Ιερά Εικόνα Παναγία Καθολική (Ρόδος)

Η θαυματουργὸς και χαριτόβρυτος Εικόνα της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας της επονομαζομένης «Καθολικής» φυλάσσεται στον φερώνυμο ιερὸ Ναὸ της Θεομήτορος, που βρίσκεται στην κωμόπολη Κρεμαστὴ της Ρόδου. Έλαβε την επωνυμία «Καθολική» κατὰ τους χρόνους της κυριαρχίας στο νησὶ των Ιωαννιτών Ιπποτών, γιατὶ απολάμβανε καθολικῆής τιμής τόσο απὸ τους Ορθοδόξους κατοίκους, όσο και απὸ τους Λατίνους δορυκτήτορες.

Είναι Εικόνα μεγάλων διαστάσεων που ιστορήθηκε κατὰ τα τέλη του 14ου ή τις αρχὲς τοῦ 15ου αιώνα και εικονίζει την Υπεραγία Θεοτόκο καθήμενη πάνω σε θρόνο καιβαστάζουσα ως βρέφος τον σαρκωθέντα Υἱὸ και Λόγο του Θεοῦ, τον Κύριο Ιησοῦ Χριστό. Εκατέρωθεν της Μητέρας του Κυρίου ιστοροῦνται δυο Άγγελοι σεβίζοντες. Σύμφωνα με την τοπικὴ παράδοση αποτελεῖ αντίγραφο αρχαιότερης εικόνας, της επονομαζομένης «Κτιτορίσσης», η οποία βρισκόταν ως τοιχογραφία στον τοίχο του πρώτου Ναού, ο οποῖος σημειωτέον κτίστηκε μετὰ απὸ θαυματουργικὴ εύρεση ιἰκόνας της Θεομήτορος στον τόπο αυτόν.

Μαρτυρείται ὀτι την 25η Νοεμβρίου του ἐτους 1935 το προσκυνητάριο που έφερε την Ιερὰ εικόνα αναφλέχθηκε απὸ άγνωστη αιτία και αποτεφρώθηκε εντελώς. Οι καμπάνες του ναού έκρουσαν χωρὶς την επέμβαση ανθρωπίνου χεριού και οι κάτοικοι έτρεξαν μέσα στη νύκτα στον ναὸ για να διαπιστώσουν τι συμβαίνει. Με τρόμο αντίκρυσαν την εικόνα της Θεοτόκου πάνω στα αναμμένα ακόμα κάρβουνα και, ὀταν την σήκωσαν, έκθαμβοι παρατήρησαν ότι, ενῶ το ξύλο στο πίσω μέρος είχε καεῖ, παραδόξως τα χρώματά της παρέμειναν αναλλοίωτα. Αυτὸ διαπιστώθηκε με θαυμασμὸ απὸ τους συντηρητὲς της Εικόνας κατὰ το έτος 2010.

 

Τα προσωπογραφικά χαρακτηριστικά της Παναγίας, αν και έχουν υποστεί επιζωγραφίσεις σε κάποια σημεία, δείχνουν απόδοση των φωτοσκιάσεων του προσώπου με αβρότητα, ώστε οι ειδικοί να καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η εικόνα συνδέεται με έργα των αρχών, πιθανόν, του 15ου αιώνα.

 

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αργυροεπίχρυση επένδυση της ιερής εικόνας. Η συνήθεια να ενδύονται οι ιερές εικόνες η άλλα ιερά αντικείμενα με πολύτιμα μέταλλα, έχει τις ρίζες της στη μακραίωνη παράδοση της βυζαντινής τέχνης, η οποία φτάνει μέχρι την παλαιοχριστιανική περίοδο.

Η εικόνα της Παναγίας της Καθολικής, σύμφωνα με την αναγραφόμενη ημερομηνία, επενδύθηκε το 1926. Είναι έργο εξαίσιας τέχνης με ανεικονικά (φυσικά και γεωμετρικά) θέματα και πιθανόν να προέρχεται από εργαστήρι της Σμύρνης, αφού υπάρχουν και άλλα παραδείγματα στο νησί από τη συγκεκριμένη μικρασιατική περιοχή.

 

 

Κατὰ τις τελευταῖες εργασίες συντηρήσεως το προσκυνητάριο μετακινήθηκε καὶ αποκαλύφθηκε ἡ πίσω απὸ την Εἰκόνα αρχαία τοιχογραφία της «Κτιτόρισσας» βεβαιώνοντας ως αληθινὴ την επὶ γενεὲς διατηρηθείσα τοπικὴ προφορικὴ παράδοση.

 

Είναι απειράριθμα τα θαύματα τα οποία ενήργησε στο πέρασμα τωνν αιώνων ἡ ενοικούσα στη θαυμαστὴ Εἰκόνα χάρις τής  Υπεραγίας Θεοτόκου, τα οποία την κατέστησαν σεβασμία σε όλους και αιδέσιμο, καταφύγιο ιερὸ και άμισθο ιατρείο των ασθενών, παράκληση των θλιβομένων και ἐλπίδα  όσων καταφεύγουν με πίστη και ευλάβεια και ζητούν την μητρικὴ πρόνοια και αντίληψη της Υπερευλογημένης Θεομήτορος.

 

 

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Ω῾ς πηγὴν ζωηφόρον, τῆς θερμῆς εὐσπλαγχνίας σου, καὶ θαυμάτων θεῖον ταμεῖον, τὴν ἁγίαν Εἰκόνα σου, ἀνέδειξας ἡμῖν τοῖς ταπεινοῖς, Κυρία Μαριὰμ Καθολική, ἐξ ἧς χάριτος τρυγῶντες τὰς δωρεάς, βοῶμέν σοι ὁμοφώνως· Χαῖρε τῆς οἰκουμένης ἡ χαρά· χαῖρε τῆς Ῥόδου καύχημα· χαῖρε καταφυγὴ τῶν εὐσεβῶν, καὶ ἀγαλλίαμα.

 

Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ΄. Τῇ Ὑπερμάχῳ.

Τῆς Θεοτόκου τὴν σεπτὴν Εἰκόνα σήμερον,

Καθολικῆς τῆς θαυμαστῆς δεῦτε τιμήσωμεν,

ἀναμέλποντες τὸν ὕμνον μετ᾿ εὐφροσύνης·

ὡς πηγὴ γὰρ ζωηφόρος ἁγιάσματος,

ἀναβλύζει θείας χάριτος τὰ νάματα,

τοῖς κραυγάζουσι· Χαῖρε Ῥόδου τὸ καύχημα.

 

Μεγαλυνάριον.

Χαίροις Θεοτόκε Καθολική, των απεγνωσμένων, γλυκυτάτη καταφυγή· χαίροις του λαού σου, αγία προστασία, και καύχημα της Ῥόδου, περιφανέστατον.

Πηγή:imr.gr- e-theotokario.blogspot.it