Θεολογία και Ζωή

Λόγος στη Γέννηση της Υπεραγίας Θεοτόκου του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού

8 Σεπτεμβρίου 2011

Λόγος στη Γέννηση της Υπεραγίας Θεοτόκου του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού

Homilia in Navita tem Mariae (νεοελληνική απόδοση)

1. Ελάτε όλα τα έθνη, κάθε ανθρώπινη γενιά, και κάθε γλώσσα, και κάθε ηλικία, και κάθε αξίωμα, να γιορτάσουμε με αγαλλίαση τη γέννηση της παγκόσμιας χαράς. Γιατί αν οι ειδωλολάτρες, με ψεύτικα δαιμονικά παραμύθια που ξεγελούν το μυαλό και σκοτεινιάζουν την αλήθεια, κι’ αν ακόμα προσφέροντας ότι είχαν και δεν είχαν τιμούσαν γενέθλια βασιλιάδων, που τούς τυραννούσαν σ’ όλη τους τη ζωή, πόσο περισσότερο πρέπει εμείς να τιμούμε τη γέννηση της Θεοτόκου, που ανόρθωσε ολόκληρο το ανθρώπινο γένος, που άλλαξε τη λύπη της πρώτης μας μητέρας, της Εύας, σε χαρά; Εκείνη άκουσε την απόφαση του Θεού: «Με πόνους να γεννάς τα παιδιά σου». Αυτή: «Χαίρε, Κεχαριτωμένη». Εκείνη: «Στον άνδρα σου η υποταγή σου». Αυτή: «Ο Κύριος είναι μαζί σου». Τί άλλο λοιπόν από λόγο να προσφέρουμε στη Μητέρα του Λόγου; Όλη η κτίση ας γιορτάσει μαζί μας κι’ ας υμνήσει τον αγιασμένο καρπό της αγίας Άννας.

Γιατί γέννησε στο κόσμο παντοτινό θησαυρό αγαθών, δηλ. την Παναγία. Με την μεσολάβηση της Παναγίας ο Πλάστης ξανάπλασε πρός το καλύτερο ολόκληρη την πλάση, με την ανθρώπινη φύση του Χριστού. Γιατί, αφού ο δημιουργικός Λόγος του Θεού έγινε ένα με την ανθρώπινη φύση, ενώθηκε συνάμα μ’ ολόκληρη την πλάση, αφού και ο άνθρωπος, μετέχοντας σε πνεύμα και σε ύλη, είναι σύνδεσμος όλης της ορατής και αόρατης δημιουργίας. Ας γιορτάσουμε λοιπόν την λύση της ανθρώπινης στειρότητας, γιατί πήρε τέλος για μας η στέρηση των αγαθών.

2. για ποιό λόγο όμως γεννήθηκε η Μητέρα και Παρθένος από γυναίκα στείρα; Γιατί έτσι έπρεπε, αυτό που είναι «τό μοναδικά καινούργιο κάτω από τον ήλιο», η βάση και τ’ αποκορύφωμα των θαυμάτων, ν’ ανοίξει το δρόμο του με θαύματα και σιγά-σιγά από τα πιο ταπεινά νάρθουν τα πιο μεγάλα. Υπάρχει όμως κι άλλος λόγος πιο υψηλός και πιο θεϊκός. Η φύση, νικημένη από τη χάρη, στεκόταν φοβισμένη· δεν είχε το θάρρος και τη δύναμη να προχωρήσει αυτή πρώτη. Όταν λοιπόν επρόκειτο να γεννηθεί η Θεοτόκος – Παρθένος από την Άννα, δεν τολμούσε η φύση να καρποφορήσει πρίν από τη χάρη, αλλά έμενε άκαρπη, μέχρις ότου βλαστήσει η χάρη τον καρπό. Έτσι έπρεπε, να γεννηθεί πρωτότοκη εκείνη, που θά γεννούσε τον «πρωτότοκο όλης της δημιουργίας», που «όλα σ’ αυτόν χρωστούν την ύπαρξή τους».

Καλότυχο ζευγάρι, Ιωακείμ και Άννα, όλη η κτίση σας ευγνωμονεί. Γιατί με τη μεσολάβησή σας δώρισε η πλάση στό Δημιουργό το πιο υπέροχο απ’ όλα τα δώρα· πολυσέβαστη Μητέρα, μοναδική, άξια του Πλάστη. Ευλογημένος είσαι Ιωακείμ, απ’ όπου βγήκε το ακηλίδωτο σπέρμα. Θαυμαστή μήτρα της Άννας, που μέσα της αναπτύχθηκε σιγά-σιγά, σχηματίσθηκε και γεννήθηκε πανάγιο βρέφος. Γαστέρα, που κυοφόρησες μέσα σου τον έμψυχο ουρανό, πλατύτερο από την απεραντοσύνη των ουρανών. Αλώνι, που κράτησες επάνω σου τη θημωνιά του ζωοποιού σιταριού, όπως το δήλωσε ο ίδιος ο Χριστός: «Αν δεν πέσει ο κόκκος του σιταριού στη γη και πεθάνει, παραμένει ολομόναχος». Μαστοί που θηλάσατε εκείνη, που έθρεψε τον τροφοδότη του κόσμου. Θαυμάτων θαύματα και παραδόξων παράδοξα. Γιατί έτσι έπρεπε, ν’ ανοίξει με τα θαύματα ο δρόμος, απ’ όπου με τρόπο ανέκφραστο, από αγάπη, κατέβηκε κοντά μας ο Θεός για να σαρκωθεί.

Αλλά πώς να προχωρήσω περισσότερο; το μυαλό μου σαστίζει, φόβος και λαχτάρα με κυριεύουν. Η καρδιά μου χτυπάει και η γλώσσα μου δέθηκε. δεν αντέχω στη χαρά, με καταβάλλουν τα θαύματα, ο πόθος με γεμίζει ενθουσιασμό. Ας νικήσει λοιπόν ο πόθος, ας υποχωρήσει ο φόβος, ας τραγουδήσει η κιθάρα του Πνεύματος: «Ας χαρούν οί ουρανοί κι’ ας πηδήσει απ’ τη χαρά της η γή».

3. Σήμερα ανοίγονται οί πύλες της στειρώσεως, και παρουσιάζεται θεϊκή, παρθενική πύλη, που από μέσα της θά περάσει και θά μπεί στήν οίκουμένη «σωματικά» ο Θεός, που βρίσκεται πέρα απ’ όλα τα όντα, όπως λέει ο Παύλος, ο ακροατής των ανέκφραστων μυστικών. Σήμερα από τη ρίζα του Ιεσσαί ξεφύτρωσε κλωνάρι, που πάνω του βλάστησε για χάρη του κόσμου θεοϋπόστατο άνθος.

Σήμερα από τη γήινη φύση έφτιαξε ουρανό πάνω στη γή, εκείνος που άλλοτε παλιά δημιούργησε μέσα από τα νερά το στερέωμα και το ανέβασε στά ύψη. Κι’ αληθινά ο ουρανός αυτός είναι πολύ πιο θεϊκός και πολύ πιο καταπληκτικός από τον πρώτο. Γιατί ο Λόγος του Θεού, που δημιούργησε στόν πρώτο ουρανό τον ήλιο, θά ανατείλει ο Ἴδιος στό δεύτερο ουρανό, ήλιος δικαιοσύνης. Έχει δύο φύσεις, κι ας λυσσομανούν οί Ακέφαλοι· ένα πρόσωπο, μία υπόσταση, κι ας σκάσουν απ’ το κακό τους οί Νεστόριοι. το άναρχο φώς, που έχει την προαιώνια ύπαρξή του από άναρχο φώς, το άυλο και ασώματο, παίρνει σώμα από γυναίκα και «σάν νυμφίος βγαίνει από νυφικό δωμάτιο», καί, μ’ όλο που είναι Θεός, γίνεται έπειτα γήινος άνθρωπος. Σάν «γίγαντας» θά τρέξει με χαρά το δρόμο της δικής μας ζωής, και μέσα από τα πάθη θά προχωρήσει για να πεθάνει και να δέσει τον ίσχυρό, το διάβολο, και να του αρπάξει την περιουσία, την ανθρώπινη φύση μας, και να ξαναφέρει στήν ουράνια γη το χαμένο πρόβατο.

Σήμερα ο «γιός του μαραγκού», ο παντεχνίτης Λόγος του Θεού, που χάρη σ’ Αυτόν ο Πατέρας δημιούργησε τα πάντα, το δυνατό χέρι του μεγάλου Θεού, έχοντας, με το Άγιο Πνεύμα σάν δάχτυλά του, ακονίσει το στομωμένο σκεπάρνι της φύσεως, εφτίαξε για τον εαυτό του έμψυχη σκάλα, που η βάση της στηρίζεται πάνω στη γη και το κεφάλι της ακουμπάει στόν ουρανό, που πάνω της αναπαύεται ο Θεός, που την είκόνα της αντίκρισε ο Ιακώβ. Απ’ αυτή αφού κατέβηκε, χωρίς να μετακινηθεί από τη θέση του ο Θεός, πιο σωστά αφού ταπεινώθηκε, «φανερώθηκε πάνω στη γή» και συναναστράφηκε με τούς ανθρώπους. Αυτά όλα λοιπόν σημαίνουν η κατάβαση, η συγκαταβατική ταπείνωση, η πολιτεία του πάνω στη γή, την πιο βαθιά γνώση, που δόθηκε στούς ανθρώπους της γής. Πάνω στη γη στηρίχθηκε η νοητή σκάλα, η Παρθένος· γιατί γεννήθηκε από τη γή· και η κεφαλή της φθάνει στόν ουρανό. Η κεφαλή, βέβαια, κάθε γυναίκας είναι ο άνδρας· για την Παρθένο όμως μία και δεν γνώρισε άνδρα, έγινε κεφαλή της ο Θεός και Πατέρας, αφού με το Άγιο Πνεύμα έκανε συμφωνία με την Παρθένο κι αφού έστειλε σάν κάποιο θεϊκό πνευματικό σπόρο, το Υίό και Λόγο του, την παντοδύναμη δύναμή Του. Πραγματικά με το ευλογημένο θέλημα του Πατέρα, έγινε υπερφυσικά, χωρίς μεταβολή, ο Λόγος σάρκα, όχι με φυσική ένωση, αλλά ξεπερνώντας τούς νόμους της φύσεως, από το Άγιο Πνεύμα και από την Παρθένο Μαρία και «κατασκήνωσε ανάμεσά μας». Γιατί η ένωση του Θεού με τούς ανθρώπους γίνεται με το Άγιο Πνεύμα. «Όποιος μπορεί ας το καταλάβει. Όποιος έχει αυτιά, ας ακούσει». Ας ξεφύγουμε από τίς ανθρώπινες σκέψεις. Άνθρωποί μου, η θεότητα είναι απαθής, δεν παθαίνει αλλοιώσεις. Εκείνος που την πρώτη φορά γέννησε αναλλοίωτα με τρόπο φυσικό, γεννάει αναλλοίωτα τον ίδιο Υίό για δεύτερη φορά με «κατά θεία οίκονομία». και είναι μάρτυρας ο Δαβίδ, ο προπάτορας του Θεού, λέγοντας: «Ο Κύριος είπε σε μένα. Εσύ είσαι Υίός μου, εγώ σήμερα σε γέννησα». Αυτή η λέξη «σήμερα» δεν έχει θέση στήν προαιώνια γέννηση, γιατί η γέννηση εκείνη βρίσκεται έξω από το χρόνο.

4. Σήμερα χτίζεται η πύλη που κοιτάει στήν ανατολή, απ’ όπου ο Χριστός «θά μπεί και θά βγεί», αφήνοντας την κλεισμένη· στήν πύλη αυτή ο Χριστός είναι «η θύρα των προβάτων». «Ανατολή» είναι το όνομα Εκείνου, που μας οδήγησε κοντά στόν αρχιφωτο Πατέρα. Σήμερα φύσηξαν χαράς πνοές, προμηνύματα της παγκόσμιας Χαράς. Ας χαμογελά πάνω ο ουρανός, κι’ ας πηδά απ’ τη χαρά της κάτω η γή, ας πάλλεται η θάλασσα του κόσμου. Μέσα της γεννιέται το κογχύλι, το στρείδι, που με την αστραπή του Θεού απ’ τα ουράνια θά συλλάβει στά σπλάχνα του, και θά γεννήσει το πολύτιμο μαργαριτάρι, τον Χριστό. Απ’ αυτό το στρείδι θά βγεί ο «δοξασμένος βασιλιάς», ντυμένος την πορφύρα της σάρκας, που αφού επισκεφθεί τούς αίχμαλώτους θά διακηρύξει την απελευθέρωσή τους. Ας πηδά απ’ τη χαρά της η φύση· γεννιέται η αμνάδα, η προβατίνα, που απ’ αυτήν ο βοσκός θά ντύσει το πρόβατο, και θά ξεσχίσει το ρούχο της παλιάς θανατικής καταδίκης μας. Ας χορεύει η παρθενία, αφού γεννήθηκε όπως είπε ο Ησαΐας παρθένος, που θά «συλλάβει στήν κοιλιά της και θά γεννήσει υίό, που θά του δώσουν το όνομα Εμμανουήλ», που σημαίνει «ο Θεός είναι μαζί μας». «Ο Θεός είναι μαζί μας», μάθετε το καλά Νεστόριοι κι’ αναγνωρίστε την ήττα σας. «Είν’ ο Θεός μαζί μας» ! Όχι άγγελος, όχι απεσταλμένος, αλλά ο Ἴδιος ο Κύριος θάρθει και θά μας σώσει.

«Ευλογημένος Αυτός που έρχεται στ’ όνομα του Θεού· ο Κύριος παρουσιάσθηκε μπροστά μας». Ας γιορτάσουμε για τη γέννηση της Θεοτόκου. Χαμογέλασε Άννα, «στείρα που δεν γεννούσες, ξέσπασε σε κραυγές χαράς, ξεφώνισε, σύ που δεν δοκίμαζες της γέννας πόνους». Πήδησε απ’ τη χαρά σου Ιωακείμ, από τη θυγατέρα σου «γεννήθηκε το παιδί μας», ο υίός που μας δόθηκε δώρο και τ’ όνομά του λέγεται «Μεγάλης Βουλής Άγγελος, δηλ. αγγελιοφόρος που φέρνει το μεγάλο θέλημα του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου, Θεός δυνατός», η σωτηρία όλου του κόσμου. Ας ντροπιαστεί ο Νεστόριος, κι ας κλείσει με το χέρι του το στόμα. το παιδί είναι Θεός, πώς δεν θάναι Θεοτόκος αυτή που το γέννησε; «Αν κάποιος δεν αναγνωρίζει την αγία Παρθένο ώς Θεοτόκο, βρίσκεται χωρισμένος απ’ τον Θεό». Αυτά δεν είναι δικά μου λόγια, αν και τα λέω εγώ. τα πήρα, θεολογική κληρονομιά, από τον πατέρα της Εκκλησίας μας, τον Θεολόγο Γρηγόριο.

5. Καλότυχο ζευγάρι, Ιωακείμ και Άννα, κι αληθινά αγνότατο. Απ’ τον καρπό των σπλάγχνων σας γίνατε γνωστοί, καθώς είπε ο Κύριος κάπου: «Θά τούς γνωρίσετε καλά από τούς καρπούς που θά κάνουν». με τη ζωή σας δώσατε χαρά στό Θεό και γίνατε άξιοι της κόρης που γεννήσατε. Ζώντας τη ζωή σας με αγνότητα και αγιότητα καρποφορήσατε το στολίδι της παρθενίας, παρθένο προτού να γεννήσει, παρθένο την ὥρα που γεννούσε, και παρθένο αφού γέννησε, τη μοναδική που μένει και σε νού και σε ψυχή και σε σώμα πάντοτε παρθένος. Έτσι έπρεπε να γίνει, η παρθένος που βλάστησε απ’ τη δική σας αγνότητα να γεννήσει σωματικά το μονάκριβο, μονογέννητο φώς, με την ευδοκία εκείνου που το γέννησε ασώματα. Φώς που δεν γεννάει, αλλά πάντοτε γεννιέται από φώς, που η γέννηση είναι η ξεχωριστή προσωπική του ίδιότητα. σε πόσα θαύματα και σε πόσες συμφωνίες έγινε εργαστήριο αυτή η Κόρη! Αφού γεννήθηκε από στείρα, γέννησε με τρόπο παρθενικό Εκείνον, που ένωσε θεότητα και ανθρωπότητα, πόνο και απάθεια, τη ζωή και το θάνατο, για να νικηθεί έτσι σ’ όλα το χειρότερο από το καλύτερο. Κι’ όλα αυτά για τη δική μου σωτηρία, Δέσποτα. Τόσο πολύ μ’ αγάπησες, ὥστε μ’ έσωσες όχι με αγγέλους, ούτε με κάποιο άλλο δημιούργημα, αλλά όπως ακριβώς εσύ ο ίδιος με έπλασες την πρώτη φορά, έτσι πάλι εσύ ο ίδιος εργάσθηκες και για την ανάπλασή μου. Γι’ αυτό χορεύω και λέω μεγάλα λόγια και νιώθω μεγάλη χαρά, και ξαναγυρίζω πάλι πίσω στη πηγή των θαυμάτων και πλημμυρισμένος με το νάμα της ευθυμίας, αρπάζω την κιθάρα του Αγίου Πνεύματος και θεϊκό ύμνο τραγουδώ στη γέννησή της.

Ιωακείμ και Άννα, ζευγάρι λογικά τρυγόνια σωφρονέστατο! Εσείς, με το να κρατήσετε το φυσικό νόμο της σωφροσύνης, αξιωθήκατε με δώρα υπερφυσικά· γεννήσατε τη Μητέρα του Θεού, την ανέγγιχτη από άνδρα. Εσείς, αφού ζήσατε με ευσέβεια και οσιότητα μέσα στά όρια της ανθρώπινης φύσεως, γεννήσατε την ανώτερη από αγγέλους Κόρη, την Κυρία των αγγέλων. Ω Κόρη, πανέμορφη και γλυκύτατη. Κρίνο που ξεφύτρωσες ανάμεσα στ’ αγκάθια, από την πιο ευγενική και βασιλική ρίζα του Δαβίδ. Χάρη σε Σένα, Παρθένε, πλουτίσθηκε η βασιλεία με την ίεροσύνη. Χάρη σε Σένα μετακινήθηκε ο νόμος και ανακαλύφθηκε το πνεύμα, που κρυβότανε κάτω από το γράμμα, αφού η ίερατική εξουσία πέρασε από τη λευιτική στη δαβιτική φυλή. Ρόδο (τριαντάφυλλο), που ξεφύτρωσες μέσα από τ’ αγκάθια των Ιουδαίων, και πλημμύρισες με το θεϊκό σου άρωμα τα σύμπαντα. Κόρη του Αδάμ και Μητέρα του Θεού. Ευλογημένη η μέση και τα σπλάγχνα απ’ όπου βλάστησες. Ευλογημένη η αγκαλιά που σε κράτησε και τα χείλη που απολαύσανε τα αγνά σου φιλιά, δηλ. τα χείλη των γονιών σου μονάχα, για να μείνεις πάντοτε, σ’ όλα παρθένος.

6. Σήμερα αρχίζει η σωτηρία του κόσμου. «Δοξολογήστε τον Κύριο όλη η γή, τραγουδήστε και χορέψτε και παίξτε τα όργανα»! Φωνάξτε δυνατά, φωνάξτε, μή φοβάστε, για χάρη μας γεννήθηκε η Μητέρα του Θεού στήν αγία Προβατική Πύλη, απ’ όπου καταδέχθηκε να γεννηθεί ο Αμνός του Θεού που πήρε πάνω του την αμαρτία του κόσμου.

Σκιρτήστε βουνά, λογικές φύσεις, που με λαχτάρα υψώνεστε στίς κορυφές της πνευματικής θεωρίας. Γεννιέται το αστραποβόλο όρος του Κυρίου, που ξεπερνά κάθε αγγελικό όρος και κάθε ανθρώπινη μεγαλοσύνη, απ’ όπου ευδόκησε ν’ αποκοπεί σωματικά το αχειροποίητο αγκωνάρι, ο ακρογωνιαίος λίθος, ο Χριστός, η μία υπόσταση, που ένωσε τα πρίν χωρισμένα, την θεότητα και την ανθρωπότητα, τούς αγγέλους και τούς ανθρώπους, τούς είδωλολάτρες και το σαρκικό Ισραήλ σ’ ένα και μόνο πνευματικό Ισραήλ. «Όρος του Θεού, γεμάτο από δώρα, γεμάτο πλούτη, πλούσιο όρος, το όρος που πάνω του καταδέχθηκε να κατοικεί ο Θεός». το «άρμα του Θεού» αγγελοκυκλωμένο με χίλιες – μυριάδες θεοχαριτωμένα χερουβίμ και σεραφίμ. Η πανάγια κορυφή, που ξεπερνάει το Σινά, που δεν σκεπάζει καπνός και σκοτεινιά, θύελλα και τρομερή φωτιά, αλλά η αστραφτερή λάμψη του Παναγίου Πνεύματος. Στό Σινά ο Λόγος του Θεού έγραψε, με δάχτυλο το Πνεύμα, νόμο σε πέτρινες πλάκες. Στήν Παρθένο Μαρία με το Άγιο Πνεύμα και με το αίμα της σαρκώθηκε αυτός ο ίδιος ο Λόγος του Θεού και παρέδωσε λυτρωτικό φάρμακο για τη δική μας φύση τον Ἑαυτό του. Εκεί στήν έρημο το μάννα. Εδώ στήν Παναγία Αυτός, που έδωσε τη γλυκύτητα στό μάννα. Ας σκύψει το κεφάλι η περίφημη σκηνή του μαρτυρίου, που έφτιαξε στήν έρημο ο Μωυσής, από πολύτιμα και λογιών – λογιών υλικά, και πρίν απ’ αυτή η σκηνή του πατριάρχη Αβραάμ, μπροστά στήν έμψυχη και λογική σκηνή του Θεού. Η έμψυχη αυτή σκηνή, η Παναγία, υποδέχθηκε όχι ενέργεια Θεού, αλλά ουσιαστικά το ίδιο το Πρόσωπο του Υίού και Θεού. Ας νιώσουν καλά πώς σε τίποτα δεν μπορούν να συγκριθούν μαζί της η «χρυσοσκέπαστη σ’ όλα της κιβωτός» και η χρυσή στάμνα που είχε το μάννα και η επτάφωτη λυχνία και η χρυσή τράπεζα της προθέσεως κι όλα τ’ άλλα τα παλιά. την τιμή τους την έπαιρναν από την Παρθένο που προεικόνιζαν, σάν σκιές του αληθινού προτύπου.

7. Σήμερα καινούργιο βιβλίο ετοίμασε ο Λόγος – Θεός, που έπλασε τα πάντα και που ανάβλυσε από την καρδιά του Πατέρα, για να γραφτεί ο ίδιος μέσα σ’ αυτό σάν με κοντύλι, με τη γλώσσα του Θεού, το Άγιο Πνεύμα. Βιβλίο που δόθηκε σε γραμματισμένο άνδρα, και δεν το διάβασε. Ο Ιωσήφ δεν γνώρισε την Μαρία ούτε τη δύναμη του μυστηρίου, που έκρυβε μέσα της. Παναγία Κόρη του Ιωακείμ και της Άννας, που ξέφυγες απαρατήρητη από τίς αρχές και τίς εξουσίες, και τα φλογερά βέλη του πονηρού, που πέρασες τη ζωή σου στό νυφικό θάλαμο του Πνεύματος, και κρατήθηκες ανέγγιχτη για να γίνεις νύφη Θεού, και Μητέρα του αληθινού Υίού του Θεού. Παναγία Κόρη, που φανερώθηκες πάνω στήν αγκαλιά της μάνας και γέμισες φόβο τίς δυνάμεις που αποστάτησαν από τον Θεό. Παναγία Κόρη, την ὥρα που θήλαζες το γάλα σε περιτριγύριζαν οί άγγελοι. Κόρη αγαπημένη από τον Θεό, δόξα σ’ αυτούς που σε γέννησαν. Θά σε μακαρίζουν οί γενεές των γενεών, όπως στ’ αλήθεια το είπες προφητικά. Κόρη άξια του Θεού, η ομορφιά της ανθρώπινης φύσεως, η επανόρθωση της πρώτης μας μητέρας της Εύας. με τη γέννησή σου αναστήθηκε η πεσμένη. Αστραποβόλημα των γυναικών. Αν η πρώτη Εύα, μπαίνοντας στη υπηρεσία του φιδιού εναντίον του πρώτου μας πατέρα, του Αδάμ, έπεσε στήν παράβαση, κι έτσι «ήρθε στόν κόσμο μας ο θάνατος», η Μαρία υπηρετώντας με υποταγή τη θεία βουλή, ξεγέλασε το φίδι που μας ξεγέλασε κι έφερε στόν κόσμο την αφθαρσία.

Αειπάρθενε Κόρη, που παιδοποίησες, χωρίς να έχεις ανάγκη από άνδρα, αφού αυτός που γέννησες έχει πατέρα αίώνιο. Κόρη, γέννημα της γής, που βάσταξες στη θεομητορική σου αγκαλιά τον Πλάστη. Οί αίώνες παράβγαιναν στό τρέξιμο ποιός θά πρωτοπρολάβει να καυχηθεί για τη γέννησή σου. Αλλά η προκαθορισμένη απόφαση του Θεού, που εφτίαξε και τούς αίώνες, νίκησε το συναγωνισμό των αίώνων κι έγιναν οί τελευταίοι αίώνες πρώτοι, εκείνοι που τούς έλαχε να γεννηθείς σ’ αυτούς. Είσαι πραγματικά η πιο πολύτιμη απ’ όλη την πλάση, γιατί μόνο από σένα πήρε μικρό μέρος ο Πλάστης τίς απαρχές της δικής μας φύσεως. Σάρκα Του έγινε η σάρκα σου, και αίμα Του το αίμα σου, και γάλα από σένα θήλασε ο Θεός, κι ενώθηκαν τα χείλη σου με του Θεού τα χείλη. Ακατανόητα κι ανείπωτα θαύματα. Ο Θεός των όλων προγνώρισε ότι εσύ άξια θά γίνεις της αγάπης Του και σ’ αγάπησε, κι από αγάπη σε προόρισε, και «στούς στερνούς καιρούς» σ’ έφερε στό φώς και σ’ ανάδειξε μητέρα και τροφό του δικού Του Υίού και Λόγου.

8. Λέγουν πώς τα αντίθετα γιατρεύουν τ’ αντίθετά τους, μά δεν μπορεί τ’ αντίθετα και να γεννούν τ’ αντίθετά τους. Μολονότι κάθε πλάσμα υφαίνει αυτό, που από τη φύση του είναι, αντιμετωπίζοντας τ’ αντίθετά του – το κατορθώνει βέβαια απ’ τον πλούτο της δύναμης που κλείνει μέσα στη φύση του. Κι όπως ακριβώς «η αμαρτία χρησιμοποίησε το καλό, την εντολή του Νόμου, για τον θάνατό μου, κι έγινε υπερβολικά αμαρτωλή», έτσι κι ο αίτιος των καλών, ο Θεός, μέσα από τ’ αντίθετό τους, τον θάνατο, κατεργάζεται για μας το καλό, που του είναι φυσικό. «Επειδή όπου πλήθυνε η αμαρτία, περίσσεψε η χάρη». Αν είχαμε φυλάξει την πρώτη μας κοινή ζωή με τον Θεό, δεν θά αξιωνόμαστε την πιο μεγάλη και την πιο θαυμαστή ζωή μαζί Του. Τώρα όμως με την αμαρτία, κριθήκαμε ανάξιοί της πρώτης μας κοινής ζωής με τον Θεό, γιατί δεν κρατήσαμε το δώρο, που μας δόθηκε. Αλλά με την συμπάθεια του Θεού ελεηθήκαμε και μας πήρε πάνω του και μας έκανε σάρκα Του, για να γίνει πιο σίγουρη η κοινή ζωή μαζί Του. Γιατί Αυτός που μας αγκάλιασε και μας έκανε σάρκα Του έχει τη δύναμη να κρατήσει αδιάσπαστη την ένωση.

Επειδή δηλαδή ολόκληρη η γη έγινε πόρνη και γέννα τέκνα πορνείας, γιαυτό κι ο λαός του Κυρίου «πλανήθηκε με το πνεύμα της πορνείας», μακριά από τον Κύριο και Θεό του, που τον έκανε λαό δικό του με «δυνατό χέρι και ψηλό βραχίονα», και που τον έβγαλε έξω από το σπίτι της σκλαβιάς του Φαραώ, και τον πέρασε μέσα από την Ερυθρά θάλασσα, και τον οδήγησε «μέ νεφέλη την ημέρα και στήλη φωτιάς κάθε νύχτα». και πήρε στροφή η καρδιά τους για την Αίγυπτο. Κι έγινε ο λαός του Κυρίου «μή λαός του Κυρίου», κι’ αυτός που ελεήθηκε, εκείνος που δεν ελεήθηκε, κι αυτός που αγαπήθηκε, εκείνος που δεν αγαπήθηκε.

Γι’ αυτό γεννιέται τώρα Παρθένος, αντίπαλος της προγονικής πορνείας κι αρραβωνιάζεται με το Θεό τον ίδιο, και γεννά την ευσπλαχνία του Θεού. και γίνεται λαός του Θεού, εκείνος που δεν ήταν πρώτα λαός του Θεού κι εκείνος που δεν ήταν ελεημένος ελεήθηκε, κι ο μή αγαπημένος αγαπήθηκε. Γιατί απ’ αυτή γεννιέται ο «αγαπητός Υίός» του Θεού, που σ’ αυτόν ευδόκησε ο Πατέρας – Θεός.

9. «Αμπέλι καλοκλήματο» βλάστησε απ’ την Άννα, κι άνθισε σταφύλι ολογλυκό, πιοτό θεϊκό, να το πιούν οί άνθρωποι να ζήσουν στόν αίώνα. Ο Ιωακείμ και η Άννα έσπειραν «δικαιοσύνη» και θερίσανε «καρπό ζωής». Φωτισθήκανε με το «φώς της γνώσεως» και ψάξανε να βρούν τον Κύριο, και τούς βρήκε καρπός δικαιοσύνης. Ας πάρει θάρρος η γη και «γεμίστε χαρά τα παιδιά της Σιών για τον Κύριο και Θεό σας», γιατί πρασίνισε η έρημος. Η στείρα καρποφόρησε. Ο Ιωακείμ και η Άννα σάν μυστικές κορφές βουνών στάλαξαν γλύκα. Νιώσε χαρά, ευλογημένη Άννα, γιατί γέννησες κορίτσι. Γιατί αυτή η κόρη θά γίνει Μητέρα του Θεού, πύλη του φωτός, πηγή της ζωής, και θά εξαφανίσει το έγκλημα της γυναίκας.

Τό πρόσωπο αυτής της κόρης «θά ίκετεύσουν οί πλούσιοί του λαού». την κόρη αυτή θά προσκυνήσουν οί βασιλιάδες των εθνών προσφέροντας δώρα. την κόρη αυτή θά οδηγήσεις στό Θεό, στό βασιλιά των όλων, ντυμένο στά «χρυσά κρόσσια» τα στολίδια των αρετών, και στολισμένη με τη χάρη του Πνεύματος, κι «η δόξα της είναι μέσα της». Γιατί αν δόξα κάθε γυναίκας είναι ο άντρας που στέκεται στό πλάι της, της Παναγίας η δόξα είναι από μέσα, ο καρπός των σπλάχνων της.

Ω Κόρη ποθητή και τρισευλογημένη· «ευλογημένη μέσα σ’ όλες τίς γυναίκες σύ, κι ευλογημένος ο καρπός των σπλάχνων σου». Κόρη, θυγατέρα του βασιλιά Δαβίδ, και Μητέρα του βασιλιά των όλων, του Θεού. Θεϊκό κι ολοζώντανο άγαλμα, η ευφροσύνη του Θεού που σε έπλασε, που έχεις το πνεύμα σου θεοκυβέρνητο και μόνο στό Θεό γυρνάς την προσοχή σου. Κάθε σου πόθος στρέφει στόν μόνο ποθητό κι αγαπημένο. το θυμό σου χύνεις μοναχά στήν αμαρτία και σ’ αυτόν που γέννησε την αμαρτία. Ζούσες ζωή ανώτερη από τη φύση. Όχι ζωή δική σου, γιατί εσύ δεν γεννήθηκες για σένα. για τον Θεό λοιπόν ζούσες, γι’ Αυτόν ήλθες στη ζωή, Αυτόν πιστά να υπηρετήσεις στήν παγκόσμια σωτηρία, για να πληρωθεί η «προαιώνια απόφαση» του Θεού, η σάρκωση του Λόγου και η δική μας θέωση. Ο πόθος σου με θεϊκά να τρέφεσαι λόγια, και με το χυμό τους να δυναμώνεις, σάν «ελιά ολοκαρπη στό σπίτι του Θεού, σάν δένδρο, που φυτεύτηκε στήν ακροποταμιά» του Πνεύματος, σάν δένδρο της ζωής, που καρποφόρησε στόν καιρό που είχε από το Θεό ταχθεί, Θεό ενσαρκωμένο, την αίώνια ζωή για τα πλάσματά Του όλα. Κρατάς κάθε λογισμό που τρέφει κι ὠφελεί τη ψυχή, και ρίχνεις πέρα, πρίν καν το δοκιμάσεις, κάθε τι που είναι για σένα άχρηστο και βλαβερό. Μάτια «στραμμένα πάντοτε στόν Κύριο» βλέπουν το αίώνιο κι «απλησίαστο φώς». Αυτιά που ακούνε τον θεϊκό λόγο κι ευφραίνονται με την κιθάρα του Πνεύματος, που από μέσα τους πέρασε ο Λόγος για να σαρκωθεί. Όσφρηση γοητευμένη με την ευωδιά των αρωμάτων του Νυμφίου, που άρωμα θεϊκό ξεχύνεται ελεύθερα και χρίει την ανθρώπινή Του φύση. «Άρωμα που χύθηκε είναι το όνομά σου» λέγει η αγία Γραφή. Χείλη που δοξολογούν τον Κύριο και μένουν κολλημένα στά δικά Του χείλη. Η γλώσσα κι ο ουρανίσκος που ξέρουν να διακρίνουν τα λόγια του Θεού και που χορταίνουν με τη θεϊκή τους γλυκύτητα. Καρδιά καθαρή κι αμόλυντη, που βλέπει και ποθεί τον αόρατο Θεό.

Σπλάχνα, που μέσα τους κατοίκησε ο αχώρητος, και στήθος, που με το γάλα του, τράφηκε ο Θεός, το παιδί Ιησούς. Πύλη του Θεού παρθενική για πάντα. Χέρια, που κράτησαν τον Θεό, και γόνατα, που έγιναν θρόνος ψηλότερος κι από τα χερουβίμ. Μ’ αυτά στερεώθηκαν τα «παράλυτα χέρια και τ’ αδύναμα πόδια». Πόδια οδηγημένα με το φωτεινό λυχνάρι του θείου νόμου, τρέχουν ασταμάτητα πίσω του, ὥσπου κι τράβηξαν τον Ποθητό σ’ αύτη που τον ποθούσε. Ολόκληρη είσαι δωμάτιο νυφικό του Πνεύματος, πόλη του ζωντανού Θεού, που την «ευφραίνουν τα ρέματα του πόταμου», τα κύματα δηλ. των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος: Πεντάμορφη και πολυαγαπημένη του Θεού. Γιατί, αφού ξεπέρασε τα χερουβίμ κι ανέβηκε ψηλότερα κι από τα σεραφίμ, έγινε πραγματικά του Θεού η πολυαγαπημένη.

10. Θαύμα, το πιο τρανό απ’ όλα τα θαύματα! Γυναίκα να βρίσκεται πάνω από τα σεραφίμ, κι αυτό γιατί ο Θεός φανερώθηκε «λιγάκι πιο χαμηλά απ’ τούς αγγέλους». Σιώπα, Σολομών πολύσοφε, και μή λές: «Τίποτα καινούργιο κάτω από τον ήλιο». Παρθένε θεοχαριτωμένη, άγιε ναέ του Θεού, που ο πνευματικός Σολομώντας, ο άρχοντας της είρήνης, σ’ έχτισε και σ’ έκανε κατοικία του, ναέ, που δεν στολίζεσαι με χρυσάφι κι άψυχες πέτρες, αλλά λαμποκοπάς αντί χρυσάφι Άγιο Πνεύμα· κι αντί γι’ άλλα ακριβά πετράδια έχεις το πολύτιμο μαργαριτάρι, τον Χριστό, τον άνθρακα της θεότητας. Αυτόν παρακάλεσε ν’ αγγίξει τα χείλη μας, για να μπορούμε αγνισμένοι να τον υμνήσουμε μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, ανακράζοντας: «Άγιος, άγιος, άγιος Κύριος Σαβαώθ», μία φύση της θεότητας με τρία πρόσωπα. Άγιος ο Θεός και Πατέρας, που ευδόκησε μέσα σε σένα και από σένα να τελεσιουργηθεί το μυστήριο, που είχε προκαθορίσει πρίν από τούς αίώνες. Άγιος ίσχυρός, ο Υίός του Θεού και Θεός ο Μονογενής, που σήμερα ενεργεί την γέννησή σου από στείρα μητέρα, για να γεννηθεί αυτός που ήταν μονογενής από Πατέρα και «πρωτογέννητος απ’ ολόκληρη την πλάση», μονογενής κι από σένα Παρθένο Μητέρα, πρωτογέννητος «ανάμεσά σε πολλά αδέλφια», ίδιος μ’ εμάς, Κοινωνός χάρη σε Σένα στη «δική μας σάρκα και στό δικό μας αίμα». Ὡστόσο δεν σ’ άφησε να γεννηθείς κι εσένα μόνο από πατέρα ἢ μόνο από μητέρα, για να κρατήσει το προνόμιο της μοναδικής γεννήσεως, ο μοναδικός σ’ όλα του μονογενής. Αυτός είναι στ’ αληθινά ο μοναδικός μόνο από Πατέρα και μοναδικός μόνο από μητέρα. Άγιος αθάνατος, το Πανάγιο Πνεύμα, που με τη δροσιά της θεότητάς Του σε κράτησε σώα από την θεϊκή φωτιά. Γιατί αυτό προέλεγε αίνιγματικά η βάτος του Μωυσή.

11. Χαίρε, πύλη προβατική, ίερώτατε ναέ της μητέρας του Θεού. Χαίρε, πύλη προβατική, προγονική κατοικία της βασίλισσας. Χαίρε, πύλη προβατική, που ἤσουν κάποτε μαντρί των προβάτων του Ιωακείμ, τώρα η ουρανομίμητη Εκκλησία της λογικής ποίμνης του Χριστού. Πύλη, που κάποτε μία φορά το χρόνο δεχόσουν τον άγγελο του Θεού, που ταράσσοντας το νερό, έδινε σ’ έναν άρρωστο τη δύναμη και τον γιάτρευε. Τώρα έχεις στρατιές από δυνάμεις αγγέλων, που δοξολογούν μαζί με μας τη Μητέρα του Θεού, την άβυσσο των θαυμάτων, τη πηγή που γιατρεύει όλους τους ανθρώπους. Μητέρα Θεού, που δέχθηκε όχι άγγελο υπηρέτη, αλλά τον Άγγελο της μεγάλης βουλής, που κατέβηκε πάνω στό απαλό μαλλί αθόρυβα σάν άφθονη βροχή καλοσύνης, και ξανάφερε σ’ ακλόνητη υγεία και σ’ αγέραστη ζωή όλη την αρρωστημένη μας φύση, που υποτάχθηκε στη φθορά. Χάρη σ’ Αυτόν ο παράλυτός σου έτρεξε πηδώντας σάν ελάφι. Χαίρε, τίμια προβατική κολυμβήθρα, η χάρη σου ν’ αυξάνει.

Χαίρε, Μαρία, γλυκύτατη Κόρη της Άννας. σε σένα με παρασύρει πάλι η λαχτάρα της αγάπης. Πώς ν’ αναπαραστήσω το όλο σεμνότητα βάδισμά σου; Πώς το ντύσιμό σου; Πώς το χαριτωμένο πρόσωπό σου; το γεροντικό σου φρόνημα στό νεαρό σου σώμα; Σεμνό ντύσιμο χωρίς πολυτέλεια και μαλθακότητα. Βήμα συγκρατημένο, χωρίς βιασύνη και χωρίς νωθρότητα. το σοβαρό ύφος, που γλύκαινε κάποια ίλαρότητα, κρατημένο πάντα μακριά από τούς άντρες. Κι απόδειξη ο φόβος που έδειξες με την απροσδόκητη προσφώνηση του αγγέλου. Πρόθυμη κι υπάκουη στούς γονείς σου· κρατούσες το πνεύμα της ταπεινώσεως στίς πιο μεγάλες αποκαλύψεις. τα λόγια σου καλοσυνάτα έβγαιναν από ἤρεμη ψυχή. και τί χρειάζονται τα πολλά λόγια, άξια να κατοικήσει μέσα σου ο Θεός! με το δίκιο τους σε μακαρίζουν όλες οί γενεές, εσένα την πιο διαλεχτή δόξα των ανθρώπων. Καύχημα των ίερέων, ελπίδα των χριστιανών, στήριγμα βασιλιάδων, πολύκαρπη φυτό της παρθενίας, γιατί από σένα απλώθηκε πλατιά η ομορφιά της παρθενίας. «Απ’ όλες τίς γυναίκες σύ είσαι η ευλογημένη κι ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου». Ευλογημένοι είναι όσοι σ’ αναγνωρίζουν Θεοτόκο, και μένουν στήν κατάρα όσοι σ’ αρνιούνται.

12. Ιερό ζευγάρι, Ιωακείμ και Άννα, δεχτείτε από μένα τούτη την ομιλία στη γέννηση της Μαρίας. Κόρη του Ιωακείμ και της Άννας και Δέσποινά μου, δέξου τα λόγια του αμαρτωλού δούλου σου, που ο πόθος όμως τον καίει κι απόκτησε Εσένα μοναδική ελπίδα χαράς, προστάτισσα του βίου του. και μεσίτριά του κοντά στόν Υίό σου και εγγύηση για τη σωτηρία του. Σκόρπισε πέρα το βαρύ φορτίο των αμαρτιών μου, και διάλυσε το σύννεφο, που μού σκοτίζει το μυαλό και το παχύ στρώμα της ύλης. Σταμάτησε τούς πειρασμούς και κυβέρνησε μ’ επιτυχία τη ζωή μου, καί, παίρνοντάς με απ’ το χέρι, οδήγησέ με ψηλά στήν ουράνια ευτυχία, και στόν κόσμο σου δώσε δώρο την είρήνη. και σ’ όλους τους κατοίκους της πόλεώς μας, τέλεια την χαρά και την αίώνια σωτηρία, με τίς παρακλήσεις των γονιών σου κι όλων των ανθρώπων της Εκκλησίας. Ας γίνει έτσι! Ας γίνει!

«Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μαζί σου, ευλογημένη σύ ανάμεσα σ’ όλες τίς γυναίκες, κι ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου», ο Ιησούς Χριστός, ο Υίός του Θεού. Σ’ αυτόν ανήκει η δόξα μαζί και στόν Πατέρα και στό Άγιο Πνεύμα στούς αίώνες των αίώνων. Αμήν.

Απόσπασμα εκ του πρωτοτύπου: «Ω ζεύγος λογικών τρυγόνων Ιωακείμ και Άννα το σωφρονέστατον. Υμείς τον της φύσεως νόμον, την σωφροσύνην, τηρήσαντες των υπέρ φύσιν κατηξιώθητε· τετόκατε γάρ τώ κόσμω Θεού μητέρα απείρανδρον. Υμείς ευσεβώς και οσίως εν ανθρωπίνῃ φύσει πολιτευσάμενοι, υπέρ αγγέλους και των αγγέλων δεσπόζουσαν νύν θυγατέρα τετόκατε. Ω θυγάτριον ώραιότατον και γλυκύτατον· ω κρίνον αναμέσον των ακανθών εκφυέν εξ ευγενεστάτης και βασιλικωτάτης ρίζης δαβιτικής… Ω ρόδον εξ ακανθών των Ιουδαίων φυέν και ευωδίας θείας πληρώσαν τα σύμπαντα. Ω θύγατερ Αδάμ και μήτηρ Θεού. Μακαρία η οσφύς και η γαστήρ εξ ων ανεβλάστησας· μακάριαι αί αγκάλαι αί σε εβάστασαν και χείλη τα των αγνών φιλημάτων σου απολαύσαντα, μόνα τα γονικά, ίνα ης εν πάσιν αειπαρθενεύουσα».

Πηγή: http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/paterikon/iwannhs_damaskhnos_in_navitatem_mariae.htm