί μπορεί να καλύψει τις ημερήσιες ανάγκες του σε ασβέστιο. Όταν όμως ένα παιδί δεν μπορεί να καταναλώσει κανένα είδος γαλακτοκομικού, τότε είναι αναγκαία η συνεργασία παιδιάτρου-διαιτολόγου, ώστε να δοθούν υποκατάστατα και τροφές ελεύθερες λακτόζης –ενδεχομένως και κάποιο συμπλήρωμα ασβεστίου», λέει ο διαιτολόγος.

Εναλλακτικά προϊόντα

Γάλα αμυγδάλου: Παρόλο που δεν έχει πολλές πρωτεΐνες, αυτό το φυσικό γλυκό ποτό περιέχει πολλά ωφέλιμα λιπαρά (πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα) και πολύ ασβέστιο. Είναι ιδανικό για παιδιά, αρκεί να μην έχουν αλλεργία στους ξηρούς καρπούς.

Γάλα σόγιας: Είναι το γάλα των φυτοφάγων, πλούσιο σε φυτικές πρωτεΐνες και βιταμίνη Β12. Περιέχει σουκρόζη και σιρόπι καλαμποκιού αντί για λακτόζη. Προσοχή όμως! Το γάλα σόγιας δεν ενδείκνυται για πρόωρα βρέφη (με βάρος μικρότερο από 1.800γρ.), για όσα έχουν αλλεργία στο αγελαδινό γάλα ούτε για την πρόληψη των κολικών και της αλλεργίας. Η χρήση του πρέπει να επιλέγεται σε συνεννόηση με το γιατρό.

Πρόβειο ή κατσικίσιο γάλα: Αντενδείκνυται η χορήγησή τους σε βρέφη και παιδιά με διαγνωσμένη αλλεργία στο γάλα της αγελάδας.

Γάλα χωρίς λακτόζη: Τα ελεύθερα λακτόζης γάλατα περιέχουν σουκρόζη και άμυλο αραβοσίτου. Πρέπει να χρησιμοποιούνται όμως για μικρό χρονικό διάστημα και μετά από συμβουλή του γιατρού. Δεν επιτρέπονται σε όσους έχουν αλλεργία στο γάλα της αγελάδας.

Πηγή: in.gr