Άγιοι - Πατέρες - ΓέροντεςΟρθόδοξη πίστη

Πάταρα της Λυκίας, η γενέτειρα του Αγίου Νικολάου

22 Φεβρουαρίου 2013

Πάταρα της Λυκίας, η γενέτειρα του Αγίου Νικολάου

Ο Άγιος Νικόλαος, φορητή εικόνα του 15ου αιώνα, Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών

Ο Άγιος Νικόλαος, φορητή εικόνα του 15ου αιώνα, Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών

Τα στοιχεία μας για τα Πάταρα αντλούμε από το έργο του Μητροπολίτη Κολωνίας κ. Γαβριήλ Πρεμετίδου «Πάταρα της Λυκίας, η Γενέτειρα του Αγίου Νικολάου».

«Η μυθολογία και η εποχή του Τρωΐκού πολέμου αποτελούν την αφετηρία της Ιστορίας της Λυκίας γενικά, και των Πατάρων ειδικότερα.

Πρώτοι οικιστές της Λυκίας, κατά τους μελετητές, ήταν οι κατακτητές της Τροίας, όσοι προτίμησαν να μείνουν και να προκόψουν στα εύφορα εδάφη της Μικρας Ασίας κατά μήκος των ακτών του Αιγαίου και των Ν. Δ. Μεσογειακών περιοχών της. Επί αιώνες οι βαλτώδεις εκτάσεις και η άμμος εκάλυπταν το λιμάνι της Πόλης, το θέατρο, τους παλαιούς οικισμούς.

Τα Πανεπιστήμια της Αττάλειας και της Αγκύρας έχουν αρχίσει ανασκαφικές εργασίες, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα.Τα Πάταρα με την ονομασία (Gelemis) βρίσκονται πλησίον της Αντιφέλλου (Kas). Εδώ βρισκόταν το μαντείο του Απόλλωνος και το λιμάνι ήταν σπουδαίο διαμετακομιστικό κέντρο προς και από το Αιγαίο, την Ηπειρωτική Ελλάδα, Αλεξάνδρεια, Κύπρο, Μ. Ανατολή.

Κατά τον Στράβωνα ο Απόλλων είχε την χειμερινή του κατοικία στα Πάταρα και την θερινή του στην Δήλο, ενώ και ο Ηρόδοτος αποκαλεί τα Πάταρα κατοικία του Απόλλωνος και ο Οράτιος αναφέρει, ότι «ο Απόλλων ηρέσκετο να περίπατεί στους θάμνους της Λυκίας».

Κατά τις ιστορικές μαρτυρίες όλη η Λυκία και τα Πάταρα ευρέθησαν το 333 π.Χ. υπό την εξουσία του Μ. Αλεξάνδρου, λόγω του ότι ο λιμήν ήταν η σπουδαιότερη δίοδος από και προς την Μεσόγειο και την τότε ευρυτέρα Οικουμένη. Μετά τον θάνατό του κατελήφθησαν το 315 π.Χ από τον Αντίγονο και το 304 π.Χ. από τον Στρατηγό Δημήτριο.

Ο Απόστολος Παύλος κατά τας περιοδείας του διήλθε διά του λιμένος των Πατάρων. Το γεγονός δε ότι υπήρξε η γενέτειρα του Αγίου Νικολάου προσέθεσε νέαν αίγλην εις την παλαιάν αίγλην της πόλεως.

Άποψη του κυρίου δρόμου στα Πάταρα

Άποψη του κυρίου δρόμου στα Πάταρα

Κατά τας διεξαχθείσας υπό την επίβλεψιν του καθηγητού του εν Ατταλεία Πανεπιστημίου Δ/ρος Φαχρή Ισίκ ανασκαφάς από του 1990 και εντεύθεν ανευρέθησαν τα ερείπια των κάτωθι Ιερών Ναών:

α) Η κόγχη του Ιερού βήματος και τείχη αγνώστου εως τότε χριστιανικού Ναού, εις τον όποιον εδόδη η ονομασία «Εκκλησία της Πηγής», λόγω της υπαρχούσης παρ’ αυτού πηγής.

β) Τα ερείπια του Ιερού Ναού του λιμένος.

γ) Τα ερείπια της Μεγάλης Βασιλικής του Δ’ αι., τρίκλιτης μετά δύο (2) Παρεκκλησίων. Η Βασιλική αυτή είναι από τις μεγαλύτερες της Λυκίας.

δ) Ο μεταξύ του αρχαίου Θεάτρου και του Βυζαντινού Τείχους επί λόφου ευρισκόμενος παρά τω Ρωμαϊκώ Λουτρώ Μικρός Ναός. Ο εντός των Τειχών Ναός είναι ο καλύτερον πάντων διατηρηθείς.

ε) Ο Ιερός Ναός του λόφου Ντογού Τσασκρί.

Ο Άγιος Νικόλαος, ο οποίος είχε γενέτειρά του την πνευματικώς καλλιεργημένη αυτή πόλη με τον γεμάτο ζωή και κίνηση λιμένα ασφαλώς και εδέχθη την ευεργετικήν επίδραση των παραγόντων αυτών στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, της μορφώσεώς του και του κρυστάλλινου χαρακτήρος του, τον οποίον διεμόρφωσε προπάντων η θερμή πίστη του εις τον Σωτήρα Χριστόν.

Σχετικώς με τον εκχριστιανισμόν της Λυκίας σημειώνει ο Σ/τος:

Ενώ εις την Φρυγίαν και την Παμφυλίαν εσημειούτο ραγδαία διάδοσις του Χριστιανισμού, αντιθέτως εις την Λυκίαν ο λαός συνεδέδη με φανατισμόν εις την ειδωλομανίαν, οφειλομένην:

α) εις την προγονολατρείαν των Λυκέων,

β) την στέρησιν της αίγλης των φρουρών του μαντείου του Απόλλωνος,

γ) εις τας οικονομικάς επιπτώσεις επί της Μητροπόλεως της Λυκίας, ήτοι των Πατάρων, έξ αφμορμής της διαδόσεως εν γένει του Χριστιανισμού.

Όλα αυτά συνετέλεσαν ώστε οι ειρηνικοί Λυκιείς να κινηθούν κατά των χριστιανών.

Έτσι τα μαύρα σύννεφα του διωγμού του 314 μ.Χ. περιέζωσαν και την επαρχίαν του Αγ. Νικολάου και ο ίδιος ευρέθη μαζί με τους χριστιανούς του κακουχούμενος και βασανιζόμενος εις την φυλακήν. Η νίκη του Μ. Κωνσταντίνου και η δημοσίευσις του διατάγματος των Μεδιολάνων του 317 μ.X. απήλλαξε τον Αγ. Νικόλαο και τον απεκατέστησε εν μέσω του ποιμνίου του. Οι Επίσκοποι των Πατάρων, οι οποίοι υπήγοντο υπό τον Αρχιεπίσκοπον των Μύρων, παρέστησαν και υπέγραψαν αρκετοί από αυτούς πρακτικά Οικουμενικών συνόδων. Έτσι κατά την A’ Οικουμενική Σύνοδο παρέστη και υπέγραψε τα πρακτικά ο Επίσκοπος Πατάρων Εύδημος.

Ακολούθησαν οι ωσαύτως υπογράψαντες πρακτικά Οικουμενικών Συνόδων ως εξής:

—Εκδήμιος της Β’ Οικουμενικής

—Κωρίνος της Γ’ Οικουμενικής

—Λυκίνιος της Ε’ Οικουμενικής

Εις το Αγιολόγιον των Πατάρων καταλέγεται ο επί Δεκίου το Β’ ήμισυ του Γ’ αιώνος τον στέφανον του μαρτυρίου δεχθείς Επίσκοπος Πατάρων Μεθόδιος.

Αναμφιβόλως, σημειώνει ο Σ/τος, οι ως ανω Αρχιερείς των πρώτων αιώνων του Χριστιανισμού ανέπεμψαν ευχάς εις την λαμπράν Βασιλικήν του λιμένος και τους λοιπούς εις ερείπια νυν κειμένους Ι. Ναούς της λαμπρας πόλεως των Πατάρων.

Κατά τους κάτω χρόνους, επί ψιλώ τίτλω Επίσκοπος Πατάρων εχειροτονήθη την 19/12/1910 ο Αρχ/της Μελέτιος Χριστίδης. Μετά την τελευτήν τούτου επισυμβάσαν εν Αθήναις την 20/7/1967 Επίσκοπος Πατάρων εξελένη την 14/12/1980 υπό της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου ο Αρχ/της Ειρηναίος Βασιλείου, ο οποίος υπηρέτησε ως βοηθός Επίσκοπος παρά. τη Ι. Αρχ/πη Θυατείρων και Μ. Βρεττανίας εν τη πόλει Μπέρμιγκαμ.

Άγιοι Επισκοπής Πατάρων

1.    Άγιοι Μάρτυρες Λέων και Παρηγόριος

Ήταν και οι δυο αχώριστοι φίλοι, μια ψυχή σε δυο σώματα, όπως έλεγε ο Γρηγόριος ο Θεολόγος για τον εαυτό του και τον Μέγα Βασίλειο. Όταν λοιπόν ο Παρηγόριος πέθανε μετά από πολλά βασανιστήρια, που υπέστη για τη χριστιανική πίστη, ο Λέων, απαρηγόρητος για τη στέρηση του φίλου του και ποθώντας το ένδοξο τέλος του, ήθελε και αυτός το γρηγορότερο τον δρόμο του μαρτυρίου. Και η ευκαιρία βρέθηκε. Κάποτε γινόταν πανηγύρι των ειδωλολατρών με όλους τους συνηθισμένους θορύβους και απρεπείς διασκεδάσεις. Ο Λέων πλησίασε εκεί, μπήκε στο ναό, πήρε στα χέρια του τα αναμμένα πήλινα λυχνάρια και τα συνέτριψε κάτω στη γη. Συγχρόνως δε έψαλλε ύμνους προς τον Θεό. Αμέσως τότε τον συνέλαβαν και τον βασάνισαν σκληρά με μαστίγια από νεύρα βοδιών. Έπειτα οι βασανιστές του τον έσυραν σε κρημνώδη τόπο, που κάτω υπήρχε φαράγγι και στο βάθος διακρινόταν ξηροπόταμος. Όταν έφτασαν εκεί, ο Λέων με όλες του τις δυνάμεις κατόρθωσε να προσευχηθεί και αμέσως τότε παρέδωσε το πνεύμα του στον Θεό. Αλλά η λύσσα των δημίων του δεν ικανοποιήθηκε με τον θάνατό του. Αφού έσυραν το λείψανό του στην άκρη του γκρεμού, από εκεί το έριξαν με δύναμη στο χάος του φαραγγιού. Έτσι το σώμα του Aγίου μπορεί να έπεφτε μέσα στο φαράγγι, αλλά η ψυχή του πετούσε στον ουρανό, όπου θα συναντούσε τον εγκάρδιο φίλο του στην αιώνια δόξα του Χριστού.

2.    Άγιος Εύδημος, Επίσκοπος Πατάρων

Ήταν ο μόνος αντιπρόσωπος της Λυκίας στη Σύνοδο της Νικαίας, ο οποίος κλητεύτηκε από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, το 325 μ.Χ. με δικαίωμα υπογραφής. Αυτό και μόνο αποδεικνύει την κραταιά θέση της πόλεως έως και αυτά τα χρόνια.

3.    Άγιος Μεθόδιος, Επίσκοπος Πατάρων

Είναι άγνωστο από που καταγόταν ο Άγιος Ιερομάρτυς Μεθόδιος, ο οποίος άθλησε κατά τους χρόνους του αυτοκράτορος Διοκλητιανού (284-305 μ.Χ.). Υπήρξε κατ’ αρχάς μέν Επίσκοπος του εν Λυκία Ολύμπου, έπειτα δε Επίσκοπος Τύρου (της Φοινίκης), κατ’ άλλους δε Επίσκοπος Φιλίππων της Μακεδονίας. Το αναφερόμενο ότι διετέλεσε Επίσκοπος Πατάρων είναι αναληθές, προελθόν εκ του περί Αναστάσεως διαλόγου του, ο οποίος έλαβε χώρα στα Πάταρα. Διαπρεπής αρχιερεύς και πλατωνικός φιλόσοφος, διακρινόταν για την εμμονή του στην πίστη και την παράδοση και κατατάσσεται στους κορυφαίους θεολόγους της εποχής του, αγωνισθείς σφοδρώς κατά του Ωριγένους και των οπαδών αυτού. Κατά τον επί Διοκλητιανού εναντίον των Χριστιανών κηρυχθέντα διωγμό, συνελήφθη και υπέστη μαρτυρικό θάνατο, το 311 μ.Χ., στη «Χαλκίδα της Ελλάδος και ουχί της Συρίας», κατά νεώτερες επιστημονικές έρευνες. Κατ’ άλλους, ασθενών, εφονεύθη διά μαχαίρας υπό υπηρέτου, τον οποίο οι Ωριγενιστές είχαν δώσει σε αυτόν. Ο υμνογράφος Θεοφάνης στον εορταστικό Κανόνα της μνήμης του Αγίου (Ωδή Γ’, τροπ. 1) εκφράζεται ως εξής επί του προκειμένου για τον Μεθόδιο: «Επιπολάζουσαν ιδών, την Ωριγένους απάτην, ως υπάρχων άριστος ποιμήν, τω θείω πυρί συντόμω έφλεξας, πάσαν εκείνου την αχλύν, την απαστράπτουσαν αίγλην, άψας της σοφίας σου, θεόληπτε». Για το μαρτυρικό του θάνατο εκφράζεται (Ωδή Α’, τροπ. 3) κατ’ αυτόν τον τρόπο: «Στέφει του μαρτυρίου, ιερωσύνης τε μύρω, παμμάκαρ κοσμούμενος, δι αμφοτέρων ήστραψας, όθεν της αληθεστάτης, και θεοειδούς κληρουχίας τετύχηκας».

Το συγγραφικό έργο του Αγίου Μεθοδίου υπήρξε πλουσιώτατο, το σπουδαιότερο δε έργο του, το οποίο αναδεικνύει και αξιόλογο ποιητή, είναι το ασκητικού και ηθικού περιεχομένου «Συμπόσιον των δέκα παρθένων ή περί αγνείας».

Άλλα έργα είναι «Περί του αυτεξουσίου», «Περί αναστάσεως» ή «Αγλαοφών». Αποσπάσματα από τα έργα του είναι: «Περί των γενητών», «Ερμηνευτικαί πραγματείαι», «Περί βίου», «Εκ των κατά Πορφυρίου» και άλλα.

 

Επισκοπές της Αρχιεπισκοπής Μύρων

 

Τα Μύρα κάποτε είχαν 33 Επισκοπές, ενώ πολλές φορές υπερέβησαν αυτόν τον αριθμό και οι οποίες είναι οι εξής:

1) η Μασταύρων 19) η Αντιφέλλος
2) η Αράξων 20) η Κόμβης
3) η Κάννου 21) η Χώματος
4) η Ποδαλείας 22) η Φελλού
5) η Αρυκάνδων 23) η Φασήλιδος
6) η Σιδύμων 24) η Κορυδαλλών
7) η Σιάμνων 25) η Αρναίας
8) η Ξάνθου 26) η Πινάρων
9) η Κυανέων 27) η Ευδοκιάδος
10) η Διοκαισαρείας 28) η Τερμησσού
11) η Τλώ 29) η Δολιχίστης
12) η Κανδύρων 30) η Παλαιωτών
13) η Οιάνδων 31) η Μυλωτών
14) η Μάκρης 32) η Ακαλησσού
15) η Φιλήμων 33) ή Εδεβισσού
16) η Φοίνικος 34) η Βαρβούρων
17) η Πύρρας 35) η Ροδιαπόλεως
18) η Πατάρων

Φωτό: el.wikipedia.org

Πηγή: Άγιος Νικόλαος των Μύρων, Ορθόδοξο Χριστιανικό Περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως Μύρων Λυκίας, τεύχος 21ο , σελ.22-28, έτος ΙΑ΄, Ιούλιος-Δεκέμβριος 2012.