Μάιος 2015

«Η Εκκλησία είναι μία. Αυτό δε σημαίνει απλώς ότι υπάρχει μόνο μία Εκκλησία, αλλά ότι η Εκκλησία είναι μία ενότητα. Μέσα της η ανθρωπότητα μεταφέρεται σε ένα καινούργιο επίπεδο υπάρξεως έτσι ώστε να μπορεί να τελειοποιηθεί σε ενότητα κατ’ εικόνα της ζωής της Αγίας Τριάδας. Η Εκκλησία είναι μία εν Αγίω Πνεύματι και το Πνεύμα την «οικοδομεί» σε πλήρες και τέλειο Σώμα του Χριστού. Η Πεντηκοστή, ψηφιδωτό 10ου αιώνα, Ι.Μ. Οσίου Λουκά Βοιωτίας Η Εκκλησία είναι πρωτίστως μία με την κοινωνία των μυστηρίων. Για να το πούμε με άλλο τρόπο, η Εκκλησία είναι μία με την Πεντηκοστή, που ήταν η ημέρα της θαυμαστής θεμελιώσεως και των γενεθλίων της Εκκλησίας, οπότε όλες οι προφητείες γι’ αυτήν εκπληρώθηκαν. Σ’ εκείνη την «τρομερή και ...

Πέρασαν δέκα ημέρες από την Ανάληψη του Χριστού, συνολικά δηλαδή πενήντα ημέρες από την Ανάσταση. Πάλι όλοι οι μαθητές ήταν μαζεμένοι στο υπερώο. Τα Ιεροσόλυμα ήταν γεμάτα κόσμο, όχι μόνο Εβραίους, αλλά και Πάρθους και Ελαμίτες και Μήδους και Πόντιους και Καππαδόκες και Ρωμαίους, Φρύγες, Κρήτες και Αιγύπτιους. Ξαφνικά ακούστηκε μια πολύ δυνατή βοή, σαν να φυσούσε ένας πολύ ισχυρός άνεμος. Αυτή η βοή κατευθύνθηκε και γέμισε το υπερώο. Κι οι δώδεκα μαθητές είδαν με τα μάτια τους φλόγες, πύρινες γλώσσες, που διαμοιράστηκαν και κάθισαν πάνω στα κεφάλια τους. Από εκείνη τη στιγμή αισθάνθηκαν ότι πλημμύρισε η ύπαρξή τους από θεϊκή δύναμη, από το Άγιο Πνεύμα, κι άρχισαν να μιλούν με ευκολία ξένες γλώσσες. Τους φώτιζε το Πνεύμα το Άγιο ...

Σήμερα είναι η γενέθλιος ημέρα της Εκκλησίας. Γιορτάζομε την Πεντηκοστή, την επιφοίτη­ση του αγίου Πνεύματος, που δημιούργησε, αποκάλυψε στον κόσμο και δυνάμωσε από τα πρώτα κιόλας βήματά της την Εκκλησία. Το γεγονός που περιγράφει ο ιερός ευαγγελιστής Λουκάς δεν είναι ένα «θαύμα» με τη συνηθισμένη έννοια της λέξεως. Εί­ναι μια πράξη του Θεού που έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία και προ παντός πολύ μεγαλύτερη διάρκεια. Πρώτα - πρώτα δεν περιορίζεται σε μερικούς ανθρώπους. Το άγιο Πνεύμα δεν επιφοίτησε μόνο στους αποστόλους, αλλά σε όλους τους πι­στούς, κάπου εκατόν είκοσι άτομα, στο σύνολο δηλαδή της Εκκλησίας. Αυτό σημαίνει ότι η επιφοίτηση του αγίου Πνεύματος αποτελεί βασικό και ουσιαστικό χαρακτηριστικό της Εκκλησίας, ανεξάρτητο από τα ειδικά αξιώματα και χαρίσματα που υπάρχουν σ’ αυτήν. Δεν ...

Εκτός από τη μνήμη του βυζαντινού κράτους των Ελλήνων και τους θρύλους της Άλωσης, αναρίθμητα «βυζαντινά» στοιχεία συναντούμε στην ίδια την καθημερινότητα, κάποτε και τη θεσμική, των μεταβυζαντινών. Άμεση συνέπεια της τουρκικής κυριαρχίας και της επιβολής των οθωμανικών θεσμών πάνω στη βυζαντινή κληρονομιά ήταν «ο αποκεφαλισμός της, στο επίσημο επίπεδο, και η απομόνωση στο λαϊκό», όπως εύστοχα υπογραμμίζει ο Σπύρος Βρυώνης. Η τουρκική κατοχή προκάλεσε βαθύτατες αλλαγές: στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, απλοποίηση της ταξικής δομής, οικονομική πτώχευση, εθνική αποσύνθεση, θρησκευτική οπισθοδρόμηση, στέρηση ατομικών δικαιωμάτων, αποθεσμοποίηση του πολιτισμού και πολιτισμική απομόνωση. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, η βυζαντινή κληρονομιά καταδύεται κυρίως στο λαϊκό επίπεδο, τις παραδόσεις, τις συμπεριφορές, την εκκλησία, την τέχνη, και εκεί εγκαταβιώνει ριζωμένη στην καθημερινότητα των ραγιάδων. Γι’ αυτό και οι ...

Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος Αν η γιορτή της Πεντηκοστής θεωρείται η γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας, η αφιερωμένη στο Άγιο Πνεύμα γιορτή υπενθυμίζει προς πάσα κατεύθυνση τη βασική αρχή που συγκροτεί μια ομάδα ανθρώπων σε Εκκλησία· την αποκατάσταση της κοινωνίας ανάμεσα στον Θεό και στον άνθρωπο και στους ανθρώπους μεταξύ τους. Τη βασική αυτή αρχή συνοψίζει με τον πιο γλαφυρό τρόπο το Κοντάκιον της γιορτής:                                        Ὅτε καταβὰς τὰς γλώσσας συνέχεε                                                    διεμέριζεν ἔθνη ὁ Ὕψιστος·                                        ὅτε τοῦ πυρὸς τὰς γλώσσας διένειμεν                                                    εἰς ἑνότητα πάντας ἐκάλεσεν·                                        καὶ συμφώνως δοξάζομεν τὸ πανάγιον Πνεῦμα.           Η ιστορία στην οποία παραπέμπει ο συγκεκριμένος ύμνος περιέχεται στο κεφάλαιο 11 του βιβλίου της Γενέσεως και αποτελεί τον τελευταίο σταθμό στη μακρά πτωτική πορεία που ακολούθησε ο άνθρωπος στην προσπάθειά του ...