Αποκλειστική συνέντευξη για τα μαθήματα Ποντιακής Διαλέκτου!

Αποκλειστική Συνέντευξη του Αντώνη Παυλίδη, Προέδρου του Πανελληνίου Συνδέσμου Ποντίων Εκπαιδευτικών στο e-Pontos.gr

Η μεγάλη προσπάθεια που ξεκίνησε πριν από λίγα χρόνια απ’ τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Ποντίων Εκπαιδευτικών και αφορά τη διδασκαλία της Ποντιακής διαλέκτου, βρίσκεται στο τελικό της στάδιο. Οι φίλοι του e-Pontos έχουν δείξει έντονο ενδιαφέρον και μας βομβαρδίζουν συνεχώς με σχετικά ερωτήματα τόσο απ’ την Ελλάδα, όσο και το εξωτερικό. Για όλες τις εξελίξεις σχετικά το ζήτημα αυτό είχαμε μια άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη με τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Αντώνη Παυλίδη, που σας την παραθέτουμε.

Αντώνης Παυλίδης: Όπως θυμάστε, πέρυσι τέτοιο καιρό είχαμε ήδη συμφωνήσει με την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας (πρώτα με τον Υπουργό κ. Αρβανιτόπουλο και στη συνέχεια με τον Υφυπουργό κ. Παπαθεοδώρου) να προχωρήσει η διδασκαλία σε 30 Δήμους, σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Για το λόγο αυτό είχαμε ήδη πραγματοποιήσει διήμερο επιμορφωτικό σεμινάριο (στις 22 και 23 Αυγούστου 2013 στη Θεσσαλονίκη) για να προετοιμαστούν όσο καλύτερα γίνεται οι διδάσκοντες, με στόχο τον Οκτώβριο του 2013 να ξεκινήσουν τα μαθήματα. Ήμασταν δηλαδή απόλυτα έτοιμοι. Τελικά όμως ο αρμόδιος υφυπουργός έκρινε ότι πρέπει να ξεκινήσουν όλα απ’ την αρχή και η Δια Βίου Μάθηση του Υπουργείου έκανε ανοιχτή προκήρυξη για τη συγκρότηση ενός μητρώου διδασκόντων της ποντιακής διαλέκτου. Οι διαδικασίες αυτές ξεκίνησαν το Νοέμβριο του 2013 και ολοκληρώθηκαν μόλις πριν από 2 βδομάδες, με τη δημοσίευση του τελικού πίνακα των εκπαιδευτικών που θα διδάξουν σ’ όλη την Ελλάδα. Ο πίνακας αυτός δημοσιεύτηκε και στο e-Pontos. Τον Οκτώβριο του 2013 όμως δεν μείναμε αδρανείς. Προχωρήσαμε στη διδασκαλία σε δύο κατευθύνσεις: Αφενός μεν μέλη μας δίδαξαν εθελοντικά σε 12 τμήματα που συγκροτήθηκαν είτε από τοπικούς συλλόγους, είτε από Δήμους σε διάφορα μέρη της Ελλάδας (4 στην Αττική, 1 στο Αγρίνιο, 1 στο Κιλκίς, 2 στις Σέρρες, 2 στη Θεσσαλονίκη, 1 στη Δράμα και 1 στην Κομοτηνή) αφετέρου δε συνεχίσαμε τη συνεργασία μας  με το Δήμο Θεσσαλονίκης, όπου μέλη μας δίδαξαν κατά το λήξαν σχολικό έτος σε 10 τμήματα. Βέβαια υπάρχουν εκκρεμότητες ακόμη με το Δήμο αυτό, η ουσία όμως είναι ότι η λειτουργία 22 περίπου τμημάτων τα 2 τελευταία χρόνια μας έδωσε εμπειρία και γνώση, στοιχεία που είναι υπέρ πολύτιμα για τη συνέχεια.

Α.Π.: Η συνεργασία μας με το Δήμο ήταν αποτέλεσμα της εμπιστοσύνης που μας ενέπνευσε ο τότε Αντιδήμαρχος Παιδείας Αντώνης Καρούμπης, ένας ειλικρινής, ευαίσθητος και αποτελεσματικός άνθρωπος και μάλιστα εκπαιδευτικός. Υπογράψαμε σχετική συμφωνία με το Δήμο, η οποία μάλιστα εγκρίθηκε κι απ’ το δημοτικό συμβούλιο. Προέβλεπε εκτός των άλλων την αποζημίωση των εκπαιδευτικών που θα διδάξουν. Εμείς τηρήσαμε στο ακέραιο αυτή τη συμφωνία, ο Δήμος όμως όχι. Τα μαθήματα έγιναν με τεράστια μάλιστα επιτυχία, όπως δηλώνουν όλοι. Αντ’ αυτού μας εστάλη το καλοκαίρι έγγραφο απ’ τις υπηρεσίες του Δήμου, όπου ζητάνε το καταστατικό μας, στο οποίο όμως πρέπει να φαίνεται ότι τα μέλη μας μπορούν να διδάξουν την ποντιακή και να αποζημιωθούν. Μας αντιμετώπισαν δηλαδή σαν επιχείρηση, ζητώντας πράγματα μετά την υπογραφή της συμφωνίας. Πρόκειται δηλαδή για μια κοροϊδία. Δηλώνω κατηγορηματικά ότι κανένα μέλος μας δεν θα είχε την παραμικρή αντίρρηση να διδάξει εθελοντικά αν αυτό ζητούσε ο Δήμος. Δεν τους ζητήθηκε όμως αυτό. Όλα αυτά μας δίνουν την εντύπωση ότι γίνονται εκ των υστέρων για να μην εκπληρώσει ο Δήμος την υποχρέωσή του. Υπόψη ότι ο κ. Καρούμπης δεν έχει εκλεγεί στο νέο Δημοτικό Συμβούλιο.

Α.Π.: Όσοι δίδαξαν είναι εξοργισμένοι με τη συμπεριφορά του Δήμου, που δείχνει ότι αυτό που σκοπεύει είναι να μην τηρήσει την επικυρωμένη απ’ το Δημοτικό Συμβούλιο συμφωνία. Πέρασαν 6 μήνες απ’ τη λήξη των μαθημάτων και δεν υπάρχει καμιά ανταπόκριση. Τον Ιούνιο κλιμάκιό μας με επικεφαλής τον Αντιπρόεδρο Στάθη Πελαγίδη συναντήθηκε με τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Αβραμόπουλο, ο οποίος υποσχέθηκε να εξετάσει το ζήτημα, φαίνεται όμως ότι 5 μήνες δεν φτάνουν για να εξετάσει αυτό το …συγκλονιστικό ζήτημα. Πριν από 40 μέρες περίπου στείλαμε επιστολή στο Δήμαρχο, ζητώντας του να δώσει εντολή στον αρμόδιο Αντιδήμαρχο να  εκτελέσει τη συμφωνία. Μας τηλεφώνησε μια συνεργάτης του, υποσχόμενη ότι θα δώσει λύση. Ακόμη αναμένουμε. Τέλος πάντων δεν νομίζω ότι αξίζει να μιλάμε για την άρνηση ή την ανεπάρκεια των ανθρώπων του Δήμου  Θεσσαλονίκης να είναι συνεπείς στις υπογραφές τους. Δεν είναι αυτό το ζήτημα. Παρά την επίμονή κάποιων που δεν ανέχονται την κοροϊδία, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα καταθέσουμε εξώδικα. Θα τους αγνοήσουμε επιδεικτικά. Οφείλουμε όμως να ενημερώσουμε κάποια στιγμή τους Θεσσαλονικείς για το τι συμβαίνει.  Δεν θα ασχοληθούμε περισσότερο μ’ αυτούς. Δεν θα ασχοληθούμε με μικρότητες. Μπροστά μας έχουμε συναρπαστικές προκλήσεις, για τις οποίες είμαστε βέβαιοι ότι θα είμαστε υπερήφανοι όλοι μας.

Α.Π.: Στις 21 και 22 Αυγούστου 2014 πραγματοποιήσαμε εκ νέου διήμερο επιμορφωτικό σεμινάριο για τους διδάσκοντες, στο οποίο έλαβαν μέρος όλοι σχεδόν οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στη διαδικασία της Δια Βίου Μάθησης του Υπουργείου Παιδείας, καθώς και άλλοι που είχαν εκφράσει την επιθυμία τους να συμμετάσχουν, συνολικά 70 περίπου εκπαιδευτικοί. Έχοντας και την περυσινή εμπειρία (όπου συμμετείχαν περίπου 45 εκπαιδευτικοί) ανεβάσαμε κι άλλο τον πήχη, εμπλουτίσαμε το σεμινάριο και με νέα γνωστικά αντικείμενα και με ειδικές εισηγήσεις από την εμπειρία διδασκαλίας. Σε κάθε περίπτωση οι ίδιοι οι συμμετέχοντες δήλωναν ενθουσιασμένοι απ’ το περιεχόμενο του σεμιναρίου. Θεωρούμε ότι ναι, οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν όχι μόνο στο περσινό, αλλά κυρίως στο φετινό σεμινάριο, είναι έτοιμοι να διδάξουν με επιτυχία. Ας μη λησμονούμε βέβαια ότι σε κάθε περίπτωση ο ανθρώπινος παράγοντας είναι καθοριστικός. Λάβετε υπόψη ότι αυτό δεν ήταν υποχρεωτικό, πραγματοποιήθηκε αποκλειστικά με δική μας πρωτοβουλία και ευθύνη, γιατί εμείς πρωτίστως επιθυμούμε να επιτύχει η προσπάθεια.

Α.Π.: Oι εκπαιδευτικοί που έχουν πιστοποιηθεί για όλη την Ελλάδα είναι τελικά 57. Ο καθένας απ’ αυτούς έχει δηλώσει ένα νομό (σήμερα ονομάζονται Περιφερειακές Ενότητες ή Τομείς ειδικά στην Αττική), μέσα στα όρια του οποίου μόνο μπορεί να διδάξει. Θεωρητικά μπορούν να δημιουργηθούν περισσότερα τμήματα από 57. Για παράδειγμα μπορούν να ζητήσουν όλοι οι Δήμοι ενός νομού τη δημιουργία τμημάτων ή ακόμη ένας Δήμος μπορεί να έχει πολλές αιτήσεις και να ζητήσει τη λειτουργία περισσοτέρων τμημάτων του ενός. Εκτιμούμε ότι μπορεί να λειτουργήσει ένας αριθμός μεταξύ 50-70 τμημάτων. Για να επανέλθω στο ερώτημά σας, συγκεκριμένα, ανά περιφέρεια και νομό έχουμε τους εξής αριθμούς πιστοποιημένων εκπαιδευτικών:

– Ανατολική Μακεδονία- Θράκη: 8 εκπαιδευτικοί (1 στη Ροδόπη, 1 στην Καβάλα, 2 στην Ξάνθη και 4 στη Δράμα).

– Κεντρική Μακεδονία: 25 εκπαιδευτικοί (15 στη Θεσσαλονίκη, 1 στην Ημαθία, 2 στο Κιλκίς, 4 στην Πέλλα, 2 στην Πιερία, 1 στις Σέρρες).

– Δυτική Μακεδονία: 6 εκπαιδευτικοί (2 στα Γρεβενά, 2 στην Κοζάνη, 1 στην Καστοριά, 1 στη Φλώρινα).

– Ήπειρο: 2 εκπαιδευτικοί (1 στα Ιωάννινα, 1 στην Άρτα).

– Ιόνιο: 1 εκπαιδευτικός (στην Κέρκυρα).

– Θεσσαλία: 3 εκπαιδευτικοί (1 στη Λάρισα, 1 στη Μαγνησία και 1 στα Τρίκαλα).

– Δυτική Ελλάδα: 2 εκπαιδευτικοί (1 στην Αχαΐα και 1 στην Αιτωλοακαρνανία).

– Αττική: 13 εκπαιδευτικοί (2 στο Βόρειο Τομέα Αθηνών-από Παπάγου μέχρι Νέα Ιωνία, 1 στον Κεντρικό Τομέα-περιοχή Α’ Αθηνών, 4 στο Νότιο-από Μοσχάτο μέχρι Γλυφάδα, 2 στον Πειραιά, 1 στη Δυτική Αττική και 3 στην Ανατολική Αττική).

Όπως καταλαβαίνετε, τμήματα μπορούν να συγκροτηθούν μόνο στις περιοχές όπου υπάρχουν εκπαιδευτικοί. Για παράδειγμα στο Δήμο Περιστερίου ή  Αιγάλεω, δηλαδή σε Δήμους του Δυτικού Τομέα Αθηνών,  δεν μπορούν να συγκροτηθούν τμήματα, τουλάχιστον μέσα απ’ τη διαδικασία του Υπουργείου Παιδείας. Βέβαια κάποια μέλη μας, που δεν πέρασαν απ’ τη διαδικασία του Υπουργείου Παιδείας και έχουν συμμετάσχει σ’ όλες τις επιμορφωτικές συναντήσεις, θα διδάξουν εθελοντικά σε διάφορες περιοχές.

Α.Π.: Αυτό σας είπα πριν. Κάθε εκπαιδευτικός, μπορεί να διδάξει σε τμήματα που θα λειτουργήσουν στους Δήμους που βρίσκονται μέσα στα όρια του «νομού» που έχει δηλώσει. Θεωρητικά δηλαδή μπορεί να διδάξει σε περισσότερα του ενός, σε όσα τμήματα μπορεί.

e-Pontos: Ποια διαδικασία πρέπει να ακολουθηθεί για να λειτουργήσει ένα τμήμα σε κάποιο Δήμο;

Α.Π.: Αμέσως μετά την ανάρτηση των τελικών πινάκων στον κόμβο του ΙΝΕΔΙΒΙΜ (είναι ο φορέας του Υπουργείου Παιδείας που διαχειρίζεται το σχετικό πρόγραμμα, σε κάθε Δήμο έχει ένα υπάλληλό του) που έγινε πριν από 2 εβδομάδες περίπου, οι Δήμοι εξέδωσαν ή τουλάχιστον όφειλαν να εκδώσουν ανακοινώσεις, με τις οποίες θα καλούν όποιον ενδιαφέρεται  να εγγραφεί στα κέντρα δια βίου μάθησης. Σ’ αυτές θα αναφέρεται ρητά ότι θα γίνονται και μαθήματα εκμάθησης της ποντιακής διαλέκτου και παράλληλα θα υπάρχει καταληκτική ημερομηνία εγγραφής. Αμέσως μετά οι Δήμοι θα στείλουν τις καταστάσεις με το σχετικό αίτημα στο ΙΝΕΔΙΒΙΜ, θα εγκρίνονται και θα ξεκινούν τα μαθήματα. Για παράδειγμα στο Δήμο Πεντέλης είχαμε 26 εγγραφές. Υπόψη ότι για να λειτουργήσει τμήμα απαιτείται η εγγραφή τουλάχιστον 12 ατόμων, με μέγιστο αριθμό τους 20. Υπάρχουν Δήμοι που έχουν ήδη ολοκληρώσει τις εγγραφές, άλλοι τις ξεκίνησαν μέσα στην εβδομάδα που πέρασε (πχ. Θεσσαλονίκης στις 1 Οκτωβρίου), κάποιοι ξεκινούν άμεσα, ενώ άλλοι δείχνουν ακατανόητη αδιαφορία (όπως πχ ο Δήμος Γιαννιτσών).

Α.Π.: Οπωσδήποτε μέσα στον Οκτώβριο. Εκτιμούμε ότι τα τμήματα της ποντιακής διαλέκτου θα προηγηθούν των άλλων, επειδή παρεμβαίναμε συνεχώς υποστηρικτικά στις διαδικασίες του ΙΝΕΔΙΒΙΜ, διευκολύνοντας τις υπηρεσίες του. Για παράδειγμα με δική μας παρέμβαση έκλεισε ο χώρος του Κέντρου Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης για την πραγματοποίηση των συνεντεύξεων των εκπαιδευτικών, ενώ φροντίσαμε και για τη γραμματειακή υποστήριξη της επιτροπής συνεντεύξεων με μέλη μας. Όλα αυτά συνέβαλαν ώστε τα τμήματα της ποντιακής διαλέκτου να ξεκινήσουν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.

Α.Π.: Σημαντική ερώτηση. Δεσμευτήκαμε να στηρίξουμε τους εκπαιδευτικούς με κάθε δυνατό τρόπο. Είναι γεγονός ότι μια τέτοιας κλίμακας προσπάθεια είναι πρωτοφανής και τα προβλήματα μεγάλα. Απ’ την άλλη πλευρά όπως έχει δομηθεί το πρόγραμμα, ο εκπαιδευτικός είναι  ο καθοριστικός παράγοντας της επιτυχίας του προγράμματος. Από τη μια πλευρά υποσχεθήκαμε να διαθέσουμε το εγχειρίδιο, με βάση το οποίο γίνεται η διδασκαλία, σ’ όλους τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητευόμενους. Ο εκπαιδευτικός με βάση το εγχειρίδιο και 2 ακόμη βοηθήματα (Γραμματική και Λεξικό) έχει πλέον όλες τις προϋποθέσεις επιτυχίας στα χέρια του. Οφείλει όμως να πηγαίνει καλά προετοιμασμένος στο μάθημα. Με την πάροδο του χρόνου θα αποκτά εμπειρία στη διδασκαλία και τα πράγματα θα γίνονται ευκολότερα. Σε κάθε περίπτωση θα έχει στήριξη από τους εμπειρότερους εκπαιδευτικούς, στους οποίους γνωρίζει ότι μπορεί να απευθύνεται όταν το κρίνει σκόπιμο.

Α.Π.: Για φέτος υπάρχει μια ιδιομορφία. Είχαμε συμφωνήσει με το Υπουργείο Παιδείας κάθε τμήμα να λειτουργήσει για 150 ώρες, έχοντας όμως υπόψη ότι τα τμήματα θα έχουν τριετή λειτουργία. Το ΕΣΠΑ όμως, απ’ όπου αντλούνται τα σχετικά κονδύλια, κλείνει τον Ιούνιο του 2015, συνεπώς όλα τα προγράμματα θα πρέπει τότε να ολοκληρωθούν. Έτσι και κάθε τμήμα θα διαρκέσει  απ’ την αρχή (Οκτώβριο) μέχρι το τέλος (Ιούνιο) για 150 ώρες. Αυτό έχει μια δυσκολία, έχουμε όμως κάνει δημιουργικές προτάσεις προς τα μέλη μας, ώστε να ολοκληρώσουν με επιτυχία τα μαθήματα μέχρι τον Ιούνιο, χωρίς απώλεια ωρών, ενώ και το ΙΝΕΔΙΒΙΜ, που είναι ο αρμόδιος φορέας εξέλιξης του προγράμματος, το βλέπει θετικά.

e-Pontos: Ποιο θα είναι το μέλλον του προγράμματος διδασκαλίας της ποντιακής διαλέκτου;

Α.Π.: Το σημαντικότερο όλων είναι ότι κατορθώσαμε να εντάξουμε σ’ ένα  επίσημο αρμόδιο κρατικό φορέα (Υπουργείο Παιδείας) ένα πρόγραμμα που ενδιαφέρει άμεσα και συγκινεί τον ποντιακό ελληνισμό. Επειδή όμως πρόκειται για ένα καινοφανές πρόγραμμα, είναι σημαντικό να επανεξετάζεται και να αξιοποιείται η εμπειρία που αποκτούμε. Είναι δεδομένη η απόφασή μας για τη συνεχή αξιολόγηση του προγράμματος, με επιστημονικούς όρους, ώστε να βελτιώνεται συνεχώς. Στο πλαίσιο αυτό την Άνοιξη του 2015 θα διανεμηθούν ερωτηματολόγια τόσο στους διδάσκοντες, όσο και στους μαθητές, μέσω των οποίων θα αξιολογηθεί το πρόγραμμα και το εγχειρίδιο, ενώ παράλληλα θα γίνουν προτάσεις βελτίωσής τους. Οι σχετικές αποφάσεις θα ληφθούν στα τέλη του Ιουνίου του 2015, οπότε θα πραγματοποιηθεί επιστημονική ημερίδα, όπου θα λάβουν μέρος κυρίως οι διδάσκοντες. Η διαδικασία αυτή θα είναι συνεχής, γιατί συνεχής θα είναι η προσπάθεια βελτίωσης όλης της προσπάθειας αυτής που ξεκίνησε πριν από 5 χρόνια και θα συνεχιστεί για πολλά χρόνια πιστεύω στο μέλλον.

e-Pontos: Αν σας ρωτούσαμε για τους βαθύτερους στόχους της μεγάλης αυτής ομολογουμένως προσπάθειάς σας, τι θα απαντούσατε;

Α.Π.: Όπως είπα και πέρυσι, τα τμήματα αυτά δεν θέλουμε να έχουν τυπικό χαρακτήρα. Θέλουμε να πάρουν πρωτοβουλίες, να οργανώνουν εκδηλώσεις, εκθέσεις, να γίνουν χώροι όπου όλοι θα μαθαίνουν, θα χαίρονται, θα συμμετέχουν, θα δημιουργούν. Σ’ αυτά στόχος μας δεν είναι να διδάξουμε απλά κάποια γραμματικά ή συντακτικά φαινόμενα. Και αυτά, αλλά όχι μόνο αυτά. Κυρίως επιθυμούμε να αναδείξουμε όλο το σύστημα ιδεών και αξιών εκείνων των υπέροχων προγόνων, που κλεισμένοι για αιώνες ανάμεσα στα αδιαπέραστα ποντιακά όρη και τον Εύξεινο Πόντο, παρότι υπέφεραν τα πάνδεινα, παρότι σε πολλές περιπτώσεις επιβίωσαν οριακά δια μέσου των αιώνων, όμως ανέπτυξαν θεσμούς πρωτοποριακούς που τους στήριξαν όταν οι συνθήκες ήταν δύσκολες και παράλληλα δημιούργησαν έργα θαυμαστά όταν τους δόθηκαν οι ευκαιρίες. Που γονιμοποίησαν δημιουργικά πανάρχαια πολιτιστικά στοιχεία, λειτουργώντας ως κιβωτός διατήρησής τους μέχρι τις μέρες μας. Αυτούς τους προγόνους επιθυμούμε να υπενθυμίσουμε στην ελληνική κοινωνία. Αυτό, όπως καταλαβαίνουμε όλοι, έχει μεγάλη σημασία, ιδιαίτερα στις μέρες μας.-

e-Pontos: κ. Παυλίδη ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο σας και την πλήρη ενημέρωση όσον αφορά την έναξη των μαθημάτων Ποντιακής Διαλέκτου.

Α.Π.: Και εγώ σας ευχαριστώ.