Εὐλογία τοῦ Θεοῦ καὶ οἰκονομία (Νικολόπουλος Ἱερώνυμος Μητροπολίτης Λαρίσης καὶ Τυρνάβου)

Εἶναι ἐπιβεβλημένη καί ἀδιαμφισβήτητη ἡ θεώρηση ὅτι σήμερα ἡ οἰκονομία, ὡς ἰσχυρό στοιχεῖο τῆς καθημερινότητάς μας, εἶναι πεδίο ἀπόλυτης κυριαρχίας τῆς ψυχρῆς λογικῆς, χαρακτηρίζεται ἀπό στυγνό ὀρθολογισμό καί διέπεται ἀπό τή στρυφνότητα τοῦ συμφεροντολογικοῦ ὑπολογισμοῦ. Γι’ αὐτό καί δέν μπορεῖ νά συνδυασθεῖ μέ συναισθηματισμούς, νά συσχετισθεῖ μέ ἀξίες καί ἰδανικά ἤ νά περιπλακεῖ μέ ἔννοιες ὅπως ,”ἀλτρουισμός”, ”αὐτοθυσία”, ”ἀλληλεγγύη”. Μ’ ἕνα λόγο, στήν οἰκονομική σκέψη δέν χωροῦν στοιχεῖα πνευματικότητας, ὑπερβατικῆς θεώρησης ἤ μεταφυσικῆς παραδοχῆς. Γι’ αὐτό καί ἀπέναντι σ’ αὐτή τή θεώρηση τῆς οἰκονομίας ἀκούστηκε βαρύς ὁ λόγος τοῦ Κυρίου ”οὐ δύνασθε Θεῷ δουλεύειν καί μαμωνᾷ” (Λουκ. 16, 13).

Κι ὅμως, οἱ χριστιανοί εἶναι ”καταδικασμένοι” νά ζοῦν μέσα στόν κόσμο αὐτό, νά ἀντιμετωπίζουν τό οἰκονομικό πρόβλημα καί νά συμβάλλουν στήν οἰκονομία τῆς χώρας τους. Εἶναι ὑποχρεωμένοι νά συμμορφώνονται ἤ νά προσαρμόζονται πρός τίς κρατοῦσες ἐργασιακές συνθῆκες γιά ν’ ἀνταποκρίνονται στίς ἀνάγκες καί ὑποχρεώσεις τους. Ἀναπτύσσονται μέσα στό δεδομένο οἰκονομικό περιβάλλον τῆς ἑκάστοτε ἱστορικῆς συγκυρίας, ἐπιμένοντας νά διεκδικοῦν τό ‹‹ὡς ἐν οὐρανῷ καί ἐπί τῆς γῆς››. Τελικά, πόσο ἰσχύει τό ἀσυμβίβαστο πού προτάσσει ὁ Χριστός μας καί κατά πόσο αὐτό εἶναι συμβατό μέ τήν πραγματικότητα;

Ἀδιανόητη ἁλιεία

Κουρασμένος ὁ Πέτρος, μαζί μέ τόν ἀδελφό του Ἀνδρέα, ἕραβαν τά δίχτυα τους στήν ὄχθη τῆς λίμνης Γεννησαρέτ. Ἡ προηγούμενη βραδιά, ἐκτός ἀπό ἐξαντλητική, ἦταν συνάμα καί ἀπογοητευτική· παρόλη τήν κοπιώδη προσπάθεια, οἱ ἔμπειροι ψαράδες δέν ἔπιασαν τίποτα. Κι ἐνῶ ἡ κούραση καί ἡ θλίψη ἦταν πρόδηλες, ἔρχεται ὁ γνωστός τους ἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο Διδάσκαλος καί ζητᾶ μιά χάρη. Ἦταν τόσος πολύς ὁ κόσμος πού τόν ἀκολουθοῦσε, ὥστε ὁ μόνος τρόπος νά καταφέρει νά τούς μιλήσει ἦταν νά καθίσουν ὅλοι στήν ἀμφιθεατρική πλαγιά τοῦ λόφου πού κατέληγε στή λίμνη κι Ἐκεῖνος μέσα ἀπό κάποιο πλοιάριο νά τούς ἀπευθύνει λόγους σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τήν ἀκτή. Κι ἀπ\’ ὅλα τά πλοιάρια ὁ Διδάσκαλος διάλεξε αὐτό τοῦ Πέτρου…

Χωρίς ἀντίρρηση, παρ\’ ὅλη τήν κούραση καί τή στενοχώρια του, ὁ Πέτρος ξανοίγεται λίγο καί ἐξυπηρετεῖ τόν Χριστό μας. Κι ὅταν Ἐκεῖνος τελειώνει, ὁ Πέτρος, ἤδη ξάγρυπνος πολλές ὧρες, ἀκούει τόν Διδάσκαλο νά τοῦ δίνει μιά ἀπροσδόκητη ἐντολή μέρα μεσημέρι: ‹‹Ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος καί χαλάσατε τά δίκτυα ὑμῶν εἰς ἄγραν››. Ποῦ ἀκούστηκε ἐπαγγελματικό ψάρεμα μές στό καταμεσήμερο; Τή στιγμή μάλιστα πού ἡ προηγούμενη βραδιά ἀποδείχθηκε τόσο ἄκαρπη καί τό μάζεμα τῶν διχτύων εἶχε μόλις τελειώσει ὥστε νά εἶναι ἕτοιμα γιά τή νέα νυχτερινή ἐξόρμηση;

Κι ὅμως, ὁ Πέτρος, ἄν καί κατάκοπος, ἄν καί ἀπογοητευμένος, ἄν καί ἔμπειρος ψαράς, ὑπάκουσε μέ πολύ σεβασμό τόν Διδάσκαλο, ἐκφράζοντας μόνο μιά μικρή ἐπιφύλαξη γιά τό ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς ἐνέργειας. Κι ἐκεῖ εἶναι πού ὁ Πέτρος διαψεύδεται πανηγυρικά. Τά δίχτυά του, πού πρίν τά εἶχαν σκίσει οἱ βράχοι καί τά ξύλα τοῦ βυθοῦ τῆς λίμνης, τώρα τοῦ τά σκίζει τό ὑπερβολικό βάρος τῶν ψαριῶν πού πέρα ἀπό κάθε προσδοκία εἶχαν ἐγκλωβισθεῖ σέ αὐτά. Πέρα καί πάνω ἀπό κάθε λογική ἀρχή τῆς ἁλιευτικῆς τέχνης, τῆς οἰκονομικῆς ἐπιστήμης, τῶν φυσικῶν ὅρων, συμβαίνει αὐτό πού μέ κανένα τρόπο δέν ἀναμενόταν. Γιατί; Ἐξαιτίας τῆς εὐλογίας. Τό μόνο πού προστέθηκε σέ ὅ,τι μέ ἄκρατο ἐπαγγελματισμό καί πλήρη ἀναποτελεσματικότητα ἔκανε ὁ Πέτρος ὅλη νύχτα, ἦταν ἡ εὐλογία τοῦ Κυρίου. Καί μ’ αὐτήν πορεύθηκε πρός τό πρωτοφανές.

Ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ

Πολλές φορές οἱ ἄνθρωποι μέ ἀπόλυτη ἐπιστημονικότητα καί ἄψογη λογική σχεδίασαν πλάνα, κατάρτισαν προγράμματα, ἐπιχείρησαν τήν ὑλοποίηση μεγάλων ὁραμάτων. Καί πάμπολλες φορές ἀπροσδόκητα ἀπέτυχαν, σέ σημεῖο πού νά προέλθει τό παροιμιῶδες ‹‹Ὁ Θεός βλέπει τά προγράμματα τῶν ἀνθρώπων καί γελάει››. Ἄλλες πάλι φορές, παρά πᾶσα προσδοκία πέτυχαν χωρίς ὅλα τά προηγούμενα, μέ μόνο ἐφόδιο τήν πίστη στόν Θεό. Γι\’ αὐτό καί οἱ ἄνθρωποι παλαιότερα, μέ ὅ,τι κι ἄν καταπιάνονταν, συνήθιζαν νά λένε καί νά τό ἐννοοῦν: ‹‹Πρῶτα ὁ Θεός››. Γι’ αὐτό καί μέχρι σήμερα εἶναι εὐλογημένη συνήθεια, ὅ,τι ἐπιχειροῦμε νά τό ξεκινᾶμε μέ ἁγιασμό, μέ εὐλογία τοῦ ἱερέως, μέ συνειδητή προσευχή.

Στήν ἱστορία τοῦ γένους τῶν Ἑλλήνων, ὑπάρχουν πολλές στιγμές, οἱ ὁποῖες σάν τή θαυμαστή ἁλιεία τοῦ Πέτρου σημασιοδοτοῦν τήν κατάργηση τῶν ἀρχῶν τῆς οἰκονομικῆς ἐπιστήμης καί, μέ πρόταγμα τή φιλανθρωπία, ἀποτυπώνουν ἐπιτυχίες συνδυαστικά καί στό πνευματικό καί τό οἰκονομικό ἐπίπεδο. Χαρακτηριστικό εἶναι τό γεγονός ὅτι στό οἰκονομικό καί πνευματικό ἀπόγειο της Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας ὑπῆρχαν ἐπίσημα θεσμοθετημένες περίπου ἑκατόν ἑξήντα ἡμέρες ἐκκλησιαστικῶν ἀργιῶν. Οἱ ἐργάσιμες ἡμέρες ἦταν περίπου διακόσιες, κι ὅμως τά θησαυροφυλάκια τοῦ κράτους ξεχείλιζαν ἀπό πλοῦτο, ὥστε πολλοί αὐτοκράτορες δέν ἔκαναν πολέμους, ἀλλά ἐξαγόραζαν τούς βαρβάρους γιά νά μήν κάνουν ἐπιδρομές. Κι ἐμεῖς σήμερα, ἔχοντας περικόψει τόσες ἄλλες, προσβάλλουμε ἐνσυνείδητα καί τήν Κυριακή ἀργία…

Στήν ἐποχή του ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, δρώντας τελείως ἀντιπαραγωγικά κατά τά σημερινά δεδομένα, κήρυττε ἐμφατικά τήν κατάργηση τῶν κυριακάτικων παζαριῶν καί τή μετάθεσή τους σέ ἄλλη μέρα, ὥστε ἡ Κυριακή νά εἶναι ἡμέρα ἀφιερωμένη στόν ἁγιασμό, τήν οἰκογένεια καί τήν ἀνάπαυση. Ὅπου τόν ἄκουσαν, ὄχι μόνον προόδευσαν σέ ὅλους τους τομεῖς τῆς καθημερινότητας, ἀλλά ἐξαλείφθηκε καί τό φαινόμενο τοῦ ἐξισλαμισμοῦ. Σήμερα, ὀχυρωμένοι πίσω ἀπό οἰκονομικά ἐπιχειρήματα, στατιστικές καί ἀριθμούς, πολλοί πιέζουν γιά ἐπιβολή ἑνός μοντέλου πού μέ μόνο προτάγμα τήν ἐπίτευξη οἰκονομικῶν στόχων ἀπανθρωποποιεῖ τόν ἄνθρωπο, καθώς τόν ἐξαντλεῖ μεταξύ ἀπαράδεκτων ὅρων ἐργασίας καί τοῦ φάσματος τῆς ἀνεργίας.

Ἡ ἐποχή μας διεκδικεῖ κατά τά οἰκονομικά ἐπιτάγματα τήν υἱοθέτηση πρακτικῶν πού κατά τήν ἀντίληψη τῆς Ἐκκλησίας συνιστοῦν ἁμαρτία. Καί ἡ ἁμαρτία ἀποδιώκει τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Καί χωρίς αὐτήν, ἀσχέτως προσπαθειῶν, ὅλα εἶναι καταδικασμένα στήν ἀποτυχία. Ὁ ἀγώνας μας, ὡς χριστιανῶν, ἔγκειται στό νά ἑλκύσουμε μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς μας τή θεία εὐλογία, ὥστε ὅλα νά γίνουν κατά Θεόν, νά ξεπεραστοῦν τά προβλήματα καί νά ὑπάρχει ἡ ἀνάπαυση τῆς ἥσυχης συνείδησης.

Πηγή: agiazoni.gr