Οι λεμούριοι της Μαδαγασκάρης

Ο λεμούριος είναι είδος προπίθηκου, της τάξης των πρωτευόντων. Αποτελεί ενδημικό είδος στη Μαδαγασκάρη και το είδος καφέ λεμούριος απειλείται με εξαφάνιση. Επίσης, αρκετά είδη απειλούνται εξαιτίας της λαθροθηρίας. Η ονομασία τους προέρχεται από το λατινικό lemures, που σημαίνει: «πνεύματα της νύχτας» και αναφέρεται στα έντονα και εκτυφλωτικά μάτια των νυκτόβιων ειδών.

Η κοινή και γνωστότερη ονομασία του ζώου, που χρησιμοποιείται πιο πολύ σήμερα είναι λεμούριος.

Καταγωγή

Θεωρείται η πιο αρχέγονη οικογένεια θηλαστικών. Εμφανίστηκαν στις αρχές του Καινοζωικού αιώνα και ταξινομούνται στην υπόταξη Προπίθηκοι. Σύμφωνα με τα απολιθώματα παλαιότερων εποχών, οι λεμούριοι ζούσαν σε όλο τον κόσμο, ωστόσο δεν κατάφεραν να επικρατήσουν όταν εμφανίστηκαν οι πίθηκοι και επέζησαν για εκατομμύρια χρόνια μόνο στη Μαδαγασκάρη.

Γένη και είδη

Υπάρχουν τρεις οικογένειες: Λεμουριίδες, Ιντριίδες και Δοβεντονίδες. Οι εν λόγω οικογένειες περιλαμβάνουν 11 γένη με 20 είδη. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα πρωτεύοντα, στους λεμούριους τα θηλυκά υπερισχύουν των αρσενικών.

Περιγραφή

Οι λεμούριοι μοιάζουν στις διαστάσεις με μεγάλες γάτες και ρύγχος που θυμίζει αλεπού. Το τρίχωμά τους είναι πυκνό και μαλακό, ενώ τα μάτια και τα αυτιά τους είναι μεγάλα. Η ουρά τους είναι μακριά και φουντωτή και είναι δίχρωμη (χρώματος μαύρου και άσπρου εναλλακτικά σε ορισμένα είδη).

Τα ζώα αυτά παρουσιάζουν τα χαρακτηριστικά των πρωτευόντων, που αναπτύχθηκαν εξελικτικά για να φθάσουν στο αποκορύφωμά τους, τον άνθρωπο. Παρουσιάζουν επίσης και τα χαρακτηριστικά των εντομοφάγων. Έχουν ανεπτυγμένη όσφρηση και μάλιστα περισσότερο από την όραση. Η νοημοσύνη τους δεν είναι αναπτυγμένη, καθώς η εξέλιξη του φλοιού στον εγκέφαλό τους δεν παρουσίασε ικανοποιητική ανάπτυξη. Το θηλυκό γεννάει μόνο μία συγκεκριμένη περίοδο του χρόνου. Το πρώτο δάχτυλο στα άκρα τους είναι σχεδόν αντιτακτό προς τα άλλα τέσσερα δάχτυλα.

O λεμούριος Microcebus myoxinus της Μαγαδασκάρης είναι το μικρότερο πρωτεύον στον κόσμο με βάρος 30 γραμμάρια[5]

Διάφορα

Στα παιδιά είναι γνωστός από τον ήρωα της ταινίας “Μαδαγασκάρη”. Συναντώνται δεκατρία διαφορετικά είδη στο συγκεκριμένο νησί. Πολύ λίγα είδη απαντώνται και σε άλλα νησιά, όπως στις Κομόρες.

Μερικοί από τους πιο γνωστούς λεμούριους περιλαμβάνουν τους εξής:

Άι-άι

Το άι-άι είναι ένα από τα πιο περίεργα πλάσματα στον κόσμο. Αυτός ο νυκτόβιος και μοναχικός λεμούριος μοιάζει σαν να έχει συναρμολογηθεί από πολλά διαφορετικά ζώα. Το άι-άι μόιάζει με μεγάλη σπιτόγατα με πρόσωπο κουναβιού ή νυφίτσας, αυτιά που μοιάζουν με νυχτερίδας και μπορούν να περιστρέφονται ανεξάρτητα, δόντια που μεγαλώνουν συνεχώς όπως αυτά των τρωκτικών, διαπεραστικά πράσινα μάτια και μαύρα χέρια με ένα κοκκαλιάρικο μεσαίο δάχτυλο που θυμίζει νεκρό κλαράκι. Το άι-άι χρησιμοποιεί αυτό το δάχτυλο για να εντοπίζει νύμφες εντόμων που παραμονεύουν μέσα σε κορμούς δέντρων, σπόρους και καρπούς. Καθώς σκαρφαλώνει κατά μήκος ενός κλαδιού δέντρου το άι-άι χτυπάει το ξύλωμα και αφουγκράζεται για να εντοπίσει κοιλότητες στο ξύλο. Όταν εντοπίσει κάτι πιθανώς νόστιμο κάτω από την επιφάνεια το άι-άι μασουλάει το ξύλο ανοίγοντας το δρόμο προς το βραβείο του. Σήμερα το άι-άι απειλείται σοβαρά από την απώλεια περιοχών στις οποίες μπορεί να ζήσει και από το κυνήγι. Σε μερικές περιοχές οι ιθαγενείς πιστεύουν ότι το άι-άι φέρνει κακή τύχη και σκοτώνουν το ζώο όποτε το συναντήσουν.

Ίντρι

Το ίντρι είναι το μεγαλύτερο είδος ζώντος λεμούριου. Μαυρόασπρο στο χρώμα, το ίντρι είναι διάσημο για τον απόκοσμη κραυγή του που ακούγεται λίγο σαν τραγούδι της μεγάπτερης φάλαινας. Το ίντρι τρέφεται με φρούτα και φύλλα κρυμμένο στα τροπικά δάση της ανατολικής Μαδαγασκάρης. Σήμερα το ίντρι απειλείται λόγω απώλειας ζωτικού χώρου.

Προπίθηκος του Βερό

Ο προπίθηκος του Βερό ζει στα ξηρά δάση της δυτικής και βόρειας Μαδαγασκάρης όπου τρέφεται με φύλλα, φρούτα και λουλούδια. Οι προπίθηκοι είναι αρκετά θορυβώδεις, με μια ποικιλία καλεσμάτων, αλλά είναι πιο γνωστοί ως «χορευτές λεμούριοι» λόγω του τρόπου που κινούνται όταν διασχίζουν ανοικτές περιοχές. Οι προπίθηκοι δεν κινούνται στα τέσσερα, αντίθετα γλιστρούν στα πίσω πόδια τους κρατώντας τα χέρια τους στον αέρα.

Λεμούριος με δακτυλιδωτή ουρά

Ζει στα ξηρά δάση της νότιας και δυτικής Μαδαγασκάρης όπου τρέφεται με φρούτα, άνθη, φύλλα και φλοιούς δέντρων.

Λεμούριοι μικρόκηβοι

Νυκτόβιοι και τρεφόμενοι με έντομα, μικρά σπονδυλωτά, φρούτα και άνθη, οι μικρόκηβοι είναι γνωστοί για τους κελαηδισμούς και την ξέφρενη δραστηριότητά τους. Οι πυγμαίοι μικρόκηβοι (Microcebus myoxinus) είναι ίσως το μικρότερο πρωτεύον στον κόσμο. Οι μικρόκηβοι μελετούνται για την πιθανή θεραπεία της ασθένειας Αλτσχάιμερ.

Επιμέλεια: www.diakonima.gr