Ο Κασσανδρείας Νεόφυτος († 4 Δεκεμβρίου 1861)

Το κοσμικόν όνομα αυτού του ιεράρχη ήταν Νεόφυτος Δρυμάδης και καταγόταν από την Δρυινούπολη.

Έλαβε το πτυχίο της θεολογίας το 1849. Το Δεκέμβριο του 1860 εξελέγη Μητροπολίτης Κασσανδρείας.

Μολονότι το γράμμα του έχει εορταστικό περιεχόμενο, ο αποστολέας δεν παραλείπει να επισημάνει τα προβλήματα της επαρχίας του: «Αμέσως εξήλθον εις την περιοδείαν προς επίσκεψιν των Χριστιανών μου ους με την ιεράν ευχήν της εύρον ως πρόβατα άνευ ποιμένος». Και συνεχίζει: «Ήδη δε διεκπεραιώσας το χρέος τούτο και ελθών εις την Θεσσαλονίκην, όπου “κέκρικα παραχειμάσαι”, διά το μη υπάρχειν εν τη παροικία μου μέρος, ένω ηδυνάμην να προφυλάξω τουλάχιστον την υγείαν μου…».Ενδιαφέρουσα είναι η περιγραφή της πνευματικής καταστάσεως των πιστών της επαρχίας του: «Η σημερινή κατάστασις των χριστιανών, πικρίαι και όλίψεις και δάκρυα εισί εις τον επιγινώσκοντα τα ίδια καθήκοντα ποιμένα και συναισθανόμενον την ευθύνην της αποστολής του.

Η ψυχρότης προς την πίστιν επαυξάνει, η ευσέβεια βαθμηδόν εκλείπει, η κακοήθεια προχωρεί, ενί λόγω η διαφθορά λυμαίνεται και ουδεμία ανάλογος θεραπεία φαίνεται. Αι ηθικαί των χριστιανών ανάγκαι πολλαί. Εις τούτο δε και μόνον το μέρος πρέπει να επιστήσωσι την άγρυπνον προσοχήν των οι καλοί ποιμένες».

Η φιλοχρηματία των ποιμένων επιβαρύνει την κατάσταση: «Αλλά προηγουμένως ανάγκη να ώσιν ούτοι ελεύθεροι από παντός υλικού περισπασμού και ούτω να εκπληρώσωσιν έργον τωόντι ευαγγελιστού και να φαίνωνται πράγματι ποιμένες των του Χριστού λογικών προβάτων». Προτείνεται δε και η λύση: «Ανάγκη απόλυτος να εξοικονομηθούσι τα αναγκαία προς διατήρησιν αυτών έξοδα εις τρόπον, ωστε επισκεπτόμενοι κατ’ έτος τους χριστιανούς των να μη φαίνωνται προς αυτούς ως τόσοι απλοί εισπράκτορες»! Ο λόγος αυτός είναι βαρύτατος και αυτό επισημαίνεται ιδιαίτερα στο γράμμα: «Διότι τα εκ τούτου προερχόμενα κακά καταστρέφουν επ’ αληθείας παν καλόν αποτέλεσμα, όπερ προσδοκάται εκ της επ’ εκκλησίας ηθικής διδασκαλίας του Αρχιερέως. Ανάξια λόγου εισί τα ετησίως προς τους Αρχιερείς διδόμενα παρά των χριστιανών. Τα προκύπτοντα όμως κακά μέγιστα».

Ο ευαίσθητος ιεράρχης εισέρχεται σε ένα ευρύτερο πρόβλημα, που δεν αφορά μόνο στην επαρχία του προφανώς. Ο αρχιερέας πρέπει να παύσει να γίνεται (ή και να είναι) εισπράκτορας εσόδων. Το επείγον του πράγματος δείχνει η συνέχεια του γράμματος: «Ανάγκη, λοιπόν, κατεπείγουσα, ώστε η Εκκλησία να επισπεύση την θεραπείαν του κακού, πριν ή, ο μή γένοιτο, αποβή όλως ανίατον»! Η ελεγχόμενη δηλαδή συμπεριφορά του κλήρου, και μάλιστα των επισκόπων, επιδεινώνει την άθλια γενικότερα κατάσταση. Είναι δε σημαντική η πρόβλεψη, που ακολουθεί: «Μετά λύπης δε μεγίστης δύναμαι να είπω, ότι ελεύσεται καιρός, καθόν ίσως αποβήσεται αδύνατος πάσα θεραπεία του κακού. Τα πράγματα εκεί τείνουσιν». Οξυδερκέστατες οι επισημάνσεις του αξίου αυτού ιεράρχη. Το πρόβλημα δε, γίνεται ακόμη οξύτερο, όταν καραδοκούν οι εχθροί της Εθναρχίας: «Ολίγαι, υλικαί περιποιήσεις εκ μέρους των φρονούντων τα ημέτερα αρκούν εις το να επέλθη το κάκιστον τούτο αποτέλεσμα. Αι δε προσπάθειαι οσημέραι αυξάνουσι· δυστυχώς λαλώ εκ πείρας. Μετά πόνου δε ψυχής περιγράφω την λυπηράν ταύτην κατάστασιν των ημετέρων πραγμάτων προς ιεράρχην της Εκκλησίας, μέγα κοπιώντα υπέρ αυτής και παντός ζήλου έμπλεον».

Δεν γνωρίζουμε, αν ο Ιεράρχης εξέθεσε, με το ίδιο μάλιστα θάρρος, τις ανησυχίες του και προς το Πατριαρχείο ή περιορίσθηκε να κάμει κοινωνό των προβληματισμών του τον περισσότερο οικείο του Σχολάρχη, γνωρίζοντας το αληθινά εκκλησιαστικό φρόνημά του και την αγωνία του για την κατάσταση του κλήρου του Οικουμενικού Θρόνου. Το γράμμα πάντως, είναι σημαντικό για τις περιγραφές της κρατούσης καταστάσεως εκ μέρους ενός εκ των ικανοτέρων αποφοίτων της Σχολής, πόσο μάλλον που οι παρατηρήσεις και επισημάνσεις του έχουν διαχρονική σημασία, ως μόνιμα προβλήματα της εκκλησιαστικής διοικήσεως.

 Φωτογραφία: imkassandreias.gr

Πηγή: Εθναρχική Δράσις Ιεραρχών – Αποφοίτων της Ι.Θεολογικής Σχολής Χάλκης (ΙΘ΄. αι),του πρωτοπρ. π. Γεωργίου Δ. Μεταλληνού, Όμοτ. Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών, Εφημερίδα «Ορθόδοξος Τύπος», Αριθμός Φύλλου 1961. ,