Αγία Κυριακή του Λουτρού Ημαθίας

του αρχιμ. Πορφυρίου Μπατσαρά

 Η αγία Κυριακή είναι αδελφή του οσίου Διονυσίου, του κοινοβιάρχη μας, του εν Ολύμπω.

Αν και ο βίος του μεγάλου αγίου μας είναι σαφής, η εντόπια μνήμη μας παρουσιάζει και επί πλέον δεδομένα.

Το υπάρχον μοναστήρι στον κάμπο της Ημαθίας, στα νότια του χωριου Λουτρός, αριθμεί μέν περίπου πενήντα χρόνια ζωης, έχει όμως πολύ βαθειές τις ρίζες του.

Αλλά, ας πάρουμε την ιστορία από την αρχή.

Ο όσιος Ευγένιος ο Γιαννούλης, στο συναξάρι που συνέθεσε για τον όσιο Διονύσιο, αναφέρει ότι οι γονείς του τον απέκτησαν με πολλή προσευχή και τον ονόμασαν Δημήτριο. Δεν υπάρχει καμία αναφορά σε αλλο τέκνο τους, τουλάχιστο όσον καιρό διέμενε και ο Δημήτριος μαζί τους.

Ο Δημήτριος πηγε να γίνει μοναχός στο Μεγάλο Μετέωρο της Καλαμπάκας, όπου και ως δόκιμος ρασσοφόρος μοναχός, έλαβε το όνομα Δανιήλ. Από το Μετέωρο, ανεχώρησε για τον ιερό Άθωνα, όπου έζησε στην αθωνική πρωτεύουσα, στις Καρυές, στην Σκήτη της Μονής Καρακάλλου, και τέλος ανέλαβε ηγούμενος της Μονής Φιλοθέου. Από εκεί, ανεχώρησε και ήλθε στην Σκήτη του Προδρόμου, δίπλα στον Αλιάκμονα, στην Βέροια. Και κατέληξε στον Όλυμπο, όπου ξαναέχτισε και επανασύστησε την αρχαία Μονή του Τιμίου Σταυρού, όπου και απεβίωσε. Αυτός είναι εν συντομία ο βίος του.

Ζώντος του αγίου εδώ, στην Σκήτη μας, με τους δέκα μοναχούς του, την κατέστησε κοινόβιο μοναστήρι, έξ ού και η επίκληση «κοινοβιάρχης».

Αλλά τι απέγιναν οι γονείς του;

Την εντόπια μνήμη πρώτος την κατέγραψε ο κύριος Μοσχόπουλος Γιάννης, στα «Ρουμλουκιώτικα Σημειώματά» του, ήδη από την 5-7-1980, στην τοπική εφημερίδα «Λαός», και ξαναδημοσιεύθηκε το 1989. Εμείς εδώ συγκεντρώσαμε όλες τις σχετικές πληροφορίες, και συνθέσαμε ένα πρώτο συναξάρι.

Αφού ο Διονύσιος έφυγε για να περιβληθεί το μοναχικό σχήμα, απέκτησαν και άλλο τέκνο, μία θυγατέρα και την ονόμασαν Κυριακή. Μεγαλώνοντας η Κυριακή, έφτασε σε ηλικία 17 περίπου ετών. Και τότε οι γονείς την έστειλαν να συναντήσει τον αδελφό της. Η δράση του Διονυσίου στην Μακεδονία τον κατέστησε γνωστό και η φήμη του είχε φτάσει και στην πατρίδα του, Σλάτενα, στην Καρδίτσα. Ακούγοντας λοιπόν οι φτωχοί γονείς ότι ο γιός τους έγινε σπουδαίος, δεν χάνουν καιρό, και στέλνουν την Κυριακή να τον συναντήσει στην Βέροια, στο μοναστήρι του, που προόδευε.

Ήρθε η Κυριακή κοντά στον αδελφό της και ασπάστηκε το μοναχικό σχήμα. Όμως δεν μπορούσε να μείνει μαζί του, αφού τα μοναστήρια του οσίου ήσαν άβατα για το γυναικείο φύλο.Έτσι έχτισαν το μοναστήρι έξω από το χωριό Λουτρό, στον κάμπο της Ημαθίας και το αφιέρωσαν στην προσφιλή αγία, της οποίας έφερε και η ίδια το όνομα, στην Αγία Κυριακή την Μεγαλομάρτυρα.

Όταν ο Διονύσιος, για τους γνωστούς λόγους, ανεχώρησε για τον Όλυμπο, μέσω Σουλπάτας, η Κυριακή συνέχισε να ζη στο μοναστήρι της.

Συχνά όμως πήγαινε για να συναντήσει τον αδελφό της, που πλέον είναι και ο πνευματικός της πατέρας, στο Μοναστήρι του Ολύμπου. Φυσικά, λόγω του αβάτου, δεν εισέρχονταν σε αυτό. Αντίθετα, έβγαινε ο αδελφός της και συζητούσαν σε συγκεκριμένο μέρος. Ο τόπος όπου τα αδέλφια συζητούσαν, λίγο έξω από το μοναστήρι του Ολύμπου, μέχρι σήμερα ονομάζεται Της Κυριακούλας η Ράχη.

Από το μοναστήρι του Λουτρού, στον κάμπο της Ημαθίας, μέχρι το μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού στον Όλυμπο, σιγά σιγά χαράχτηκε ένα καινούργιο μονοπάτι, που δεν χορταριάζει ποτέ. Και σε όλη την διαδρομή του υπάρχουν εκκλησάκια ή προσκυνητάρια αφιερωμένα στην αγία Κυριακή.

Πράγματι, αν σημειωθούν σε χάρτη, όπως λέγεται, όλα τα εκκλησάκια της αγίας Κυριακής από το μοναστήρι του κάμπου μέχρι τον Όλυμπο, έχουμε την διαδρομή που περπατούσε η Κυριακή, ποδαρόδρομο, για να φθάσει στον άγιο αδελφό της.

Έχοντας μεγάλη ευλάβεια στον Άγιο Διονύσιο, έχουμε ήδη και δύο σχετικές παραστάσεις και εικονίσματα για τους αγίους μας, και δημοσιεύουμε τώρα την μία.

Στο σπήλαιο όπου έχουμε «την μεγάλη δέηση της κοίτης του ποταμού Αλιάκμονα», εδώ στο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου, ξεκινούμε με την Αγία Θεοδώρα της Άρτας, την εκ Σερβίων, και καταλήγουμε στην Αγία Κυριακή του Λουτρού.

Επίσης ο αγαπητός μας φίλος κύριος Χατζηιωάννου Νικόλαος, εκ Ναούσης, μας φιλοτέχνησε και ένα σχέδιο με τους αυταδέλφους Διονύσιο και Κυριακή, για να αγιογραφήσουμε μελλοντικά το εικόνισμά τους.

Επίσης για την τιμή και επίκληση της αγίας από τους πιστούς, συνθέσαμε και ανάλογο τροπάριο, που το δημοσιεύουμε στην συνέχεια.

Στον σεπτό ποιμενάρχη μας, τον Σεβασμιώτατο μητροπολίτη και Κύριό μας κύριο Παντελεήμονα, που διακρίνεται για την αγάπη του για τους αγίους μας, και ήδη ανέδειξε πλειάδα από αυτούς, εναπόκειται η αξιοποίηση της εντόπιας μνήμης, για την τιμή και προβολή αυτής της ξεχασμένης αγίας μορφής της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Εξάλλου η παράδοση στην Εκκλησία μας έχει κύρος και βάρος ανάλογο με τις άλλες γραπτές πηγές της εκκλησιαστικής μας ιστορίας.

Κλείνοντας το κείμενό μας αυτό, εκφράζουμε θερμές ευχαριστίες πρώτα προς τον λαό του Θεού, που δεν ξέχασε την Αγία Κυριακή, αλλά και τον κύριο Χατζηιωάννου Νικόλαο, δάσκαλο και Αγιογράφο, και τον κύριο , καθώς και κάθε άλλο συνεργάτη που μας ανέφερε γεγονότα σχετικά με τους αγίους μας Διονύσιο και Κυριακή, τους αυταδέλφους.

 

Ταις αυτών αγίαις πρεσβείαις, ο Θεός, ελέησον ημάς. Αμήν.

Απολυτίκια

 

Οσίας Κυριακής της Νέας. 16ος αι.

Ήχ. γ’. Μέγαν εύρατο

Την αυτάδελφον Διονυσίου του θείου και ομότροπον αυτού εν βίω Κυριακήν θαυμαστικώς τιμήσωμεν λέγοντες. Χαίροις, αξιάγαστε, μοναζουσών η ευπρέπεια, χαίροις θεοδόξαστε της Μονής σου διδάσκαλε, και πρέσβευε Χριστώ τώ Θεώ ημών κραταιωθήναι, οσία, την μάνδραν σου.

 

Οσίου Διονυσίου του θαυματουργού

Ήχ. α’. Της ερήμου πολίτης

Εξελθών εκ του Άθω, Διονύσιε όσιε, ήλθες εν Βεροία και εύρες Ιωάννου το σέμνωμα, ιδρύσας δε κοινόβιον μονήν, ναόν καθαγιάσας προς αυτόν μοναζόντων ανεδείχθης καθηγητής και ποιμήν αξιάγαστε.

Δόξα τώ σε καλέσαντι Χριστώ.

Δόξα τώ σε αναδείξαντι.

Δόξα τώ δωρησαμένω Σε ημίν

πατέρα και διδάσκαλον.

Πηγή: «Παύλειος Λόγος», Διμηνιαίο Ορθόδοξο περιοδικό, τεύχος 98, Ιούλιος-Αύγουστος 2012