Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Οι εκδόσεις "Εν Πλω" κυκλοφόρησαν πρόσφατα το βιβλίο του π. Μάρκου-Αντώνιου Κόστα Ντέ Μποργκάρ "ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑ. MIA ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΜΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ". Πρόκειται για μια απόπειρα προσέγγισης σε ένα ζήτημα που τακτικά επανέρχεται στο δημόσιο διάλογο και απαιτεί αν μη τι άλλο μια υπεύθυνη τοποθέτηση από την πλευρά των ταγών της Εκκλησίας και των θεολόγων. Στο βιβλίο, λοιπόν, αναζητείται ο προσδιορισμός της θεολογικής έννοιας και του οντολογικού χαρακτήρα της δυαδικότητας των φύλων, το ζήτημα των σχέσεων της ομοφυλοφιλίας με την πίστη, η βιβλική διάσταση του θέματος, καθώς και το πρόβλημα των σχέσεων της ομοφυλοφιλίας με την ανθρώπινη φύση. Τα πεδία αυτά φωτίζονται με τις απαραίτητες θεολογικές προϋποθέσεις της συζήτησης που προκύπτει, αγιοπνευματικού, ποιμαντικού, εκκλησιολογικού, ασκητικού και αγιαστικού χαρακτήρα. Υπενθυμίζεται ακόμη η σημασία ...

Το "παιδί θαύμα" όπως χαρακτηρίστηκε από πολλούς που σε ηλικία 14 χρονών έπαιζε και τραγουδούσε στην τελετή Έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, διαγράφει μέχρι σήμερα μία εξαιρετική πορεία μουσικής εξέλιξης και συνεχίζει να εκπλήσσει για άλλους λόγους και με άλλα κριτήρια πλέον.Η Αρετή Κετιμέ μιλά στην Πεμπτουσία για τα "Τραγούδια της Μακεδονίας" και άλλα πολλά.  Να ξεκινήσουμε από την πιο πρόσφατη δισκογραφική δουλειά, τα «Τραγούδια της Μακεδονίας». Πώς προέκυψε και από πού αντλήσατε πληροφορίες για τα τραγούδια; Είναι μια δουλειά που ήθελα να κάνω και αγαπώ πολύ, γιατί γενικά έχω όνειρο να μπορώ να κάνω από κάθε γεωγραφικό διαμέρισμα της χώρας μας μια δισκογραφική δουλειά με τα τραγούδια του τόπου.  Ήταν και σαν τάμα για μένα, το γράφω και μέσα στο ...

  Την άρρηκτη σχέση μουσικής και ποιητικού κειμένου αναδεικνύει ο πρωτοψάλτης Ιωάννης Χασανίδης μέσα από την ερμηνεία του Δοξαστικού της Κυριακής των Πατέρων. Η υμνογραφία της ημέρας εμποτισμένη με δογματικούς όρους εκφράζει το θεολογικό περιεχόμενο της εορτής.  Το μέλος και ο ψάλτης είναι υπεύθυνοι να εκφράσουν αυτό το περιεχόμενο και την ιδέα του ύμνων και να τα μεταφέρουν στην λατρευτική σύναξη και η τέχνη να γίνει προσευχή. Ο Ιωάννη Χασανίδη με τεχνική που εκφράζει τον αγιορείτικο τρόπο ψαλτικής, ψάλει το δοξαστικό των στιχηρών του Εσπερινού: «Τας μυστικάς σήμερον» σε ήχο πλ. β΄ και μέλος σύντομο Πέτρου Λαμπαδαρίου. %theolll%

Ο Άθως με την ιστορία, το περιβάλλον, κυρίως όμως με την πνευματική παράδοση και τούς καλ­λιτεχνικούς θησαυρούς του συγκέντρωσε το ενδιαφέρον και άσκησε επίδραση στην καλλιτεχνική δημιουργία στον ελληνικό χώρο όσο και διεθνώς. Στο κείμενο αυτό παρουσιάζονται αγιορείτες και κοσμικοί ζωγράφοι πού δέχθηκαν γόνιμη επίδραση στο έργο τους από τη μακρόβια η προσωρινή σχέση τους με τη μοναστική πολιτεία σε μία περίοδο πού αυτή άρχισε να αναδεικνύεται κοιτίδα τού «ένδοξου βυζαντινισμού» στο μεταίχμιο τού 19ου με τον 20ο αιώνα. Ήταν η εποχή κατά την οποία παράγο­ντες, όπως το ρεύμα ευρωπαίων περιηγητικών, το ποσκηνυματικό ενδιαφέρον Ρώσων και το πλατύ ρεύμα τού Φιλελληνισμού φόρτισαν την έννοια τού Άθω. Ο χώρος και η τέχνη τού Άθω έγιναν οικειότεροι στους Ευρωπαίους κλασικιστές ως συγγενές επιστημονικό πεδίο ...

Το κανονάκι είναι ένα από τα αρχαιότερα ελληνικά μουσικά όργανα. Η ονομασία του φαίνεται ότι προήλθε από τον κανόνα του Πυθαγόρα, το μονόχορδο πειραματικό όργανο με τον κινητό «καβαλάρη», πάνω στο οποίο ο αρχαίος μαθηματικός και φιλοόσοφος καθόρισε για πρώτη φορά τις αριθμητικές σχέσεις που προσδιορίζουν τα μουσικά διαστήματα της οκτάβας. Γνωστό επίσης στην αρχαία Ελλάδα και με άλλες ονομασίες και παραλλαγές (τρίγωνο, επιγόνειο, μάγαδις κ. ά. -μια ολόκληρη οικογένεια από πολύχορδα όργανα, που συνετέλεσαν αποφασιστικά στην εξέλιξη της θεωρίας και της δεξιοτεχνίας στην ελληνική μουσική) πέρασε στα βυζαντινά χρόνια ως ψαλτήριο, που στις μικρογραφίες και τις τοιχογραφίες εμφανίζεται να παίζει πάντοτε ο βασιλιάς Δαβίδ. Με συγγενικές ονομασίες διαδόθηκε και στη μεσαιωνική Δύση (psaltery, canon, metzkanon κ. ά.) και στις Αραβικές χώρες της Βόρειας Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και στην Τουρκία (qanoun) ...

Νεομάρτυς Αλέξανδρος εκ Μονάχου: Η μνήμη του τιμάται στις 13 Ιουλίου, επέτειο της θανάτωσής του με αποκεφαλισμό. «Λαιμητόμω τελειούται» θα μπορούσε να είναι η διατύπωση, αφού ο νεομάρτυρας αποκεφαλίσθηκε, καταδικασμένος σε θάνατο για «εσχάτη προδοσία» από το ναζιστικό καθεστώς, σε ηλικία 25 ετών. Πρόκειται για τον Αλεξάντερ Σμορέλ, συνιδρυτή μαζί με το φίλο του Χανς Σολ, της αντιναζιστικής οργάνωσης «Λευκό Ρόδο», η οποία με προκηρύξεις που απέστελλε ταχυδρομικά προσπαθούσε να εξεγείρει τη συνείδηση των Γερμανών κατά του καθεστώτος. Την αγιοκατάταξη πληροφορούμαστε από την επίσημη ιστοσελίδα του Πατριαρχείου Μόσχας (6.2.2012 στα ρωσικά). Ο άγιος εικονίζεται με τη λευκή ιατρική μπλούζα και να κρατά ένα σταυρό μαζί μ’ ένα άσπρο τριαντάφυλλο, σύμβολο του Λευκού Ρόδου και ταυτόχρονα πασχάλιο σύμβολο, σύμβολο της νίκης της ζωής πάνω ...

Σήμερα 13 Ιουλίου η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη μιας Περσίδας αγίας, φανερώνοντας ότι η αγάπη του Θεού δε γνωρίζει σύνορα ή προσωπικές πεποιθήσεις και ότι το Άγιο Πνεύμα πνέει όπου θέλει. Η αγία Γολινδούχ γεννήθηκε στην Περσία από πυρολατρική (ειδωλολατρική) οικογένεια, στα τέλη του 6ου αιώνα. Ο σύζυγός της ήταν επίσης ειδωλολάτρης κληρικός και μέλος της αυλής του Βασιλιά Χοσρόη και είχε μαζί του 2 παιδιά. Η Γολινδούχ ήταν και αυτή ευσεβής ειδωλολάτρισσα. Ένα βράδυ είδε στον ύπνο της ένα παράξενο όνειρο. Ένας νέος με λαμπρή στολή τής έδειξε τον τόπο, όπου βασανίζονται οι ψυχές των ασεβών, και κατόπιν τον τόπο που γαληνεύουν οι ψυχές των πιστών του Ιησού. Μόλις ξύπνησε, ζήτησε να μάθει περισσότερα για το Χριστό και μετά από ...

Ερωτήσεις και έλεγχος από τους πολίτες σε βουλευτές και ευρωβουλευτές: Το VouliWatch είναι η πρώτη ελληνική ψηφιακή πλατφόρμα που δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσουν οι πολίτες πως λειτουργεί η νομοθετική εξουσία, να επικοινωνήσουν, να αξιολογήσουν και να ελέγξουν τους βουλευτές και ευρωβουλευτές. Με το μότο «Δυναμώνουμε τη Δημοκρατία», η πλατφόρμα λειτουργεί σε δοκιμαστική λειτουργία (beta version) στην ακόλουθη διεύθυνση www.vouliwatch.gr. Δείτε το σχετικό βίντεο Μέσα από το Vouliwatch ο πολίτης φέρνει στο φως ζητήματα τοπικού ή εθνικού ενδιαφέροντος, ελέγχει τους βουλευτές και ευρωβουλευτές για την κοινοβουλευτική τους δραστηριότητα, τους αξιολογεί, καταθέτει προτάσεις και συζητά για θέματα πολιτικής επικαιρότητας. Μπορεί ακόμη και να δει την ερώτησή του να φθάνει στην Βουλή με τη μορφή του κοινοβουλευτικού ελέγχου (π.χ. αναφορά, ερώτηση, επερώτηση κλπ). Από την άλλη πλευρά, οι ...

εργα Συνεχίζοντας την παρουσίαση σε σειρά άρθρων του αφιερώματος στην παρεμβατική γονιμοποίηση εμβαθύνουμε στα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν από την εφαρμογή των χρησιμοποιουμένων τεχνικών*.   Ειδικότερα, η προκλητή εξαγωγή σπέρματος για την εφαρμογή μιας παρεμβατικής τεχνικής μέσω της ηλεκτρικής διέγερσης και κατά πλειοψηφία μέσω του αυνανισμού αξιολογείται ως πράξη ηθικά μεμπτή, που επιβάλλει προσοχή και ευαισθησία, διότι με την πραγματοποίησή της έξω από τη φυσιολογική συνουσία και με τρόπους μη φυσικούς αποϊεροποιείται το γεγονός της εκσπερμάτισης. Η πράξη αυτή, αποτελεί σοβαρό εμπόδιο για την ανεπιφύλακτη ηθική αποδοχή των τεχνικών της παρεμβατικής γονιμοποίησης, αν και διατυπώνεται σε κάποια κείμενα η άποψη ότι δεν υπάρχει ηθικό εμπόδιο στην εφαρμογή της, αφού διαφέρει από τον αυνανισμό στο κίνητρο και στο σκοπό έχουσα ως κίνητρο και σκοπό όχι ...

Να ένα μαθηματικό παιχνίδι, για να διασκεδάσετε τους φίλους και τις φίλες σας, κάνοντάς τους τον «έξυπνο». Βέβαια έχει τη μαθηματική του ερμηνεία. Πρώτα-πρώτα κατεβάστε και τυπώστε τον παρακάτω πίνακα. Τυπώστε τον τόσες φορές όσοι και οι φίλοι-φίλες με τους οποίους θα παίξετε. Μετά γράψτε τον αριθμό 78 σ΄ ένα χαρτάκι, κρυφά, διπλώστε το και δώστε το στον φίλο σας να το φυλάξει, χωρίς όμως να δει τον αριθμό που γράψατε. Στη συνέχεια ζητήστε από τον φίλο-φίλη σας να επιλέξει έναν αριθμό από τον πίνακα, να τον κυκλώσει  και μετά να σβήσει όλους τους υπόλοιπους αριθμούς που υπάρχουν στην ίδια στήλη και στην ίδια γραμμή με τον αριθμό αυτόν. Π.χ. αν επιλέξει το 14 στην τρίτη γραμμή, θα έχουμε την κατάσταση που φαίνεται στην ...

Επιστέγασμα της αναίμακτης ιερουργίας αποτελεί η απόλυση, δηλαδή το παράγγελμα του λειτουργού, με το οποίο δηλώνεται η περάτωση της Θείας Λειτουργίας και η προτροπή προς αποχώρηση των πιστών από τον ναό. Ο όρος απόλυση είναι σύνθετος και προέρχεται από την πρόθεση από και το ρήμα λύω. Στους αρχαιοπρεπείς λειτουργικούς τύπους, όπως του Ιακώβου του Αδελφοθέου ή Γρηγορίου του Θεολόγου, η λήξη της Θείας Ευχαριστίας δηλωνόταν με το διακονικό παράγγελμα «Ἀπολύεσθαι ἐν εἰρήνῃ». Η απόλυση της σύναξης έκτοτε μεταβλήθηκε, λαμβάνοντας σταδιακά, ιδίως στους βυζαντινούς λειτουργικούς τύπους (Ιω. Χρυσοστόμου, Μ. Βασιλείου), τη σύγχρονη τελετουργική δομή.             Στη σύγχρονη λειτουργική πρακτική η Θεία Λειτουργία περαιώνεται με την εκφώνηση  «Δι´ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς», ως ...

Η τρίτη περίπτωσις ήταν κι αυτή συνηθισμένο φαινόμενο και φυσιολογικό. Καθένας μετέφερε την περιουσία του προσωπικά και με ασφάλεια. Δεν έλειπαν φυσικά και οι περιπτώσεις ληστείας κατά την μεταφορά. Παρά ταύτα όμως οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν κι αυτόν τον τρόπο. Πιστεύουμε ότι και οι μαχαιριώτες πατέρες αυτόν εφάρμοζαν. Αυτό μπορεί κανείς να συμπεράνει διαβάζοντας στην επιστολή του Γαβριήλ Ζαχαρίου προς τον αρχιεπίσκοπο Χρύσανθο, όπου αναφέρει ότι ο Κυπριανός «απαρχής έκαμεν το κονάκιν κοντά μου». Αυτό σημαίνει ότι εγκαταστάθηκε κοντά του. Πότε όμως ξεκίνησε αυτό; Το «απαρχής» θα μπορούσε να ερμηνευθεί ότι επιστρέφοντας από την Μολδοβλαχία στην Κύπρο ο Κυπριανός γνωρίστηκε και φίλεψε με τον Γαβριήλ και ο τελευταίος τον φιλοξενούσε στο σπίτι του. Εξ άλλου ήταν εμπλεκόμενος με το εμπόριο, και ίσως ...

(Με αφορμή τη σημερινή μνήμη των Πατέρων της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου) "εν δύο φύσεσιν ασυγχύτως ατρέπτως αδιαιρέτως αχωρίστως γνωριζόμενον" (Όρος της Χαλκηδόνος) Η αξία της διδασκαλίας της Δ' Οικουμενικής Συνόδου για το πρόσωπο του Χριστού (αλλά και ολόκληρη η πατερική Χριστολογία), έγκειται στην ευθεία αναφορά της στο πρόβλημα του κτιστού και της υπερβάσεως του θανάτου. Ο Χριστός είναι Σωτήρας, όχι γιατί προβάλλει ένα ηθικό πρότυπο ή γιατί διατύπωσε μία χρήσιμη διδασκαλία - αλλά γιατί ενσάρκωσε την υπέρβαση του θανάτου. Στο Πρόσωπο του Χριστού, πλέον, το κτιστό ζει αιώνια. Πώς ακριβώς συμβαίνει αυτό; Η (Δ΄) Οικουμενική Σύνοδος στη Χαλκηδόνα χρησιμοποίησε δύο άκρως επιτυχή επιρρήματα: το  "αδιαιρέτως", και το  "ασυγχύτως". Με το πρώτο δηλώνεται η ένωση του κτιστού και του ακτίστου στο πρόσωπο του Χριστού, χωρίς καμία απολύτως διαίρεση, καμία απόσταση και κανένας ...

Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες, συμμετέχουν στην ομαδική εικαστική έκθεση «Τιμή στον Έλληνα», η οποία εγκαινιάστηκε την Τετάρτη 9 Ιουλίου, στο Μέγαρο Τριανόν, στα Χανιά.  Οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν στην έκθεση, κλήθηκαν να κατασκευάσουν εικαστικά λάβαρα, αναδεικνύοντας με όποιο τρόπο έκρινε ο καθένας κατάλληλο, το θαυμασμό του προς το έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η  έκθεση πραγματοποιείται με αφορμή τη συμπλήρωση 400 ετών από τον θάνατο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου και εντάσσεται στο πρόγραμμα «ΧΑΝΙaRT 2014 – Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων».  Η Έκθεση θα διαρκέσει έως την 1η Αυγούστου, ενώ στη συνέχεια στις 18 Σεπτεμβρίου, θα μεταφερθεί στην Αθήνα.  Αφίσα El Greco   Την επιμέλειά της έχει ο Κωστής Σχιζάκης, ο οποίος μίλησε στην Πεμπτουσία, για την ημέρα των εγκαινίων, ...

«Αθωνικοί διάλογοι στην Αγγλία», αυτόν τον παράδοξο τίτλο θα μπορούσε να φέρει αυτό το μοναδικό ηχητικό ντοκουμέντο που προσφέρει στο κοινό της η Πεμπτουσία. Από τη μία πλευρά η αγιασμένη μορφή του σχεδόν αιωνόβιου τότε Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου Σαχάρωφ. Από την άλλη ο Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, σχετικά νέος ηγούμενος ενός από τα μεγαλύτερα Αθωνικά Μοναστήρια. Ο Γέρων Σωφρόνιος έχει ως αφετηρία πνευματική την Ρωσική ορθόδοξη πνευματικότητα και ο Γέρων Εφραίμ την μακραίωνη Κυπριακή ορθόδοξη ευλάβεια. Ισχυρός δεσμός τους ωστόσο είναι όλοι εκείνοι οι πνευματικοί πόθοι που για χίλια και πλέον έτη συγκέντρωσε και εξέφρασε η μοναστική πολιτεία του Άθωνα στην οποία και οι δύο ενδιέτριψαν. Ο πρώτος, πνευματικό τέκνο του Αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου, του παγκοσμίου Αγίου, αναγνωρίστηκε ως «σημείον της γενεάς» του και ανέλαβε ...

Η προαγωγή του Χαραλάμπους δεν ήταν τυχαία ούτε και επιφανειακή, διότι διασώζεται μαζί με την υπογραφή του και η σφραγίδα του. Συνήθως τα εκκλησιαστικά πρόσωπα που έφεραν σφραγίδα είχαν και κάποια εξουσία, κυρίως διοικητική. Έτσι, είναι πιθανόν ότι η προαγωγή του Χαραλάμπους σε αρχιμανδρίτη συνοδεύτηκε και με την εγκαθίδρυσή του σε μίαν εκκλησιαστικήν θέσιν. Η μοναδική αναφορά του ονόματος Χαράλαμπος που μπορέσαμε να εντοπίσουμε σε παρόμοιαν θέσιν, σχετίζεται με την μονή Βατοπαιδίου και υπάρχει στην επιστολήν του Ιωαννικίου του 1805. Εκεί αναφέρεται κάποιος Χαράλαμπος συνέξαρχός του, ο οποίος γνωρίζει θέματα που αφορούν διοικητικές υποθέσεις της μονής Βατοπαιδίου στο Ιάσιον. Λαμβανομένου υπ᾽ όψιν ότι ακόμη και οι διοικητικές θέσεις μπορούσαν να πληρωθούν όχι μόνον από βατοπαιδινούς μοναχούς αλλά και ξένους, οι οποίοι ...