Η Αγία Άννα εις τον χώρον του Αγίου Όρους
9 Δεκεμβρίου 2013
Εις το Άγιον Όρος υπάρχει φερώνυμος Σκήτη επ ὀνόματι της Αγίας Άννης και είναι η μεγαλύτερα και αρχαιότερα των «ιδιορρύθμων Σκητών». Ας σημειωθή δε ότι καμμία άλλη εορτή (γυναικεία) δεν εορτάζεται εις το Άγιον Όρος ειμή μόνον της «Γιαγιάς», ως ονομάζεται χαϊδευτικώς, από τους μοναχούς.
Ο Ιεροσολύμων Δοσίθεος (1669—1707), Νοταράς ο Πελοποννήσιος εν τη δωδεκαβίβλω αυτού αναφέρει τάδε: «Η νυν σκήτη της Αγίας Άννης εις τόπον τραχύν και κρημνώδη ήρξατο οικοδομηθήναι περί το 1680 δια συνεργίας του αοιδίμου Πατριάρχου Διονυσίου του εξ Άνδρου, όστις παρητήσατο τον θρόνον Κωνσταντινουπόλεως εξ αιτίας ταύτης.
Εν επίσημω τινι ημέρα, ενοχλουμένου του Πατριάρχου τούτου υπό πολλών, ώφθη πτωχός τις ζητών θεωρηθήναι το δίκαιον αυτού παρά του Πατριάρχου και εβόα: Θεώρησόν μου το δίκαιον.
Λέγει αυτώ ο Πατριάρχης: Ουχ οράς πόσην σύγχυσιν έχω και ζητείς μοι και συ το δίκαιόν σου να θεωρήσω; Λέγει ο πτωχός· αν το δίκαιόν μου ου δύνασαι ιδείν, μη Πατριάρχευε.
Ήθελεν όμως ανταποκριθήναι και τον Πατριάρχην. Και τι να κάμω, αν μη Πατριαρχεύσω;
Λέγει ο πτωχός· πήγαινε εις το Όρος να σώσης την ψυχήν σου. Και με τον λόγον τούτον έγινεν αφανής από των οφθαλμών του ο πτωχός και ουχ ευρέθη.
Όθεν εγνω εκ θείας άφατου οικονομίας γενέσθαι την οπτασίαν εκείνην και ούτω παρητήσατο και ελθών εις το Όρος πολλών καλών εγένετο πρόξενος μετά των άλλων δε και τούτου, της Σκήτης.
Προεκατοίκησαν εν τη Σκήτη δυό η τρεις Ησυχασταί έχοντες μετ αὐτοῦ γνωριμίαν, οίτινες και μικράν είχον Καλύβην και Ναόν σμικρότατον επ ὀνόματι του Αγίου Νικολάου. Συνέβη τότε να έλθουν εξ Ασίας τινές και φέρουν εις τα Κελλία της Προβάτας (Κελλίον Αγίου Γεωργίου) τον πόδα ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ και εφανέρωσαν περί τούτου τω Πατριάρχη ζητούντες συμβουλήν τι να κάμωσιν.
Έχων δε κλίσιν ο Πατριάρχης εις τον τόπον τούτον συνεβούλευσεν αυτοίς, να οικοδομήσωσι Ναόν επί τω ονόματι της ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ και να αφιερώσωσιν εν αυτώ τον πόδα και να ησυχάσωσι και οι ίδιοι κτίζοντες οικήματα· και έδωκε και την δαπάνην της οικοδομής του Ναού ο Πατριάρχης και ωκοδομήθη μικρός Ναός τότε. Διότι ο νυν μέγιστος και κάλλιστος εγένετο έπειτα.
Έκτοτε ο τόπος έλαβε την ονομασίαν «ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ» και έπαυσε το όνομα των «Βουλευτηρίων». Προ δε τούτου, πανταχού των «βουλευτηρίων» ευρίσκομεν λεγόμενον. Εκ του Κώδικος δε της Σκήτεως μανθάνομεν ότι ο πους της Αγίας Άννης προσεκομίσθη τω 1686.
Κατά τω 1753 Κύριλλος ο 5ος εκύρωσε την κανονισθείσαν τάξιν εν τη Σκήτη και του οποίου σώζεται εν τη Σκήτη το μέγα ευρύχωρον Πατριαρχικόν Κελλίον «ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ», ιδρυθέν τω 1759. Ούτος απεβίωσε και ετάφη ενταύθα.
Η Σκήτη αύτη φαίνεται ότι ιδρύθη σχεδόν συγχρόνως τη Λαύρα του Οσίου Αθανασίου, η εν αρχή του 11ου αιώνος (1007) υπό διάφορον όμως επωνυμίαν. Είναι αι Καλύβαι αυτής επί τραχέων και κρημνωδών μερών ενιδρυμέναι, φαίνονται δε εις τον ανιόντα προς αυτάς ως μετέωρά τινα λευκάζοντα εν μέσω χλοερών λοχμών.
Εις την περιοχήν της Μεγίστης Λαύρας υπάρχει Ελληνική «Σκήτη της θεοπρομήτορος Αγίας Άννης», η οποία είναι η αρχαιότερα και μεγαλύτερα του Αγίου Όρους. Κατά το έτος 1780 είχε Καλύβας 60. Το 1903 είχε 55 και περί τους 165 Ασκητάς. Από την Λαύραν απέχει 4 ώρας.
Από της Κερασιάς, εις απόστασιν 1 ώρας και 30 λεπτών, άφού διέλθη τις κατ ἀρχὰς μεν ομαλήν οδόν, είτα δε ανωφερή και βραχώδη και τανάπαλιν, φθάνει εις την θέσιν όπου υπάρχει ο λεγόμενος Σταυρός του Οσίου Αθανασίου της Λαύρας, τον οποίον εχάραξεν επί του αυτόθι μεγάλου βράχου δια του δακτύλου αυτού.
Εκ της θέσεως ταύτης θεάται τις τα Κελλία της Σκήτεως Μεγάλης Αγίας Άννης. Εκείθεν μετά 15λεπτον πορείαν, αφικνείται δι ἀποτόμων και κρημνωδών ατραπών εις την ρηθείσαν Σκήτην, κειμένην εις ύψος 340 μέτρων ως έγγιστα άνω της επιφανείας της θαλάσσης.
Παρά τον Όρμον της Σκήτεως, αφιστάμενον απ αὐτῆς εν αναβάσει ¾ της ώρας, κατά την θέσιν Αυλάκι είχεν ιδρυθή το πάλαι το Μοναστήριον των «Βουλευτηρίων», τανύν «Άγιος Ελευθέριος», όπου υφίστατο τω 1010.
Καταστραφέντος όμως υπό ληστοπειρατών Αράβων, ο τελευταίος Ηγούμενος αυτού Γερόντιος ανήλθεν εις τα υψηλότερα ορεινά και κρημνώδη μέρη και ανήγειρε το Ησυχαστήριον του Αγίου Παντελεήμονος, υφιστάμενον και νυν μετά της Πηγής του Αγιάσματος, ήτις παραδόξως ποτέ δεν υπερεκχειλίζει, αλλ οὐδὲ μειούται όσον και αν αντλή τις. Έτεροι δ ὡσαύτως Μοναχοί του καταστραφέντος Μοναστηριού κατέφυγον άνωθεν των Καυσοκαλυβίων, ιδρύσαντες το Μονύδριον του Αγίου Αντωνίου.
Εν τη Σκήτη ταύτη καλλιεργείται το Καλαμώδες φυτόν, εκ του οποίου εξάγονται κόκκοι σκληροί και φαιόχροοι, καλούμενοι εν Άγιω Όρει τα «ΔΑΚΡΥΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ». Τούτους τους καρπούς οι Ασκηταί τους κατασκευάζουσι κομβολόγια, συνδέοντες δια σύρματος, όπερ διαπερώσι δια των φύσει υπαρχουσών διατρήσεων αυτών.
Απεκλήθησαν δε δάκρυα της Παναγίας, υπό των Ησυχαστών, διότι η Παναγία εμφανισθείσα εις τον εν τη Καλύβη του Αγίου Παντελεήμονος διαμένοντα Γέροντα υπέδειξεν αυτώ την καλλιέργειαν του φυτού τούτου προς πόρον ζωής, καθ ὃν χρόνον ηδημόνει δακρύων, μη δυνάμενος ένεκα γήρατος να προσπορίζεται τα προς ζωάρκειαν αυτού.
Η εις τας υψηλοτέρας κλιτύας κειμένη Καλύβη είναι η του Αγίου Αρτεμίου, εκ της οποίας δια πολυαρίθμων βαθμίδων κατέρχεταί τις εις την Σκήτην είναι δε λίαν απομεμονωμένη, προσβληθείσα πολλάκις υπό ληστών. Εν τη Σκήτη ταύτη αφθονούσι τα ψυχρά και διαυγή ύδατα του Άθω, δια των οποίων οι Ασκηταί συντηρούσιν εν ταις βραχώδεσι περιοχαίς αυτών ελαιώνας, λεμονεώνας και πορτοκαλεώνας πολλούς.
Εν τω Κυριακώ της Σκήτεως υπάρχουσι και τα εξής ΑΓΙΑ ΛΕΙΨΑΝΑ: Τμήμα της Κάρας του Οσιομάρτυρος Νεκταρίου του Νέου, και των νέων Οσιομαρτύρων ΙΓΝΑΤΙΟΥ, ΕΥΘΥΜΙΟΥ και ΑΚΑΚΙΟΥ, εκ της Σκήτεως Ιβήρων, του Αγίου Παντελεήμονος, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Χαραλάμπους, των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού κ.λπ. Εγγύς του Κυριακού ευρίσκεται το Κοιμητήριον επί τη μνήμη της ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ τιμώμενον και ιδρυθέν υπό του Ναυπάκτου και Άρτης Μητροπολίτου Νεοφύτου Μαυρομμάτη τω 1729.
Από του 17ου αιώνος συνεκεντρώθησαν ησυχασταί τινες εις τας της Μεγάλης Αγίας Άννης κλιτύας και εις απόστασιν απ αὐτῆς 30 λεπτών της ώρας και απήρτησαν την Σκήτην της Μικράς Αγίας Άννης επί ξηρού, ανύδρου και λιθώδους τόπου των αποτομωτάτων και υπερκειμένων της θαλάσσης βράχων.
