H οικογένεια Παπανδρέου και η Εκκλησία

από τον καθηγητή και ιστορικό Αριστείδη Πανώτη

Στα τέλη του 19ου αιώνα ένας από τους έντιμους κληρικούς της εποχής που είχε την τόλμη μαζί με άλλους να καταγγείλει τους «Σιμωνιακούς» αρχιερείς – που αγόρασαν την εκλογή τους σε μητροπόλεις – και γι’ αυτό υπέστη τα πάνδεινα με εξορίες και διωγμούς από τα επίορκα μέλη της τότε Ιεράς Συνόδου, ήταν ο περίφημος Ιερόθεος Μητρόπουλος, αδελφός του παππού του μεγάλου μαέστρου. Ο Ιερόθεος τελικά εκλέχτηκε μητροπολίτης Πατρών το 1892! Στα λίγα χρόνια της εκεί ποιμαντορίας του θεμελίωσε στην πρωτεύουσα της Αχαΐας τέτοια πνευματική αναγέννηση που επέδρασε σε μητροπόλεις και μοναστήρια και αδελφότητες όλο τον 20ο αιώνα.

Ξεκίνησε την αρχιερατεία του παίρνοντας κοντά του ένα νεόφυτο κληρικό από την Χάλκη, τον Σιφναίο Πολύκαρπο Συνοδινό που τον διόρισε ιεροκήρυκα της μητροπόλεως. Ο Πολύκαρπος ήταν άνδρας πολυτάλαντος και ζηλωτής που όργωσε την μεγάλη επαρχία στην οποία τότε περιλαμβάνονταν και η Ηλεία. Μετά διετέλεσε μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλουπόλεως και αργότερα Μεσσηνίας.

Σε ένα τελευταίο ορεινό χωριό του Ερύμανθου, το Καλέντζι υπηρετούσε στην ενορία του Αγίου Ιωάννη ένας πτωχός αγρότης ιερέας ο παπά Ανδρέας Σταυρόπουλος και είχε δύο αγόρια τα οποία έδειχναν μεγάλη αγάπη στα γράμματα.Τον μικρότερο, τον Γιώργο, τον πρόσεξε ο π. Πολύκαρπος γιατί ταίριαζε στην ηλικία με τον ανεψιό του, τον Θεοδόση Σπεράντζα, τον οποίο είχε καλέσει από τη Σίφνο για να τελειώσει κοντά του το σχολαρχείο στην Πάτρα. Στο σπίτι που έμενε ο ιεροκήρυκας υπήρχε κενό δωμάτιο που έμενε ο μικρός Θεοδόσης και προσφέρθηκε να φιλοξενήσει εκεί και τον Γιώργο του παπά Ανδρέα Σταυρόπουλου για να πηγαίνουν μαζί στην ίδια τάξη με τον ανεψιό του.

 

Έτσι, ο Γιώργος και ο Θεοδόσης από συγκάτοικοι και συμμαθητές έγιναν αδελφικοί φίλοι. Μάλιστα η φιλία τους ήταν τόσο δυνατή που ο π. Πολύκαρπος παρεκάλεσε τον μητροπολίτη Ιερόθεο να μεταθέσει τον παπα-Ανδρέα Σταυρόπουλο σε μια καλή ενορία στην Πάτρα για να μπορέσει να βοηθήσει τον Γιώργο στις σπουδές του μετά το σχολαρχείο. Αυτό έγινε και ο παπά Ανδρέας έστησε την οικογένειά του στην Πάτρα και είχε την οικονομική ευχέρεια να βοηθήσει τον Γιώργο να σπουδάσει στην Νομική Σχολή των Αθηνών και μετά στην Γερμανία. Το ίδιο έπραξε και ο π. Πολύκαρπος για τον ανεψιό του τον Θεοδόση και τον έστειλε να σπουδάσει στην Φιλοσοφική των Αθηνών.

Στο διάστημα της παραμονής τους στην Αθήνα είναι και πάλι συγκάτοικοι και ζουν σαν αδέλφια. Στο Πανεπιστήμιο ο Γιώργος αποφασίζει να εκφράσει δια βίου την ευγνωμοσύνη του στον πατέρα του που άνετα τον σπούδασε με το πετραχήλι του και εγκαταλείπει το κοινόχρηστο επώνυμο «Σταυρόπουλος» και μεταβάλλει το λειτούργημα και το όνομα του παπά-Ανδρέα σε επώνυμο! Είναι η εποχή που ο νεαρός Γιώργος Παπανδρέου, πλέον, προσανατολίζεται να σταδιοδρομήσει και ως πολιτικός στο νεοσύστατο κόμμα των Φιλελευθέρων.

Σε όλη την πολιτική πορεία του ο Γεώργιος Παπανδρέου είναι κοντά στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Από την Πρέβεζα που πρωτοδιορίστηκε Νομάρχης μέχρι την Μυτιλήνη. Ο υψιπετής Γιώργος και ο ρομαντικός Θεοδόσης συνυπάρχουν και εμπιστεύεται ο ένας τον άλλο ακόμη και στα αισθηματικά τους θέματα. Έτσι, όταν ο Γιώργος ερωτεύθηκε την Σοφία Μινέϊκο, ο Θεοδόσης τους στεφάνωσε.

Ο Γιώργος αναδέχθηκε ο επιτυχημένος υπουργός της Παιδείας και ο οργανωτής όλης της εκκλησιαστικής νομοθεσίας 1930 -1932 δείχνοντας την ευγνωμοσύνη του πατέρα του και του ίδιου προς την Εκκλησία. Πριν πράξει αυτό, θέλει να μάθει τα της Εκκλησίας και στέλνει τον Θεοδόση ως Επίτροπο Επικρατείας στην Ιερά Σύνοδο. Εκεί ο Θεοδόσης συνδέεται με τους αρχιερείς μέχρι την εποχή του Μεταξά που τον αντικαθιστούν με τον δάσκαλό μου Λεωνίδα Φιλιππίδη . Το 1956 ο Θεοδόσης επανέρχεται επί αρχιεπισκόπου Δωροθέου ως διευθυντής του περιοδικού «Εκκλησία» και συνέστησε τον «Εφημέριο» μέχρι τα γεγονότα του 1967, που και πάλι τον απομάκρυναν και τον διαδέχθηκε ο καθηγητής Κ. Μπόνης.

Τώρα, ο μεν Γεώργιος Παπανδρέου και ο εγγονός του παπα-Ανδρέα, Ανδρέας, αναπαύονται παρά την είσοδο του Α΄ Κοιμητηρίου Αθηνών με τιμές, ενώ ο τάφος του παπά-Ανδρέα, της πρεσβυτέρας και του φονευθέντος στο Μπιζάνη το 1912 μεγαλύτερου γιου τους, παραμένει φτωχός και απεριποίητος στο Κοιμητήριο του χωριού. Και το μόνο που θυμίζει τον γιο του παπα-Ανδρέα στην πλατεία στο Καλέντζι είναι ο χάλκινος ανδριάντας του.

Η Εκκλησία όμως θυμάται και όταν χρειάζεται πρέπει να υπενθυμίζει στο δισέγγονο του παπα-Ανδρέα και σημερινό πρωθυπουργό πως έχει γονίδιο ιερατικό και «στα δόντια του υπάρχουν ακόμη ψίχουλα από τις προσφορές του προπάππου του». Επομένως, να μην επιτρέψει σε κανένα «αμνήμον» Μνημόνιο να αδικήσει τους συλλειτουργούς και διαδόχους του προπάππου του.

Όσοι μεγάλωσαν, σπούδασαν και απέκτησαν περιουσία και απογόνους από το θυσιαστήριο να μην ξεχνούν ότι έφαγαν «Άρτο» από την Εκκλησία, γιατί είναι ο μόνος επιούσιος Άρτος που πραγματικά φαγώθηκε από όλους τους Νεοέλληνες!

 

ΠΗΓΗ: http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=5031