Σχιζοφρενική Διάσταση …
23 Μαρτίου 2010
Ακόμα και οι πιο έμπειροι πολιτικοί όταν δυσκολεύονται να διαγνώσουν τις αιτίες ενός πολιτικού προβλήματος συνήθως καταφεύγουν στην γνωστή επωδό της «έλλειψης παιδείας» των εμπλεκομένων. Εννοώντας την καλλιέργεια τους: την ισορροπία μεταξύ ψυχικής ευαισθησίας και εύρους γνώσεων. Στην παιδεία συνεισφέρει κατά κύριο λόγο η ίδια η καθημερινότητα μέσω της οικογένειας, της απασχόλησης, των ΜΜΕ και των απαιτήσεων καλλιέργειας που θέτει η ιστορική συγκυρία.
Δια βίου και ανεπίγνωστα μεταδίδονται στα μέλη της κοινωνίας οι εκάστοτε αρετές τις οποίες η ίδια η κοινωνία απαιτεί ως προϋποθέσεις ένταξης. Αυτό δεν σημαίνει ηθικολογικές κοινοτοπίες του πώς το κάθε μέλος θα γίνει καλό παιδί, δεν θα κλέβει, δεν θα βρίζει, δεν θα σπάει βιτρίνες κτλ, αλλά κυρίως το πώς θα μετέχει στον συγκεκριμένο τρόπο ζωής (έστω και ανήθικο!) και θα τον διαιωνίζει, αυτή είναι η πολιτιστική συνείδηση. Ειδικά για την ελληνική ιστορική παράδοση αναπόσπαστο μέρος της πολιτιστικής συνείδησης είναι και η πολιτική δημοκρατική συνείδηση, όλοι να «μετέχουν κρίσεως και αρχής», ισότιμα μέλη μιας συλλογικής ευφυΐας που στις ακμές της έδωσε στην ανθρωπότητα ένα Παρθενώνα και μια Αγιά Σοφιά. Η ισότιμη μετοχή για μας ανήκει στο πολιτιστικό μας DNA, δεν είναι κατόρθωμα ιστορικών ταξικών αγώνων. Ποτέ δεν είχαμε τις βαθιές ταξικές διαφορές των άλλων ευρωπαίων που δημιουργούν ισχυρή ταξική συνείδηση, ας θυμηθούμε την συμβολή των εθνικών ευεργετών, τους αγροτικούς αναδασμούς γης και τους πλούσιους που έδωσαν την ζωή τους το 1821.
Υπερτιμημένο μέρος της παιδείας αποτελεί και η εκπαίδευση που προετοιμάζει τον νεαρό άνθρωπο για την ζωή του στην συγκεκριμένη κοινωνία, διδάσκοντας με μεθοδικό προγραμματισμό τα βασικά: αγωνιστικές δεξιότητες και ηθικές κοινωνικές επιταγές (βλέπε καλό παιδί), όπως απαιτούν η επιβίωση και η συμβίωση. Οι έλληνες σε θέματα ηθικής ανέκαθεν υστερούσαμε, σε αντίθεση με τους άλλους ευρωπαίους που η κοινωνική ηθική ήταν στο πολιτιστικό τους DNA. Η εκπαίδευση αναπόφευκτα δημιουργεί και τους πρώτους συνειρμούς μιας πολιτιστικής συνείδησης. Δυσαρμονία πολιτιστικής συνείδησης και τρόπου ζωής έχει ως αποτέλεσμα δυσκολίες προσαρμογής και ψυχικές συγκρούσεις, όπως διαπιστώνουν άνθρωποι που έχουν σπουδάσει αλλού και ζούνε αλλού. Η εκπαίδευση παρέχετε από το εκπαιδευτικό μας σύστημα στο οποίο παρουσιάζεται το εξής οξύμωρο: ενώ υπάρχει έλλειμμα μεθοδικού προγραμματισμού το τελικό του προϊόν που είναι ο έλληνας απόφοιτος πανεπιστημίου όταν πάει στο εξωτερικό για μεταπτυχιακά και βρεθεί σε περιβάλλον σύγκρισης γνώσεων με απόφοιτους άλλων ανεπτυγμένων χωρών υπερτερεί, κατά γενική ομολογία και δημοσιευμένα στατιστικά στοιχεία. Η εξήγηση βρίσκεται στην ανεπίγνωστη παιδεία που παρέχει η ελληνική κοινωνία που αδίκως αυτομαστιγώνεται τις περισσότερες φορές. Αυτή την πραγματική πρωτιά του ελληνικού στοιχείου δεν μπορούν να την εξηγήσουν τα διεθνή τεστ συλλογικής πανεπιστημιακής αξιολόγησης τα οποία μετράνε εργαλειακού τύπου συνιστώσες της εκπαίδευσης όπως η υλικοτεχνική υποδομή, οι επιστημονικές δημοσιεύσεις, οι οργανωτικές επιδόσεις, τα γνωσιομετρικά τεστ κτλ, ενώ οι πολιτιστικές συνιστώσες της παιδείας αγνοούνται. Γι αυτό αυτά τα τεστ τοποθετούν σε τελευταίες θέσεις λαούς που επιβιώνουν χιλιετηρίδες όπως η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Τουρκία.
Η εκπαίδευση λοιπόν δημιουργεί τους πρώτους συνειρμούς της πολιτιστικής συνείδησης. Εδώ έγκειται το πραγματικό μας πρόβλημα: τις τελευταίες δεκαετίες στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα υπάρχει σύγχυση της έννοιας του πολίτη η οποία απαιτεί πολιτιστική συνείδηση με αυτήν του συνδικαλιστή που απαιτεί ταξική συνείδηση. Αυτό φαίνεται με ενάργεια στα δεκαπενταμελή συμβούλια των σχολείων και τις κομματικές φοιτητικές παρατάξεις που απαιτούν εκβιαστικά από μονοήμερη εκδρομή μέχρι την δημοσιοϋπαλληλοποίηση των καθαριστριών. Σχιζοφρενική διάσταση μεταξύ μιας παιδείας που σκοπεύει στον πολίτη και μιας εκπαίδευσης που προετοιμάζει τον συνδικαλιστή. Αυτό αποτελεί πολύ μεγάλο πρόβλημα για την ψυχική ισορροπία των μελλοντικών πολιτών μας, για την δημοκρατία, αλλά ίσως και για την ίδια την πολιτιστική μας συνέχεια.
Δημήτρης Ζιαμπάρας
