Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Ο Άγιος Κύριλλος, Επίσκοπος Γορτύνης, εμαρτύρησε στην Κρήτη κατά το διωγμό του Μαξιμιανού (285-305 μ.Χ.) και επί ηγεμόνος της νήσου Αγριανού. Ο διωγμός άρχισε το 303 μ.Χ. Ο Διοκλητιανός (+284-305 μ.Χ.), ενδίδοντας στις πιέ­σεις του συνάρχοντος Μαξιμιανού, εξέδωσε το πρώτο διάταγ­μα στη Νικομήδεια. Ακολούθησαν τα διωκτικά διατάγματα του Δεκίου και προσετέθησαν και άλλου, που αφορούσαν στην καταστροφή των ιερών βιβλίων και ιδιαίτερα στη δίωξη ιερέ­ων και επισκόπων. Ο Άγιος χειροτονήθηκε Επίσκοπος σε ηλικία 68 ετών και ποίμανε την Εκκλησία Γορτύνης επί είκοσι πέντε χρό­νια. Με πολλή παρρησία, σε προχωρημένη ηλικία, αντιμετώ­πισε τον ηγεμόνα και αρνήθηκε να θυσιάσει στα είδωλα και να μιαροφαγήσει. Οι ιαμβικοί τρίμετροι, που υπάρχουν στα Μη­ναία, είναι χαρακτηριστικοί: «Ει και γέρων ην ο Κύριλ­λος Γορτύνης, Ηβώσαν είχε προς ...

Σε αντίθεση με τους ανατολικούς λαούς της αρχαιότητας, οι οποίοι επέβαλαν τους πρώτους κανόνες υγιεινής μέσα από τη θρησκεία, οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι τους θέσπισαν μέσα από νομοθετικές διατάξεις. Άλλωστε, η προστασία της δημόσιας υγείας αποτελούσε κρατική μέριμνα.  Η ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ συνεχίζει την παρουσίαση – υπό τη μορφή σειράς άρθρων – της διπλωματικής εργασίας που εκπόνησε η θεολόγος Δήμητρα Μπότσαρη υπό την επίβλεψη του καθηγητή π. Βασίλειου Καλλιακμάνη, στη θεολογική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. β. Έλληνες και Ρωμαίοι Οι φιλοσοφικές και επιστημονικές αντιλήψεις της εποχής προέβαλαν την εικόνα του υγιούς σωματικά και πνευματικά ανθρώπου. Οι αντιλήψεις αυτές σε συνδυασμό με τον πολιτισμό, την πνευματική καλλιέργεια και τον τεχνολογικό πλούτο των αρχαίων Ελλήνων συνέβαλαν στον προοδευτικό χαρακτήρα των κανόνων υγιεινής. Οι  υγειονομικές νομοθετικές διατάξεις της ...

Μαθητής και διάδοχος τους προφήτη Ηλία, που τον ακολουθεί μέχρι και τη στιγμή της ανάληψής του στους ουρανούς (Δ’ Βασ. 2,11), όπου του παρέδωσε τη μηλωτή του. Ο Ελισαίος κλήθηκε στο προφητικό αξίωμα από τον ίδιο το Θεό, ο οποίος έδωσε την εντολή στον Ηλία να τον χρίσει προφήτη (Γ’ Βασ. 19,16) και χρίσθηκε επίσημα με τη ρίψη της μηλωτής του Ηλία πάνω του (Γ’ Βασ. 19,19). Η διαδοχή του προφήτη Ηλία από τον Ελισαίο, αποτελεί μοναδική εξαίρεση διαδοχής στο προφητικό αξίωμα στην Παλαιά Διαθήκη, το οποίο δεν ήταν κληρονομικό σε αντίθεση με το βασιλικό.   Τη σκηνή της αναλήψεως του Ηλία στους ουρανούς παρακολουθούσαν οι "υἱοὶ τῶν προφητῶν" που ακολούθησαν τον Ελισαίο ορίζοντάς τον ως αρχηγό, αφού αντιλήφθηκαν ότι το πνεύμα ...

Τα γενετικώς τροποιημένα φυτά παρουσιάζουν αυξημένη αντοχή στον χρόνο, αλλά και σε συγκεκριμένες ασθένειες. Τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα ή, όπως συχνά ονομάζονται από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, «μεταλλαγμένα» τρόφιμα, έχουν προκαλέσει ανησυχία στους καταναλωτές. Οι επιστήμονες έχουν την υποχρέωση όχι μόνο να ερευνούν, αλλά και να ενημερώνουν υπεύθυνα προς κάθε κατεύθυνση. Στην σύγχρονη Φυτική Παραγωγή, τον κλάδο δηλαδή της Γεωπονικής Επιστήμης που ασχολείται τόσο σε θεωρητικό όσο και εφηρμοσμένο τεχνικό επίπεδο με την καλλιέργεια των φυτών και την παραγωγή φυτικών προϊόντων, έννοιες όπως εκείνες της «βιολογικής γεωργίας», της «ολοκληρωμένης διαχείρισης των καλλιεργειών» και της «καλλιέργειας γενετικώς τροποποιημένων  φυτών» αναφέρονται πλέον πολύ συχνά. Ο σύγχρονος καταναλωτής αγροτικών προϊόντων και τροφίμων επιθυμεί τα προϊόντα αυτά να είναι πρωτίστως ποιοτικά, ασφαλή για τον ίδιο και ...

Όσον αφορά τη δικαιοσύνη, η κατάσταση είναι παρόμοια. Η τέλεια, θεόπνευστη δικαιοσύνη ή αρετή καταλύει την αμαρτία και μας καθιστά ικανούς να λάβουμε το Άγιο Πνεύμα. Τέτοια ήταν η δικαιοσύνη του Κυρίου καθ’ όλο το πάθος Του πάνω στον Σταυρό: «Πάτερ, άφες αυτοίς· ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ. 23,34). Η αληθινή δικαιοσύνη του Θεού είναι η τέλεια αγάπη· αγάπη ακόμη και για τους εχθρούς. Πράγματι, η στάση του Χριστού απέναντι στον καθένα μας είναι αυτή της τέλειας αγάπης, αφού όλοι είμαστε εχθροί Του. Ακόμη και όταν συγκεντρωνόμαστε ως λαός Του, δεν είμαστε τίποτε άλλο παρά μια σύναξη εχθρών Του, από την άποψη ότι δεν Τον αγαπάμε, όπως έχουμε χρέος, ούτε αντικατοπτρίζουμε τη δόξα Του, όπως Εκείνος θα ήθελε από ...

  O Chorus Nicopilitanus-Χορός Ψαλτών Πρέβεζας θα συμμετάσχει στις εκδηλώσεις των Κ΄ Παυλείων και συγκεκριμένα στην παρουσίαση  του βιβλίου του Εμμανουήλ Γ. Ξυνάδα “Ο Μητροπολίτης Κοσμάς Ευμορφόπουλος (1860-1901)”.  Ο Χορός Ψαλτών Πρέβεζας προσκλήθηκε να συμμετάσχει στην εκδήλωση για να τονισθεί η σχέση του Μητροπολίτη Κοσμά με την Πρέβεζα, καθώς διηκόνισε αρχιερατικά και την Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης. Ο Χορός θα ερμηνεύσει μαθήματα του κυρ Κοσμά που διακρίνονται για την εξωστρέφεια τους και τις υψηλές εκτελεστικές απαιτήσεις τους. %tanus%

Ας εξετάσουμε τη μοναστική οδό. Είναι ίσως η συντομότερη οδός προς τη βαθειά καρδιά, από την άποψη ότι ο «συσσεισμός», που προετοιμάζει τον άνθρωπο για την υποδοχή της θείας χάριτος, βιώνεται με εντονότερο τρόπο στον μοναχισμό, παρά σε οποιοδήποτε άλλο πλαίσιο ζωής. Ο Γέροντας Σωφρόνιος απηχεί όλη την παράδοση λέγοντας ότι πρώτον και κύριον ο συσσεισμός αυτός συντελείται μέσα από την υπακοή. Ανθρωπίνως ίσως να φαίνεται παράλογη η εξάρτησή μας από τη θέληση και την καθοδήγηση κάποιου άλλου. Αλλά αν ο μοναχός υπακούει με την καρδιά του στον πνευματικό του πατέρα, από αγάπη και απόλυτη εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του και όχι από κάποιου είδους μηχανική πειθαρχία, τότε ζει σύμφωνα με την ουσία της μοναχικής οδού, σύμφωνα με τον Γέροντα. Υπακοή είναι ...

Ο Μακαριστός Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Αντώνιος σε ομιλία του για την "επάρατη κακία του φθόνου". %audio%

Για πολλούς μήνες το περασμένο φθινόπωρο και το χειμώνα, το ταξίδι της «Πεμπτουσίας» συνοδεύτηκε από μία εξαιρετική μελέτη. Ο συγγραφέας της ήταν ο αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος και το αντικείμενό της ήταν η διά Χριστόν σαλότητα. Η «Πεμπτουσία» αποφάσισε να συγκεντρώσει τα τμήματα αυτής της εξαιρετικής εργασίας σε ένα σώμα και σήμερα να τα δώσει στη δημοσιότητα με τη μορφή των «Αναλέκτων». Διαβάστε το νέο τεύχος των ΑΝΑΛΕΚΤΩΝ εδώ Η αλήθεια είναι πως κατά καιρούς έχουμε δημοσιεύσει πολλά άρθρα που αναφέρονται στο ίδιο θέμα. Είτε αυτά ήταν αυτοτελείς μελέτες είτε είχαν συναξαριακό χαρακτήρα, προσέγγιζαν το ιδιότυπο αυτό αγιολογικό φαινόμενο από πολλές και εξίσου ενδιαφέρουσες πλευρές. Θεωρήσαμε όμως σκόπιμο, να μην τα συμπεριλάβουμε στην παρουσίαση αυτή. Ο λόγος ήταν πως θέλαμε, η μελέτη του ...

Χαίρεσαι ν' ανταμώνεις μ' έναν έξυπνο άνθρωπο, γιατί είναι σα να συναντάς συναρθρωμένη σ' ένα άτομο την περηφάνεια, την αξία και τη γοητεία του είδους μας. Χαίρεσαι να τον κοιτάζεις κατάματα, γιατί αυτό το βλέμμα δεν έχει τη νωθρότητα και τη ρηχότητα που έχει το βλέμμα των ανθρώπων της εποχής μας, γιατί τα μάτια του ευφυούς αστράφτουν όλο ζωντάνια ενώ τα μάτια των πολλών, όταν δεν είναι μάτια φθονερά ή αρπακτικά, είναι μάτια παγωμένα, παραδομένα πριν της ώρας τους στο θάνατο. Χαίρεσαι να κουβεντιάζεις μ' έναν έξυπνο άνθρωπο γιατί ο λόγος του είναι γεμάτος νοήματα, εύστροφος, λαμπερός, πηγαίος κάποτε και ζεστός, λόγος που άξια βγαίνει από ανθρώπινα χείλη, συχνά αυλακωμένος από λεπτή ειρωνεία, λόγος δυνατός, ανθρώπου που πιστεύει σ' αυτόν. Κι ...

Όλα τα σκεύη που χρησιμοποιούνται στη Θεία Λατρεία λέγονται και είναι ιερά και δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν για άλλον σκοπό. Για τη Θεία Ευχαριστία αναγκαία είναι: το Άγιο Ποτήριο, στο οποίο χύνεται κρασί και νερό, το Δισκάριο, στο οποίο αποτίθεται ο άρτος, ο αστερίσκος, που μπαίνει πάνω στο Δισκάριο, για να στηρίζει το κάλυμμά του και συμβολίζει το άστρο της Βηθλεέμ,   η λόγχη, ένα μικρό μαχαίρι σε σχήμα λόγχης με το οποίο κόβει ο ιερέας τον Άγιο Άρτο από την προσφορά και θυμίζει τη λόγχη με την οποία ένας στρατιώτης κέντησε την πλευρά του Χριστού, η λαβίδα, μικρό κουταλάκι με το οποίο μεταδίδεται η Θεία Κοινωνία στους πιστούς, το ζέον, με το οποίο μεταφέρεται ζεστό νερό, για να το χύσει ο ιερέας στο Άγιο Ποτήριο λίγο πριν ...

Οι πιο πολλοί οι άνθρωποι εχτιμάνε τη ζωγραφική που παρασταίνει ό,τι  θέλει να παραστήση, με φυσικό τρόπο. Αλλά αυτό είναι μια μηχανική δουλειά, που ξεσηκώνει κανείς ό,τι βλέπει χωρίς να το παραλλάξη, όπως θάκανε ένας συγγραφέας αν έγραφε τά λόγια όπως βγαίνουνε από το στόμα του ανθρώπου, σαν νάναι φωνόγραφο. Αυτό μπορεί να χρειάζεται κάποια επιτηδειότητα που μαθαίνεται, άλλα δεν είναι τέχνη. Τέχνη είναι να πάρης αφορμή άπ' ό,τι βλέπεις και να το μεταλλάξης μέσα σου κατά τον δικό σου τον τρόπο, και να φτιάξης ένα έργο που θάχη κάποια αληθινή ουσία, χωρίς να είναι πιστά αντιγραμμένο. Έξ άλλου το να παραστήση κανένας ό,τι πράγμα κι αν είναι αυτό, απαράλλαχτα όπως φαίνεται στη φύση, θάτανε και μια δουλειά άσκοπη, αφού όλα στέκουνται αιώνια μπροστά στα μάτια μας ή ξαναγίνουν άπ' ολοένα, ...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ      Η αρετολογία, δηλαδή ο  λόγος περί αρετών, στον χριστιανισμό και ειδικότερα στην Καινή Διαθήκη, διαφοροποιείται ριζικά  σε σχέση με την προγενέστερη αρχαιοελληνική εκδοχή της, καθώς η ηθική δεν αποτελεί μια αυτόνομη δραστηριότητα, που κατευθύνεται από τον Λόγο, αλλά αντλεί το περιεχόμενό της από την σχέση μεταξύ ανθρώπου-Χριστού, είναι δηλαδή βιωματική και Χριστοκεντρική. Στόχος της χριστιανικής ηθικής είναι η τελείωση του ανθρώπου, η θέωση, που ισοδυναμεί με την μόρφωση του Χριστού μέσα στον άνθρωπο:« Έσεσθε ουν υμείς τέλειοι ως ο πατήρ υμών ο ουράνιος τέλειος εστιν». Πηγή:http://spyrospetrolekas.blogspot.gr/      Το ότι η τετρακτύς των αρετών, ως ηθικό σχήμα, απουσιάζει εντελώς από την Καινή Διαθήκη, αποδεικνύει την τεράστια απόσταση που χωρίζει την αρχαιοελληνική από την χριστιανική αρετολογία. Η ευσέβεια, όπως ονομάζεται το ευαγγελικό ...

Μία από τις πιθανολογούμενες αρνητικές επιπτώσεις από την ανάπτυξη της συνθετικής βιολογίας αφορά το μονοπώλιο στην χρήση και τη διάθεσή της από τις εταιρείες των ανεπτυγμένων χωρών. Οι εταιρείες αυτές στηρίζουν τα μονοπωλιακά τους προνόμια στη παγκόσμια νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας των ευρεσιτεχνιών και των επιστημονικών ανακαλύψεων (patenting). Αυτή η διάσταση στις εφαρμογές της συνθετικής βιολογίας ενέχει τον κίνδυνο δημιουργίας ακόμη μεγαλύτερων οικονομικών ανισοτήτων ανάμεσα σε πλούσιες και φτωχές χώρες από τις ήδη υφιστάμενες. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο εξάλλου ότι θα προκαλέσει αναταράξεις στις εμπορικές αγορές. Οι χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής και εν γένει όσες έχουν μονοπωλιακή πρόσβαση σε τέτοιου είδους τεχνολογίες φαίνεται ότι πρόκειται να αποκομίσουν μεγάλα χρηματικά οφέλη, ωστόσο σε παγκόσμιο επίπεδο οι οικονομικές συνέπειες θα είναι εν γένει ...

Αυτή ήταν στα χρόνια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού, κατά το έτος 298, καταγόμενη από την Βύβλο, πόλη της Παλαιστίνης, θυγατέρα ενός φημισμένου άρχοντα, ο οποίος λεγόταν Ευτόλμιος. Εβαπτίσθηκε από τον Επίσκοπο Ευθάλιο, όταν ήταν πέντε ετών. Όταν λοιπόν έφθασε στο δέκατο έτος της ηλικίας της, δίδασκε τις συνομήλικές της νέες, να απέχουν από την πλάνη των ειδώλων και να προ­στρέχουν στην πίστη του Χριστού. Οπότε για την αιτία αυτή συκοφαντήθηκε στον ανθύπατο Ουλοσιανό, από κάποιο Νικόδημο· και λοιπόν οδηγήθηκε μπροστά στον ηγεμόνα και, αφού ρωτήθηκε, ομολόγησε με θάρρος το όνομα του Χριστού. Γι’ αυτό την έδειραν δυνα­τά και σουβλιά πυρακτωμένα διαπέρασαν από τα αυτιά της, ώστε έ­βγαιναν από την μύτη της αίματα. Πηγή:http://athirma.gr/ Έπειτα, αφού δέχθηκε την «διά ξίφους απόφαση», αποκεφαλίσθηκε και ...

Το γεγονός ότι δεν επιτρέπεται η εισπήδηση και ανάμειξη του οιουδήποτε επισκόπου (Μητροπολίτου η Πατριάρχου) σε οποιαδήποτε άλλη κατά τόπους Εκκλησία έξω από τα όρια της δικής του διοικητικής δικαιοδοσίας είναι πρόδηλο εκ πολλών ιερών κανόνων και ιδιαίτερα εκ του β´ κανόνος της Β´ Οικουμενικής Συνόδου, ο οποίος επιτάσσει, οι επίσκοποι «ταις υπερορίαις εκκλησίαις μη επιέναι, μηδέ συγχέειν τας εκκλησίας». Έτσι ο Αλεξανδρείας είναι αρμόδιος να διοικεί την Αίγυπτο, οι δε επίσκοποι της Ανατολής είναι αρμόδιοι να διοικούν την Ανατολή. Πηγή:http://www.uocc.ca/ Οι Επίσκοποι της Θρακικής είναι αρμόδιοι μόνο για τη Θράκη, οι της Ποντικής για τον Πόντο και οι της Ασιανής διοικήσεως για την Ασία. Επισημαίνει δε ο ίδιος κανόνας ότι οι επίσκοποι της Ανατολής είναι αρμόδιοι να διοικούν τις περιοχές τους «φυλαττομένων των εν ...

H εθνική και θρησκευτική δράση του Μητροπολίτη Κοσμά Ευμορφόπουλου, αλλά και στοιχεία που αφορούν τη συμβολή του στη διάδοση της Ψαλτικής Τέχνης μέσω του θεωρητικού και μελοποιητικού του έργου είναι το περιεχόμενο του βιβλίο του Εμμανουήλ Γ. Ξυνάδα "Ο Μητροπολίτης Κοσμάς Ευμορφόπουλος (1860-1901)", που θα παρουσιαστεί στα φετινά Παύλεια. Πρόκειται για την εμπεριστατωμένη μελέτη για τη ζωή και το έργο του Κοσμά του Μαδυτινού, με το οποίο σημάδεψε τη νεοελληνική ιστορία της ψαλτικής. Στο α΄ μέρος της εκδήλωσης θα γίνει λόγος για την προσωπικότητα και το έργο του Μητροπολίτη Κοσμά θα μιλήσουν ο κ. Βασίλειος Κουκουσάς  (Αν. Καθηγητής Α.Π.Θ.) με θέμα "Ιστορικό πλαίσιο δράσης του Μητροπολίτη Κοσμά Ευμορφόπουλου. Η συμβολή του στη διατήρηση του Ελληνισμού στην Ήπειρο και τη Μακεδονία" και ο κ. Ιωάννης Λιάκος (Επικ. ...