Όλα τα άρθρα από

Πεμπτουσία

Οι «περιπέτειες» των επωνύμων μας στο χρόνο (Ηρακλής Ψάλτης, φιλόλογος)

Κατηγορίες: Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Βλάχος/Βλαχογιάννης/Βλαχόπουλος/Βλαχάκης κτλ- Από το μεσν. & δημώδ. βλάχος, 1) ο βλαχόφωνος, ο ομιλών βλάχικη-λατινογενή διάλεκτο, 2) ο ορεσίβιος, και νομάδας ποιμένας, 3) ο άξεστος, αγροίκος, ο χωριάτης. Βλάχους λέγανε παραδείγματος χάρη και οι Χιώτες τους προύχοντες συμπατριώτες τους που ξενιτεύονταν στη Βλαχία, όπως επίσης βλάχους ονομάζουν οι Μανιάτες όλους τους υπόλοιπους Πελοποννήσιους. Ως επώνυμο τουλάχιστον από τον 13ο αιώνα με τύπους όπως, Βλαχοϊάννης 1279-Χαλκη), Βλαχόπουλος (1316-Σέρρες, 1440-Πάτρα), Βλάχος. Βουτσάς: από τη λέξη βούτσι+ επαγγελ. καταλ. -άς, βαρέλι. Β.=βαρελάς. (Τριαντ.),< ελνστ. βούτις. Βρεττός/Βρεττάκος- Απο το δημ. βρετός, ο ευρημένος, ο ευρετός, 1) "επί νηπίων, το υπό των οικείων του εγκαταλειφθέν και ευρεθέν υπό τινός, το έκθετον, 2) νήπιον υπό των γονέων του αποτεθέν έμρποσθεν της εκκλησίας, είτε εν τη οδώ, ινά αναλάβη την βάπτισιν του ο πρώτος ...

Περισσότερα

Η περιοχή του ποταμού Ιορδάνη (Αναστασία Φελούκα, Θεολόγος)

Κατηγορίες: Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Ο Ιορδάνης είναι ο μεγαλύτερος και σημαντικότερος ποταμός της Παλαιστίνης αλλά και ένας από τους γνωστότερους παγκοσμίως. Η προέλευση της λέξης Ιορδάνης έχει τις ρίζες της στην εβραϊκή ονομασία Γιαρντέν, της οποίας η ακριβής σημασία αμφισβητείται. Όσον αφορά λοιπόν στην προέλευση της ονομασίας, υπάρχει η άποψη πως προέρχεται από το εβραϊκό ρήμα γιαράδ (jarad), που σημαίνει κατεβαίνω ορμητικά, κατέρχομαι.  Η ονομασία αυτή υποδηλώνει το ορμητικό ρεύμα του ποταμού που έχει καθοδική πορεία λόγω της κλίσης της κοιλάδας την οποία διασχίζει. Από την άλλη πλευρά, ο Όμηρος αναφέρει τη λέξη Ιάρδανος, προερχόμενη από την Κρήτη. Μία ακόμα εκδοχή είναι αυτή κατά την οποία το όνομα Ιορδάνης ήταν υποκοριστικό και είχε τη σημασία της λέξης ποταμός. Επίσης άλλη μία πιθανότητα προέλευσης της ...

Περισσότερα

«Περί όρκου» (Αρχιμανδρίτης Επιφάνιος Χατζηγιάγκου)

Κατηγορίες: Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Ιησούς Χριστός ο Αρχιπάρθενος, έργον αγιογραφείου Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου 2015 Σειρά κηρυγμάτων με ομιλητή τον Αρχιμανδρίτη π. Επιφάνιο Χατζηγιάγκου με θέμα την ερμηνεία της Επί του Όρους Ομιλίας. Οι ομιλίες έγιναν στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Παντελεήμονος Φλώρινας. %audio%

Περισσότερα

Κυριακή Μετὰ Τα Φώτα: «Ὅσοι εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε Χριστὸν ἐνεδύσασθε » (Πρεσβύτερος Νικόλαος Πάτσαλος)

Κατηγορίες: Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Με τη δεσποτική εορτή των Αγίων Επιφανείων-Θεοφανείων συμπληρώνεται άλλος ένας όμορφος και ανεπανάληπτος λειτουργικός κύκλος του έτους. Η κατακλείδα του αγίου δωδεκαημέρου επισφραγίζεται με «τα Φώτα και τα Ολόφωτα» όπως θα έγραφε και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Μετά από τη βίωση των άρρητων μυστηρίων του σπηλαίου της Βηθλεέμ τα πάντα φωτίζονται, τα πάντα αγιάζονται˙ οι βρύσες, τα ποτάμια, ολόκληρη η κτίση, λόγω της Βάπτισης του Θεανθρώπου Χριστού. Όντως «Ἀπορεῖ πᾶσα γλῶσσα» και « Ἰλιγγιᾷ ὁ νοῦς» κάθε πιστού ανθρώπου όταν θεάται τον Κύριο της Δόξης να προσέρχεται για να βαπτιστεί. Ο Ιορδάνης ποταμός ευφραίνεται και αγάλλεται καθότι συναντά και υποδέχεται στα νερά του τον ίδιο το δημιουργό του. Ο Ιησούς Χριστός, η πηγή της ταπεινοφροσύνης, προσέρχεται ωσάν απλός Ισραηλίτης στον Ιορδάνη ποταμό ...

Περισσότερα

Τα Άγια Θεοφάνεια στο Οικουμενικό Πατριαρχείο

Κατηγορίες: Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Με κάθε μεγαλοπρέπεια και σύμφωνα με την παράδοση της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας εορτάστηκαν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο τα Άγια Θεοφάνεια. Επίκεντρο των εορτασμών ήταν ο Πάνσεπτος Πατριαρχικός Ναός του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι όπου ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος μετά το τέλος του Όρθρου τέλεσε τον Μεγάλο Αγιασμό και στη συνέχεια προεξήρχε της Θείας Λειτουργίας, στην οποία συλλειτούργησαν οι Μητροπολίτες Γέρων Νικαίας Κωνσταντίνος, Φιλαδελφείας Μελίτων, Σεβαστείας Δημήτριος, Μύρων Χρυσόστομος, Καλλιουπόλεως και Μαδύτου Στέφανος, Προύσης Ελπιδοφόρος, Κυδωνιών Αθηναγόρας και Αδριανουπόλεως Αμφιλόχιος. Εκκλησιάστηκαν ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος, κ.Ιωάννης Αμανατίδης, ο οποίος εκπροσώπησε την Ελληνική Κυβέρνηση, ο Πρέσβης της Ελλάδος στην Άγκυρας, κ.Πέτρος Μαυροειδής, ο Πρέσβης κ.Ευάγγελος Σέκερης, Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Πόλη, o Γενικός Πρόξενος της Ουκρανίας στην Πόλη, κ.Oleksandr Gaman, Άρχοντες Οφφικιάλιοι ...

Περισσότερα

They’re not worth our tears (Elder Joseph of Vatopaidi)

Κατηγορίες: In English

When we talk to people today about mourning, it seems strange to them, because they’re ashamed of crying. If we’re talking about vain, passing things, of course they’re not worth crying over. But that kind of mourning is only about social convention. Spiritual mourning has to do with our relationship with God and is the product, not so much of our own choice, but of the grace of the Holy Spirit. The sense of responsibility for our wicked deeds is such a weight in our heart that it brings about a state of deepest contrition.

Περισσότερα

«Χρέος μας, να κρατήσουμε τον χιτώνα που λάβαμε με το βάπτισμά μας αμόλυντο, καθαρό, αγιασμένο» (Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμάς)

Κατηγορίες: Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Αγαπητοί πατέρες και αδελφοί, Εορτάσαμε τα Χριστούγεννα∙ το μυστήριο της Ενανθρωπήσεως του Κυρίου και Θεού μας Ιησού Χριστού. Σήμερα εορτάζουμε το δεύτερο μεγάλο μυστήριο. Το μυστήριο της Βαπτίσεώς Του. Εορτάζουμε την εορτή των Θεοφανείων. Μας συγκινεί, μας διδάσκει, μας τονώνει, μας οικοδομεί, μας ανυψώνει, μας χαροποιεί η εορτή των Θεοφανείων. Γιατί αγαπητοί; Α) Μέσα σε αυτή την εορτή αποκαλύπτεται η Τριαδική Θεότητα. Μας λέει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος: «Όταν βαπτίσθηκε ο Ιησούς, ξαφνικά άνοιξαν γι’ Αυτόν οι ουρανοί και είδε το Πνεύμα του Θεού να κατεβαίνει με εξωτερική μορφή που έμοιαζε με περιστέρι και να έρχεται επάνω Του. Και τότε ακούσθηκε μία φωνή από τους ουρανούς που έλεγε: “Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός στον οποίο ευαρεστήθηκα”» (Ματθ. γ’, 16-17). Ποτέ δεν είχαν φανή τόσο ...

Περισσότερα

Ομιλία στην αγρυπνία των Θεοφανείων (Μητροπολίτης Σουρόζ Αντώνιος Bloom (†))

Κατηγορίες: Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Η ημέρα των Θεοφανείων είναι η μέρα που όλος ο κόσμος αναγεννάται και γίνεται μέτοχος της αγιότητος του Θεού. Αλλά συγχρόνως είναι η μέρα κατά την οποία ο Χριστός, εισέρχεται στην οδό προς τον Γολγοθά. Ήλθε στον Ιωάννη τον Βαπτιστή, όχι για να καθαριστεί, επειδή ήταν αναμάρτητος, σαν Θεός και συνάμα κατέστη αγνός ως προς την ανθρώπινη φύση Του καθ’ όλην την διάρκεια της ιστορίας του Ισραήλ από εκείνους τους προγόνους που είχαν προσφέρει τη ζωή τους στον Θεό, και των οποίων η αγιότητα έφτασε στο κορύφωμά της στην καθαρότητα της Μητέρας του Θεού, η οποία ήταν τόσο αγνή, τόσο άμεμπτη που μπορούσε να εισέλθει στα Άγια των Αγίων, εκεί όπου ούτε ο Αρχιερέας δεν τολμούσε να εισέλθει, εκτός από μία ...

Περισσότερα

Γιατί γιορτάζουμε τα Θεοφάνεια στις 6 Ιανουαρίου; (Δημήτριος Μόσχος, Επ. Καθηγητής Τμ. Θεολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών)

Κατηγορίες: Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

«Στις 6 Ιανουαρίου κλείνει ένα πλουσιότατο σε λατρευτικά δρώμενα, παραδοσιακά έθιμα και μακραίωνες συνήθειες Δωδεκαήμερο, που συνδέεται με κεντρικά στοιχεία του χριστιανικού Ευαγγελίου: την κατά σάρκα γέννηση, την Περιτομή και τη Βάπτιση του Ιησού Χριστού, που είναι βασικοί σταθμοί της Ενανθρώπησης του Θεού στον κόσμο. Παράλληλα, την 1η του έτους εορτάζεται και η μνήμη του μεγάλου Πατέρα της Εκκλησίας μας, Βασιλείου αρχιεπισκόπου Καισαρείας της Καππαδοκίας. Ο συνδυασμός όλων αυτών των στοιχείων κάνουν το διάστημα αυτό έναν πόλο εορταστικό και λατρευτικό στην καρδιά του χειμώνα, που συμπληρώνεται από τον αντίστοιχο εαρινό, δηλαδή εκείνον των πασχαλίων εορτών. Πώς προέκυψε όμως ιστορικά το εορταστικό αυτό σύμπλεγμα;  Η αρχή των Θεοφανείων Για τις εορτές και τη λατρεία των πρώτων Χριστιανών οι πηγές μας είναι βέβαια τα βιβλία της ...

Περισσότερα

Εορτολόγιο και έθιμα στον Ιανουάριο (Διονύσης Π. Σιμόπουλος, Επίτιμος Δ/ντής του Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου)

Κατηγορίες: Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Οι ρίζες άλλωστε πολλών από τα έθιμα του Δωδεκαημέρου ανάγονται στους χρόνους που γιορταζόταν η «χειμερινή τροπή» του Ήλιου που σημάδευε την αρχή της εποχής του χειμώνα. Οι γιορτές αυτές έπαιρναν πανηγυρικό χαρακτήρα και είχαν κατακτήσει ολόκληρο τον ελληνορωμαϊκό κόσμο. Άρχιζαν με τα Βρουμάλια από τις 24 Νοεμβρίου έως τις 17 Δεκεμβρίου και ακολουθούσαν τα Σατουρνάλια από τις 18 έως τις 24 Δεκεμβρίου και ήταν η αρχαιότερη γιορτή τω Ρωμαίων, την οποία απέδιδαν στον Ρωμύλο ή στους Πελασγούς. Ξεχώρισε όμως από τις άλλες αγροτικές γιορτές τους το 217 π.Χ. Κατά την κεντρική ημέρα της γιορτής του «αηττήτου Ηλίου», στις 25 Δεκεμβρίου, εορταζόταν το γεγονός της τροπής του Ήλιου, που άρχιζε και πάλι να ανεβαίνει στον ουρανό, να μεγαλώνουν οι ημέρες ...

Περισσότερα

Κωνσταντίνος Ξενόπουλος: Ένας αγιογράφος που δίνει πνοή στις εικόνες. (Μαρία Nικολαΐδου, θεολόγος)

Κατηγορίες: Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Ο Κωνσταντίνος Ξενόπουλος γεννήθηκε στο Στρυμονικό Σερρών το 1959. Σπούδασε στην Αθωνιάδα Εκκλησιαστική Ακαδημία όπου και διετέλεσε καθηγητής αγιογραφίας για τέσσερα χρόνια. Το 1990 ιδρύει και διευθύνει την Καραπιπέρειο Σχολή Βυζαντινής Αγιογραφίας στην Κατερίνη. Έργα Κ. Ξενόπουλου Τον Ιανουάριο του 1991, προσκεκλημένος του Σεβ. Μητροπολίτου Minsk κ. Φιλαρέτου, μεταβαίνει στη Ρωσία. Ο άγ. Ιωάννης ο Θεολόγος, έργο Κ. Ξενόπουλου, αντίγραφο εκ του Πρωτάτου Το Σεπτέμβριο του 1992 αναλαμβάνει τη διεύθυνση της νεοϊδρυθείσας Σχολής Βυζαντινής Αγιογραφίας της Ιεράς Μητροπόλεως Σερρών και Νιγρίτης, στην οποία και διδάσκει μέχρι το Μάιο του 1997.              Άγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας (Έργο Κ. Ξενόπουλου) -Αντίγραφο από το Πρωτάτο Ο Μακαριστός Πατριάρχης Δημήτριος τού εμπιστεύεται την αγιογράφηση εικόνων που δώρισε στις επίσημες περιοδείες του. Ο ...

Περισσότερα

The Service of the Great Hours on the Eve of Theophany (Georgios Zaravelas)

Κατηγορίες: In English

In completing the Twelve Days of Christmas, that is the festal cycle of the Epiphany of the Incarnate Son and Word of God, Jesus Christ, we come to the feast of Theophany, at which we recall the Baptism of Christ, at the age of thirty, by Saint John the Forerunner, in the River Jordan. A particular feature of the Church festivities is the service of the Great and Royal Hours, on the eve. In fact, this service isn’t a unified whole, but rather four separate ones linked together. Since they’re celebrated together, without any obvious breaks between them, they’re thought of as one. They’re the services of the First, Third, Sixth and Ninth Hours, which make up the familiar monastic rule ...

Περισσότερα

Η πανήγυρις του Αγίου Μάρκου του Κωφού στην Ιερά Μονή Αρσανίου

Κατηγορίες: Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Την Τρίτη 2 Ιανουαρίου 2018, εορτή του προστάτου των κωφών Αγίου Μαρκού του Κωφού, ο Σεβσμιώτατος Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Ευγένιος χοροστάτησε κατά τον Όρθρο και τη Θεία Λειτουργία στο Παρεκκλήσιο του Αγίου, το οποίο έχει ανεγερθεί, με δωρεά του Πολιτιστικού Συλλόγου Κωφών και Βαρηκόων Νομού Ρεθύμνης «ΤΟ ΑΡΚΑΔΙ», στον αύλειο χώρο της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Αγίου Γεωργίου Αρσανίου.       Την Θεία Λειτουργία τέλεσε ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης Ευφραίμ Μανουσάκης, Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αρσανίου, ενώ ο Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Μητροπόλεως, Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος Νικόλαος Νικηφόρος, απέδωσε τις Ιερές Ακολουθίες στη νοηματική γλώσσα για τα μέλη του Συλλόγου Κωφών και Βαρηκόων, που με επικεφαλής τον Πρόεδρό τους κ. Εμμανουήλ Παπαδάκη τιμούν κάθε χρόνο τον προστάτη Άγιό τους. Στην Πανήγυρη παρέστησαν ο ...

Περισσότερα

From all the dross (Abba Kassianos)

Κατηγορίες: In English

Temptations happen to people. To test them, so that their virtue shines through, as happened with Abraham, Job and many other righteous people. So that they can be cleansed of all the stigmas of their sins, as the Prophet Isaiah says. Purged of all the dross that God sees in the depths of the souls of His children (See Is. 1, 25), so that, on the day of judgment, they may appear before Him like pure gold. They’re ‘punished’ as part of their education, because of their sins, as we read in the Psalms: ‘Many are the scourges of the sinner’ (Ps. 31, 10).

Περισσότερα

Η Σαπφώ Νοταρά διαβάζει Παπαδιαμάντη

Κατηγορίες: Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Η αείμνηστη ηθοποιός Σαπφώ Νοταρά διαβάζει τα έργα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, "Υπηρέτρα", "Το σπιτάκι στο λιβάδι", "Φώτα ολόφωτα", "Ωχ βασανάκια", "Το καμίνι", "Το μοιρολόγι της φώκιας", "Έρωτας στα χιόνια". %audio%

Περισσότερα

Οικουμενικός Πατριάρχης: H Ρωμηοσύνη της Πόλεως αντέχει και συνεχίζει εμπρός!

Κατηγορίες: Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Με πατρικούς λόγους, γεμάτους ελπίδα για το μέλλον της Ρωμηοσύνης, απευθύνθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης σε μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, φοιτητές Πανεπιστημίων και σε εργαζόμενους νέους από την Ομογένεια αλλά και από την Ελλάδα που ζουν στην Πόλη, στο πλαίσιο Πρωτοχρονιάτικης εκδήλωσης που διοργάνωσε το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το απόγευμα της Τετάρτης, 3 Ιανουαρίου, στην Αστική Σχολή Γαλατά.     «Ανέτειλε μία περίοδος, κατά την οποίαν καλούμεθα να πράξουμε και πάλιν ημείς, εν Φαναρίω, το πανίερον χρέος: να κρατήσουμε το παρελθόν, να το φέρουμε ως ουσίαν εις το παρόν και να εξυφάνουμε το ένδυμά του διά το μέλλον», είπε, μεταξύ άλλων, ο Οικουμενικός Πατριάρχης και σε άλλο σημείο της ομιλίας του τόνισε: «Είμαστε εδώ, εις την Πόλιν των Πατέρων μας, εις την Κωνσταντινούπολιν, είμαστε γηγενείς, ...

Περισσότερα

‘And from Earth to Heaven’, 30 years at Vatopaidi: the Desk Diary for 2018

Κατηγορίες: In English

By God’s Grace, 30 years have now passed since the Holy and Great Monastery of Vatopaidi returned to the coenobitic way of life. For many of Pemptousia’s readers, this anniversary will not be of any particular significance. And rightly so. Anniversaries usually affect us when we have some experience which links us to the event in question. We were fortunate enough to visit Vatopaidi in 1987, as pupils of the Athoniada Ecclesiastical Academy. As became apparent many years later, this blessing was all the greater because, a mere few months earlier, the brotherhood of Elder Iosif had settled in the monastery. We were received and welcomed by the hieromonks Efraim and Athanasios, who bore the title of Pro-Abbot, as was ...

Περισσότερα