Ο καφές πεθαίνει από σκωρίαση – Τι μπορούμε να κάνουμε

Μετά την κλιματική αλλαγή η παγκόσμια αγορά του καφέ καλείται να αντιμετωπίσει έναν ακόμα εχθρό που θέτει το μέλλον της σε σοβαρό κίνδυνο.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επιδημία σκωρίασης που πλήττει τα καφεόδεντρα της κεντρικής Αμερικής από το 1976 που ανακαλύφθηκε η ασθένεια.

Η σκωρίαση περιλαμβάνει μια ομάδα ασθενειών των σπερματοφύτων που οφείλονται σε παρασιτικούς βασιοδιομύκητες, τους σκωριομύκητες, και προκαλούν συχνά ζημιές στις καλλιέργειες.

Πήρε το όνομά της από το χρώμα της σκουριάς (σκωρία) που έχουν τα μέρη που έχουν προσβληθεί.

Στην περίπτωση των καφεόδεντρων η σκωρίαση προκαλεί απώλεια των φύλλων, με συνέπεια η φωτοσύνθεση να καθίσταται αδύνατη και τα φυτά να πεθαίνουν.

Επίσης εμποδίζει την ωρίμανση των σχηματισμένων καρπών και μειώνει τη συγκέντρωση υδατανθράκων στις ρίζες και στους βλαστούς όπου υποτίθεται ότι θα αναπτυχθούν οι καρποί της επόμενης χρονιάς.

Τελικά, η σκωρίαση μπορεί να σκοτώσει όλο το δέντρο και φέρει πίσω την παραγωγή ενός αγρότη από δύο έως έξι χρόνια, όσο δηλαδή απαιτείται για τη φύτευση ενός νέου δέντρου και την εκμετάλλευση των καρπών του.

—Τεράστιο το μέγεθος της ζημιάς

Η Κεντρική Αμερική προμηθεύει ποσοστό 12% της παγκόσμιας παραγωγής καφέ, στην οποία απασχολούνται 351.000 αγρότες και από την οποία εξαρτώνται συνολικά δύο εκατομμύρια άνθρωποι.

Η σκωρίαση έχει πλήξει το ήμισυ των καλλιεργειών. Σύμφωνα με το Fair Trade Magazine, η σκωρίαση συντέλεσε στην απώλεια 2,7 εκατομμυρίων σάκων καφέ συνολικής αξίας 500 εκατ. δολαρίων κατά την καλλιεργητική περίοδο 2012-13, ή ποσοστό 17% της συνολικής παραγωγής καφέ στη Λατινική Αμερική.

Η ασθένεια έχει λάβει τέτοια έκταση που η Ονδούρα κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

—Οι καλλιεργητικές μέθοδοι

Σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση της ασθένειας διαδραματίζουν οι εφαρμοζόμενες καλλιεργητικές μέθοδοι καθώς η σκωρίαση δεν πλήττει όλα τα φυτά με τον ίδιο τρόπο.

Η ευπάθεια των δέντρων ενισχύεται από παράγοντες όπως ο βαθμός εξάντλησης των εδαφών, η οξύτητα του εδάφους και η συνολική κατάσταση του οικοσυστήματος. Επιπλέον επηρεάζεται από ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες και την υγρασία.

Οι οργανικοί καλλιεργητές αντιμετωπίζουν λιγότερες περιπτώσεις σκωρίασης. Το Fair Trade Magazine επικαλείται το παράδειγμα του αγρότη Όσκαρ Ομάρ από την Ονδούρα που είδε τις καλλιέργειές του να περικλείονται από μολυσμένα δέντρα, αλλά να ανταπεξέρχονται και να παράγουν 8 τόνους καφέ ανά εκτάριο.

—Χημικές λύσεις

Παρόλα αυτά, οι προτάσεις αντιμετώπισης του προβλήματος από τις μεγάλες εταιρείες του κλάδου και τις κυβερνήσεις εστιάζουν στη χρήση χημικών ουσιών, οι οποίες πρώτες ευθύνονται για την ευπάθεια των δέντρων.

Η αμερικανική Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει 5 εκατ. δολάρια για την ανάπτυξη μιας ανθεκτικής στους μήκυτες ποικιλίας καφέ.

Παρόλα αυτά καμία ουσιαστική βοήθεια δεν παρέχεται στους οργανικούς καλλιεργητές καφέ.

Σε συνδυασμό με την ξηρασία που έπληξε την παραγωγή καφέ της Βραζιλίας, η παγκόσμια παραγωγή θα μειωθεί κατά 11 εκατομμύρια σάκους (60 κιλών ο καθένας) φέτος με συνέπεια να εκτοξευθούν οι τιμές.

Τι μπορούμε να κάνουμε ως καταναλωτές; Να επιλέγουμε καφέ “δίκαιου εμπορίου” -να πληρώνουμε δηλαδή περισσότερα χρήματα σε καλλιεργητές που ακολουθούν αυστηρότερα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα- και να υποστηρίζουμε τους οργανικούς καλλιεργητές.

Πηγή:econews