Η μελέτη του κλίματος στην υπηρεσία της ανθρωπότητας

64 χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος από την ίδρυση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού. Με την ευκαιρία αυτής της επετείου φωτίζουμε άγνωστες πτυχές της πολύπλευρης δράσης του μεγάλου αυτού οργανισμού, που κατάφερε να ενώσει κράτη & επιστήμονες σε δύσκολες περιόδους, όπως αυτή του ψυχρού πολέμου.

Η Σύμβαση με την οποία πήρε σάρκα και οστά ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (World Meteorological Organization, WMO) τέθηκε σε ισχύ το Μάρτιο του 1950. Το κείμενο της Σύμβασης είχε προηγουμένως εγκριθεί ομόφωνα, στις 11 Οκτωβρίου 1947, από τους εκπροσώπους των 31 χωρών στη Διάσκεψη των Διευθυντών των Εθνικών Μετεωρολογικών Υπηρεσιών που έλαβε χώρα στην Washington των ΗΠΑ.

…

Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός εξ αρχής αναγνωρίστηκε ως υπόδειγμα πετυχημένης συνεργασίας σε διεθνές επίπεδο, καθώς ακόμη και ο Ψυχρός Πόλεμος δεν αποτέλεσε εμπόδιο, αφού η Μετεωρολογία δεν διακρίνει πολιτικά σύνορα, με αποτέλεσμα η συνεργασία να ακμάσει ακόμη και κατά τη διάρκεια εκείνων των δύσκολων ετών. Έτσι τα δίκτυα παρατηρήσεων επεκτάθηκαν και κάλυψαν ουσιαστικά ολόκληρο τον πλανήτη και οι μετρήσεις εμπλουτίσθηκαν και περιέλαβαν όλες τις παραδοσιακές, ακόμη και τις μη παραδοσιακές, περιβαλλοντικές παραμέτρους.

…

Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός είχε ωστόσο πάντα επίγνωση των κινδύνων. Το τεχνικό έγγραφο με αρ. 99 του 1986 “Πιθανές Κλιματικές Επιπτώσεις ενός Μεγάλου Πυρηνικού Πολέμου” θα παραμείνει ιστορική αναφορά στις μελλοντικές γενιές. Βέβαια, το σενάριο ενός “πυρηνικού χειμώνα” έχει πλέον πάψει να αποτελεί σημαντική ανησυχία, αλλά εν τω μεταξύ ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός είχε την αρμοδιότητα να δημοσιεύσει την δήλωση του 1976, σχετικά με τη συσσώρευση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και τις δυνητικές επιδράσεις στο κλίμα της Γης, η οποία συνέβαλε στην εστίαση της προσοχής μας στη θέρμανση του πλανήτη και στις κλιματικές αλλαγές που είναι πλέον φανερό στις μέρες μας ότι αποτελούν μεγάλη απειλή στη βιώσιμη ανάπτυξη και ακόμα στην επιβίωση του ανθρώπου, κάτι που ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Ban Ki-moon, προσδιόρισε ως την «καθοριστική πρόκληση της εποχής μας».

…

Μια άλλη σημαντική πρόκληση είχε λάβει χώρα νωρίτερα, το 1975, όταν ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός συγκάλεσε μια ομάδα εμπειρογνωμόνων και τους εξουσιοδότησε να εκδώσουν μία δήλωση-προειδοποίηση για την λέπτυνση του στρατοσφαιρικού στρώματος του όζοντος που μας προστατεύει από την έκθεση σε υπερβολική υπεριώδη ακτινοβολία. Το ζήτημα της τρύπας του όζοντος κατέδειξε τη σημασία των μακροπρόθεσμων μετρήσεων, χωρίς τις οποίες η καταστροφή του όζοντος θα είχε συνεχίσει αδιάπτωτη και ίσως να μην είχε ανιχνευθεί έως ότου μία πιο σοβαρή ζημιά θα ήταν εμφανής. Το επακόλουθο Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ στη Συνθήκη της Βιέννης αποτελεί σημαντικό παράδειγμα συνεργασίας μεταξύ επιστημόνων και ιθυνόντων στα κέντρα αποφάσεων.

Ανακαλώντας στη μνήμη τις προηγούμενες 6 δεκαετίες, η ανάπτυξη των διαφόρων τομέων άνοιξε το δρόμο για εκδίπλωση εξαιρετικών επιστημονικών και τεχνολογικών δυνατοτήτων του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, όπως π.χ. η εκτόξευση τεχνητών δορυφόρων με τις πρωτόγνωρες δυνατότητες που αυτοί προσφέρουν στον τομέα της παρατήρησης καθώς και η ευτυχής συγκυρία της ανάπτυξης των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των τηλεπικοινωνιών.

…

Η απόφαση να ενσωματωθεί η Υδρολογία στο πεδίο δράσης του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού καλλιεργήθηκε μεταξύ του Δεύτερου (1955) και του Τρίτου (1959) Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Κογκρέσου. Το τελευταίο θέσπισε την Επιτροπή Υδρομετεωρολογίας, η οποία από το 1971 εξελίχθηκε στην τωρινή CHy. Χάρις σε αυτές τις καθοριστικές αποφάσεις, η παρακολούθηση και ο ποιοτικός έλεγχος των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων έχουν καταστήσει αρμόδιο τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό να εκδίδει προειδοποιήσεις μειωμένων αποθεμάτων νερού, ειδικά λόγω των πιέσεων από τον αυξανόμενο πληθυσμό και τη μόλυνση του νερού, ενώ η ολοκληρωμένη διαχείριση αποθεμάτων νερού από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό δείχνει το δρόμο για τη βελτιστοποίηση εκμετάλλευσης των περιορισμένων αποθεμάτων πόσιμου νερού.

…

Σήμερα, οι κοινότητες σε όλο τον κόσμο αγωνίζονται για την επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων Χιλιετίας που έχει θέσει ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, ιδίως όσον αφορά στην υγεία, την ασφάλεια στην τροφή και στο νερό και την ανακούφιση της φτώχειας, καθώς και για τη βελτίωση της αντοχής τους στις επαναλαμβανόμενες φυσικές καταστροφές και την παροχή βοήθειας στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την κλιματική μεταβλητότητα και την κλιματική αλλαγή.

Πολλά άλλα προγράμματα και δραστηριότητες του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, κατά τη διάρκεια των εξήντα ετών, έδωσαν εξαιρετικά δείγματα κοινωνικο-οικονομικών ωφελειών που επιτεύχθηκαν σε πολλά πεδία μέσω της συνεργασίας στον τομέα της Μετεωρολογίας, ιδίως όσον αφορά στην ανθρώπινη ασφάλεια και την ευημερία. Προφανή παραδείγματα μεταξύ άλλων αποτελούν η γεωργία και η ασφάλεια στην τροφή, η υγεία, οι μεταφορές, ο τουρισμός, οι κατασκευές και η ενέργεια.

…

Το Παγκόσμιο Πλαίσιο Υπηρεσιών για το Κλίμα είναι ζωτικής σημασίας για την προσαρμογή των κοινωνιών στις αλλαγές του κλίματος. Με την ενίσχυση των παρατηρήσεων, της έρευνας και της πληροφορίας καθώς και των νέων μηχανισμών συνεργασίας μεταξύ χρηστών και παρόχων των κλιματικών πληροφοριών, το Πλαίσιο θα εξασφαλίζει ότι όλοι οι τομείς της κοινωνίας θα έχουν φιλικά στο χρήστη κλιματικά προϊόντα που θα τους επιτρέπουν έναν καλύτερο μελλοντικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών

Παρατήρηση: Το άρθρο περιέχει αποσπάσματα από μήνυμα του Michel Jarruad, Γενικού Γραμματέα του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού.