Προσκυνήματα-Οδοιπορικά-Τουρισμός

Σωτήρια παρέμβαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου για σπάνιο αγιορείτικο χειρόγραφο

6 Μαΐου 2011

Σωτήρια παρέμβαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου για σπάνιο αγιορείτικο χειρόγραφο

Ένας από τους πιο σημαντικούς κώδικες κοσμικού περιεχομένου στο Άγιον Όρος, με 296 περγαμηνά φύλλα, ολοσέλιδες μικρογραφίες και διακοσμητικά μοτίβα πρόκειται να συντηρηθεί με κρατική φροντίδα: το παλαιότερο σωζόμενο χειρόγραφο με τη «Γεωγραφία» του Κλαύδιου Πτολεμαίου. Σ’ αυτό περιλαμβάνονται τρία έργα: Η «Γεωγραφική Υφήγηση» του Κλαύδιου Πτολεμαίου, η «Χρηστομάθεια εκ των Γεωγραφικών του Στράβωνος» και τα «Γεωγραφικά του Στράβωνα».

Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος στο έργο του «Γεωγραφία» είχε συλλέξει το σύνολο των γεωγραφικών γνώσεων της εποχής του και το είχε εμπλουτίσει με περιγραφές ναυτικών. Έτσι, έχουμε μια σχετικά ακριβή περιγραφή της Ευρώπης, της βόρειας Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Αραβικής χερσονήσου.

Το κείμενο του έργου σώζεται σήμερα σε δύο χειρόγραφους κώδικες. Ο παλαιότερος είναι της Μονής Βατοπεδίου και φιλοτεχνήθηκε ανάμεσα στα τέλη του 13ου με αρχές του 14ου αιώνα, σύμφωνα με τον διευθυντή Συντήρησης Αρχαίων Μνημείων Νίκο Μίνω, που παρουσίασε το θέμα στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Στον κώδικα του Αγίου Όρους περιέχονται 42 χάρτες, σχεδιασμένοι με λεπτομέρεια που επιτρέπει να διακρίνονται τα βουνά, οι πεδιάδες, οι θαλάσσιες επιφάνειες, αλλά και το πλήθος των τοπωνυμίων. Ο δεύτερος φιλοτεχνήθηκε τον 15ο αιώνα για λογαριασμό του καρδινάλιου Βησσαρίωνα και σήμερα φυλάσσεται στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας.

Το χειρόγραφο του Αγίου Όρους έχει μια ιδιαίτερη ιστορία. Όπως όλα δείχνουν, δημιουργήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από δύο γραφείς, και σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της 10ης εφορείας βυζαντινών αρχαιοτήτων διακινήθηκε σε «υψηλό πνευματικό περιβάλλον και σε κύκλους φιλομαθών».

Μετά την άλωση της Πόλης, έφτασε στο Βατοπέδι. Το 1841 ο Μηνάς Μινωίδης απέσπασε επτά αυθεντικά φύλλα, και τα πούλησε στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού.

Λίγα χρόνια μετά (1853) ο Κωνσταντίνος Σιμωνίδης πούλησε άλλα 21 φύλλα Βρετανικό Μουσείο. Σήμερα έχει διαπιστωθεί πως λείπουν άλλα έξι, που θεωρούνται ολότελα χαμένα.

Η συντήρησή του κρίθηκε αναγκαία από τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων αλλά και τα μέλη του ΚΑΣ, λόγω των έντονων φθορών του στο περγαμηνό σώμα από λιπώματα, κηλίδες, κερί, υγρασία, οξύτητα και μελάνι, αλλά και των οπών και απωλειών που έχει υποστεί κατά τη διάρκεια της περιπετειώδους ζωής του. Το κόστος συντήρησης του έργου ανέρχεται στα 114.225 ευρώ.

Πηγή: ecclesia.gr