Προσφυγικό κειμήλιο με ενθύμηση του Αγίου Δημητρίου και της Θεσσαλονίκης

Από τα εξαιρετικά δείγματα νεοελληνικής εκκλησιαστικής τέχνης είναι και ο παρακάτω ασημένιος δίσκος με παράσταση του Αγίου Δημητρίου, ο οποίος εικονίζεται έφιππος να φονεύει εχθρικό στρατιώτη και να σώζει την πολιορκημένη Θεσσαλονίκη, η οποία φαίνεται στο βάθος με τα κάστρα και τις εκκλησίες της. Οι ειδικοί του Μουσείου Μπενάκη πιστεύουν ότι με τη μορφή του νεκρού στρατιώτη αναπαρίσταται ο Bούλγαρος τσάρος Kαλογιάννης ή Σκυλογιάννης (ο επικληθείς και Ρωμαιοκτόνος). Ο δίσκος ήταν κτήμα της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου της Καλλίπολης Μικράς Ασίας σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή που φέρει: ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΟΥΠΟΛΕΩΣ ΚΤΗΜΑ ,ΑΩΝΒ΄ (=1852) ΜΑΡΤΙΟΥ Ι’ και ήρθε στην Ελλάδα με τους ταλαίπωρους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, οι οποίοι φρόντισαν στις φλόγες της Μικρασιατικής Καταστροφής να διασώσουν με τη ψυχή στο στόμα τα ιερά λείψανα και τις άγιες εικόνες των εκκλησιών τους.