Γενάρη, μήνα του Χριστού κι αρχιμηνιά του χρόνου

Ο πρώτος μήνας του χρόνου είναι ο Ιανουάριος, ο Γενάρης, όπως τον ονομάζει ο λαός μας. Ωστόσο δεν ήταν αυτός πάντα ο πρώτος μήνας. Στην αρχαία Ρώμη ο χρόνος διαιρούνταν σε δέκα περιόδους-μήνες και πρώτος απ΄ αυτούς ήταν ο Μάρτιος. Επτά αιώνες πριν από τον Χριστό ένας βασιλιάς της Ρώμης, ο Νουμάς Πομπίλιος τον πρόσθεσε ως ενδέκατο μήνα, μειώνοντας συγχρόνως τις μέρες των άλλων μηνών. Αργότερα προστέθηκε κι ο Φεβρουάριος ως δωδέκατος μήνας, επειδή ως μέτρο διάρκειας του μήνα καθιερώθηκε ο κύκλος της Σελήνης.  Στην αρχαία Αθήνα η περιόδος αυτή αντιστοιχούσε στον μήνα Ποσειδεώνα, αφιερωμένο στον θεό της θάλασσας, αν και δεν υπάρχει απόλυτη αντιστοίχιση. Ως πρώτος μήνας του έτους ο Ιανουάριος ορίστηκε το 153 π.Χ.

Το όνομά του το πήρε από τον Θεό των Ρωμαίων, τον Ιανό, τον διπρόσωπο θεό, του οποίου το άγαλμα φαίνεται στην εικόνα. Τέτοια αγάλματα ήταν στημένα στις πύλες της Ρώμης, με το ένα πρόσωπο να κοιτάζει προς τα έξω και το άλλο προς το εσωτερικό της. Ο Ιανός παριστάνονταν με κλειδιά ή με τριακόσιες ψήφους-βότσαλα στο δεξί χέρι κι εξήντα πέντε στο αριστερό, όσες κι οι μέρες του χρόνου.

Τον Ιανουάριο γίνονται οι τελευταίες γεωργικές εργασίες και κυρίως τα κλαδέματα. Είναι μεσοχείμωνο κι ο καιρός συνήθως είναι κρύος. Ωστόσο, στα μέσα του μήνα πολύ συχνά ο καιρός βελτιώνεται και υπάρχει εντυπωσιακή καλοκαιρία, καθώς η θερμοκρασία ανεβαίνει. Ο λαός μας τις 10-15 αυτές μέρες τις ονομάζει Αλκυονίδες, επειδή τις έχει συνδυάσει με την αλκυόνα, ένα παρυδάτιο πουλί, που γεννά τ΄ αυγά του αυτή την περίοδο.

Υπάρχουν και παροιμίες αλλά και γνωμικά για τον Ιανουάριο:

Αρχιμηνιά, καλή χρονιά, με σύγκρυα και παγωνιά

Άσπρος Γενάρης, νηστικός ο μεροκαματιάρης (Αν χιονίσει τον Γενάρη, δεν θα υπάρχει δουλειά για τους ανθρώπους που εργάζονται έξω)

Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην κοιτάζεις.

Κλάδεμα του Γενάρη κάθε μάτι και βλαστάρι

Γενάρη πίνουν το κρασί, τον Θεριστή το ξίδι (Τώρα ολοκληρώνεται η ζύμωση του κρασιού)

Δέκα μέρες του Γεναράκη, ίσον μικρό καλοκαιράκι

Του Γενάρη το φεγγάρι ήλιος της ημέρας μοιάζει

Το χιόνι του Γενάρη κοπριά, του Μάρτη φωτιά (Είναι καλό για τις σοδειές το χιόνι που θα πέσει τον Γενάρη, ενώ αν πέσει τον Μάρτη οι σοδειές καταστρέφονται)

Εκτός από τις μεγάλες δεσποτικές γιορτές της Περιτομής του Κυρίου (1 Ιανουαρίου) και των Θεοφανείων (6 Ιανουαρίου) η Εκκλησία μας τιμά και αγίους, κυρίως ιεράρχες και οσίους αλλά και τον Αϊ-Γιάννη τον Πρόδρομο, που βάπτισε τον Κύριό μας στον Ιορδάνη. Πολλοί Έλληνες έχουν το όνομά του – είναι το πιο διαδεδομένο όνομα στην Ελλάδα. Οι πιο γνωστοί από τους αγίους αυτούς και η ημέρα κατά την οποία τιμούμε τη μνήμη τους φαίνονται στην παραπάνω εικόνα.

Αφού έχεις μάθει αρκετά για τον Ιανουάριο, τον πρώτο μήνα του χρόνου, μπορείς να παίξεις φτιάχνοντας ένα παζλ.

http://www.pemptousia.gr/wp-content/uploads/swfupload/swf/Ianoyarios.swf