Παλαιά Μονή θα μεταφερθεί, λόγω… υδάτων

Από το Amen.gr

Οκτακόσια χρόνια μετά την ίδρυσή του, ένα από τα πιο παλιά μοναστήρια της Μακεδονίας, η μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Τορνικίου των Γρεβενών, ετοιμάζεται να διανύσει 127 μ. ανηφόρας πάνω σε ράγες για να εγκατασταθεί 27 μ. ψηλότερα και να γλιτώσει από τα νερά της τρίτης τεχνητής λίμνης του Αλιάκμονα που θα κατακλύσουν την περιοχή.

Τις επόμενες ημέρες, όπως ανακοίνωσαν οι αρμόδιοι της ΔΕΗ, θα ξεκινήσουν οι εργασίες στήριξης και τα χωματουργικά έργα για να μετακινηθεί ολόκληρο το διώροφο καθολικό του βυζαντινού μοναστηριού, βάρους 300 τόνων και ύψους 9 μ. Με μια ειδική τεχνική, δοκιμασμένη στο παρελθόν και σε άλλα σημαντικά μνημεία της Αθήνας και Θεσσαλονίκης, το θρυλούμενο κτίσμα του στρατηγού Ιωάννη Τορνίκιου που είχε δοξάσει με τις νίκες του τον αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά θα αλλάξει υποχρεωτικά θέση και το σημείο, εκεί που έστεκε για αιώνες στην όχθη του Αλιάκμονα, θα βρίσκεται σύντομα κάτω από τον ταμιευτήρα του υδροηλεκτρικού φράγματος Ιλαρίωνα που κατασκεύασε η Δημόσια Επιχείρηση έξω από την Αιανή Κοζάνης.

Η λίμνη θα αρχίσει να γεμίζει από το καλοκαίρι του 2012. Η επιχείρηση διάσωσης της μονής Παναγιάς Τορνικίου, όπως και το έργο προστασίας της απόκρημνης σκήτης του Οσίου Νικάνορα στο παρακείμενο μοναστήρι της Ζάβορδας, θεωρούνται ως τα σημαντικότερα από τα μνημεία που έχει αναλάβει να διασώσει η ΔΕΗ.

Το ΚΑΣ έχει δώσει προ καιρού την έγκρισή του για τη μετακίνηση. Η επιχείρηση διάσωσης του μοναστηριού υπολογίζεται ότι θα κοστίσει 850.000 ευρώ και θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Το εγχείρημα έχει υψηλότερο ρίσκο από άλλα παρόμοια, καθώς για πρώτη φορά ένα τόσο παλιό κτίσμα με τέτοια αρχιτεκτονική ιδιομορφία θα μετακινηθεί με ανωφέρεια 24% προς την κορυφή του κοντινού λόφου. Διαθέτει όμως ως εγγύηση την εμπειρία του αρχιτέκτονα μηχανικού Δημήτρη Κορρέ, γνωστού από τη μεταφορά του ναϋδρίου στην οδό Κηφισίας, των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στο αεροδρόμιο των Σπάτων, του παλιού κτιρίου του ΟΣΕ, ενός τζαμιού στη Θεσσαλονίκη κ.ά. «Η προετοιμασία έχει ξεκινήσει και τον Ιούλιο, υπολογίζουμε ότι θα αρχίσει η μεταφορά του καθολικού που θα διαρκέσει λίγες ημέρες. Η ανηφόρα προσθέτει μεγαλύτερη δυσκολία.

Ειδική μέριμνα

Η ολίσθηση στις ράγες θα γίνει με υδραυλικά έμβολα που θα είναι στερεωμένα πανω στον ναό και θα μετακινείται μέτρο μέτρο. Ειδικός εξωτερικός σκελετός και ειδικά κατασκευή κάτω από τα θεμέλια θα προστατεύει το κτίσμα κατά τη μετακίνηση από τυχόν παραμορφώσεις. Την πρώτη μέρα θα είμαστε ευτυχείς αν κάνει πέντε μέτρα…», δήλωσε στην «Κ» ο κ. Κορρές.

Εκτός από το καθολικό, θα μεταφερθεί το μεγαλύτερο μέρος του ξύλινου στέγαστρου και των τοίχων του πρόναου για να προστατευτούν τοιχογραφίες της πρόσοψης. Ειδική μέριμνα θα ληφθεί για τις σπάνιες τοιχογραφίες που χρονολογούνται το 1481-2. Αντεξαν τον μεγάλο σεισμό του 1995 κι έχουν ήδη συντηρηθεί και στερεωθεί (1999-2001) από συνεργεία της 11ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Στην κορυφή του λόφου θα προστεθεί κι ένα μέρος από τα υπόλοιπα κτίσματα του μοναστηριού που θα ανακασκευαστούν με τα παλιά υλικά τους.

«Δεν μπορούμε να διανοηθούμε το χωριό μας χωρίς αυτή τη μονή. Είναι η ιστορία μας, όλο το παρελθόν της περιοχής», είπε στην «Κ» ο κ. Δημήτρης Σταβάρας, ένας από τους κατοίκους του χωριού Παναγιά Γρεβενών, που μέχρι πριν από λίγα χρόνια ονομαζόταν Τορνίκι. Ο 73χρονος, «ψάλτης όλα τα χρόνια», θυμάται την τελευταία φορά που λειτούργησε «της Διακαινησίμου το 1954» και ξέρει να διηγείται εντυπωσιακές ιστορίες για τους θρύλους. «…Είχε περάσει ο Πάπας από εδώ, κάποτε, μετά την Αλωση της Πόλης και λειτούργησε, αλλά οι μοναχοί δεν θέλησαν να ξαναχρησιμοποιήσουν τον ναό κι έκαναν από πάνω άλλο χώρο λειτουργίας… Ετσι εξηγείται που έχει δυο ιερές κόγχες το καθολικό…».