Πεμπτουσία

Στάρετς Σέργιος (1903-1987). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Δεν χρειάζεται να προσπαθούμε να πείσουμε τους άλλους με τα λόγια. Μπορούμε να μιλούμε για ώρες, να δίνουμε μακροσκελείς ομιλίες και να μακρηγορούμε χωρίς αποτέλεσμα. Το ζήτημα είναι να πείθουμε με το παράδειγμά μας. Λέγεται πως όταν ο άγιος Αντώνιος εισήλθε στην Αλεξάνδρεια, η απλή του εμφάνιση έκανε πολλά περισσότερα από όλες τις ομιλίες όλων των Αλεξανδρινών Θεολόγων μαζί. Προτού θελήσουμε να μεταστρέψουμε τους άλλους, να μεταστραφούμε πρώτα εμείς οι ίδιοι, για να μη μας πουν: «Γιατρέ, κοίταξε να θεραπεύσεις τον εαυτό σου!» Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να κηρύττουμε τον καλό λόγο ενώ είμαστε γεμάτοι πάθη.   Απόσπασμα από το βιβλίο του Jean-Claude Larchet, «Στάρετς Σέργιος» των εκδόσεων Ακρίτας. Μετάφραση Ευαγγελία Κισλά-Κοντογουλίδου.

Η οργάνωση του νέου πολιτειακού συστήματος αλλά και η προσαρμογή του «καινούριου» ανθρώπου στις παρούσες συνθήκες απαιτούσαν την χρήση του λογικού υπολογισμού, του ορθολογισμού, δηλαδή. Ο ορθολογισμός εισχώρησε σε κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας, ακόμα και στη θρησκεία. Ο κλονισμός της πίστης του ανθρώπου στους πατρώους θεούς που είχε υιοθετήσει η πόλη του, έκανε τον ορθολογισμό, την μόνη μέθοδο σκέψης εκείνη τη εποχή. Ο θρησκευτικός κλονισμός δημιούργησε την ανάγκη γέννησης μιας θρησκείας, η οποία θα αντικαταστήσει την απολεσθείσα. Αλλά εκείνη την εποχή κάθε νέα θρησκεία ήταν τεχνητή. Διότι βασιζόταν στον ψυχρό υπολογισμό της λογικής . Ήταν, δηλαδή θρησκεία κενή διότι της έλειπε το μεταφυσικό στοιχείο βάσει του οποίου έρχεται σε κοινωνία ο πιστός με το θείο. (Γεωργούλης, 2008: 350) Η ανασφάλεια ...

‘Έκκληση για τη διάσωση της «πληγωμένης» από τις δύο καταστροφικές πυρκαγιές των τελευταίων ετών, Ιεράς Μονής Παναγίας Βαρνάκοβας, κάνουν οι επιστήμονες αλλά και οι μοναχές του ιστορικού μοναστηριού της Ναυπάκτου. Η καθηγήτρια του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Τώνια Μοροπούλου με μέλη της  ομάδας  που αναστήλωσε το Ιερό Κουβούκλιο του Παναγίου Τάφου στα Ιεροσόλυμα, ανέλαβε τις μελέτες αναστήλωσης και της συγκεκριμένης Ιεράς Μονής, η οποία ιδρύθηκε το 1077, από τον Όσιο Αρσένιο τον Βαρνακοβίτη και γρήγορα ανεδείχθη σε θρησκευτικό κέντρο μεγάλης ακτινοβολίας, θέση που διατηρεί μέχρι και σήμερα, αποκαλούμενη «η Αγία Λαύρα της Ρούμελης». Οι επιστήμονες έχουν μάλιστα ήδη εργαστεί αφιλοκερδώς κάνοντας εργαστηριακές μετρήσεις και προσφέροντας εξειδικευμένες μελέτες, επιδεικνύοντας  τον απαραίτητο σεβασμό και την ευαισθησία στο ιστορικό μνημείο, και ζητούν από την πολιτεία αλλά και ...

«Πικρία σημαίνει μία εσωτερική κίνηση στερημένη από κάθε ευχαρίστηση και εδραιωμένη μέσα στην ψυχή» (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος).  Στις καρδιές και τον νου μας στις ανθρώπινες σχέσεις διαπιστώνουμε να φωλιάζει ενίοτε μία πικρία. Αποτιμούμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι άλλοι άνθρωποι. Αποτιμούμε την πορεία μας με βάση τα όνειρα και τις προσδοκίες μας. Σκεφτόμαστε προσβολές που έχουμε υποστεί, ματαιώσεις και απογοητεύσεις. Διαπιστώνουμε την αδυναμία μας να αλλάξουμε, τόσο εμείς όσο και οι άλλοι που σχετιζόμαστε, ο/η σύζυγος, τα παιδιά, οι γονείς, οι συνεργάτες, οι συνάδελφοί μας, η κοινωνία, ο κόσμος, και η απογοήτευση συσσωρεύεται. Γίνεται κόπωση, θυμός, σιωπηλή απόρριψη γι’ αυτό που δεν διορθώνεται, για μας τους ίδιους. Έτσι, τίποτα δεν μας ευχαριστεί. Και η ψυχή μας διακατέχεται από ένα ...

«Όπως το σκοτάδι δεν φεύγει, αν δεν έλθει το φως, έτσι και η νόσος της ψυχής δεν φυγαδεύεται, αν δεν έλθει ο θεραπευτής των ασθενειών μας και δεν ενωθεί μαζί μας» (άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος). Ο άγιος Συμεών (που τον γιορτάζουμε στις 12 Οκτωβρίου) δεν είναι τυχαίος άγιος και Πατέρας της Εκκλησίας. Χαρακτηρίστηκε από την Εκκλησία μας ως Νέος Θεολόγος για να τονιστεί το βάθος και το εύρος της θεολογικής του διδασκαλίας παρόμοια με τον πρώτο Θεολόγο άγιο Ιωάννη τον Ευαγγελιστή και τον δεύτερο Θεολόγο  άγιο Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό. Κατανοούμε το πνευματικό του μέγεθος, όταν σκεφτούμε ότι μόνον σε τρεις έδωσε η Εκκλησία αυτήν την προσωνυμία του Θεολόγου και ένας απ’ αυτούς είναι ακριβώς ο άγιος Συμεών. Για τι κάνει ...

Από σήμερα έως και την Κυριακή 29 Νοεμβρίου πραγματοποιείται το 5ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο, που οργανώνεται από την Αγιορειτική Εστία και αποτελεί την εξέλιξη των δέκα επιστημονικών Συνεδρίων και των δύο Διεθνών Εργαστηρίων του παρελθόντος. Για το εργαστήριο αυτό μίλησε στην εκπομπή  «Επικαιρότητα στην Πεμπτουσία» και τη Μαρία Γιαχνάκη, ο διευθυντής της Αγιορειτικής Εστίας κ. Αναστάσιος Ντούρος. «Τόσο η επιστημονική επιτροπή όσο και Δ.Σ. της Αγιορειτικής Εστίες ήδη από το καλοκαίρι αποφασίσαμε να οργανώσουμε διαδικτυακώς αυτό το εργαστήρι. Δεν θέλαμε να φύγει μία χρονιά χωρίς να παρουσιάσουμε τις εξελίξεις γύρω από την έρευνα που γίνεται από την Αθωνική Πολιτεία» τόνισε, προσθέτοντας ότι τα εργαστήρια αυτά που ξεκίνησαν το 2016 έχουν ανοικτή θεματολογία με ανοικτή πρόσκληση προς όλους όσοι έχουν ασχοληθεί με το ...

Για την ποιμαντική του πορεία από τα μικρασιατικά παράλια, στη Σμύρνη, στην Πόλη, στην Χάλκη και εν τέλει στην Ίμβρο, τη γενέτειρα του Οικουμενικού Πατριάρχη, μίλησε στην στην εκπομπή «Επικαιρότητα στην Πεμπτουσία» με τη Μαρία Γιαχνάκη ο Μητροπολίτης Ίμβρου και Τενέδου κ. Κύριλλος. «Είναι αλήθεια ότι όλος αυτός ο χρόνος, τον οποίο με την ευχή του Πατριάρχη δούλεψα στα μικρασιατικά παράλια, στη Σμύρνη, ήταν το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο, το πιο σπουδαίο πράγμα, σε όλα αυτά που πρέπει να γνωρίζει κάποιος για να αναλάβει σε αυτούς τους τόπους με τις ιδιαίτερες συνθήκες και τις ισορροπίες» υπογράμμισε και αποκάλυψε ότι χωρίς ο ίδιος να το γνωρίζει ακολουθούσε ένα σχέδιο που είχε για αυτόν ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης: «Πέρασα από πολλούς τόπους και καταστάσεις ανομειογενείς ...

Η Θεσσαλονίκη διατηρεί και καλλιεργεί με ζήλο την παράδοση της βυζαντινής μουσικής. Θεωρείται μια από τις βυζαντινές πόλεις που συνέβαλαν στη διαμόρφωσή της. Εξαίρετοι ψαλμωδοί συνεχίζουν την εκκλησιαστική παράδοση σε όλους του ναούς της πόλης και διαπρεπείς μουσικοδιδάσκαλοι, μέσα από οργανωμένες σχολές βυζαντινής μουσικής, μεταδίδουν την πολύτιμη εμπειρία τους σε νέους ψάλτες. Τα μουσικά τμήματα των δύο πανεπιστημίων (Αριστοτέλειο και Μακεδονίας) της Θεσσαλονίκης μελετούν και προβάλουν ιδιαίτερα τη βυζαντινή μουσική στους φοιτητές τους. Η βυζαντινή μουσική, που στηρίζεται στο αρχαιοελληνικό μουσικό σύστημα με  επιρροές από τη συριακή και εβραϊκή θρησκευτική μουσική παράδοση, είναι η εκκλησιαστική μουσική της ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, που με μικρές συμπληρώσεις και προσαρμογές έφτασε ως τις μέρες μας. Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές της, η βυζαντινή  μουσική, που διαφέρει σε ...

Δύο χρόνια συμπληρώνονται από την ημέρα που το Διεθνές Πρακτορείο Εκκλησιαστικών Ειδήσεων Ορθοδοξία βγήκε στον αέρα. Σε μια κρίσιμη εποχή για την Ορθοδοξία παγκοσμίως, με την πανδημία να «κλείνει εκκλησίες» και την Θεία Κοινωνία να βρίσκεται «υπό διωγμόν», σε μια εποχή που οι Χριστιανοί διώκονται καθημερινά και οι πόλεμοι δίνουν νέα μορφή στον παγκόσμιο χάρτη, τώρα που η εκκλησία καλείται να δώσει λύσεις και να αγκαλιάσει τον κόσμο μέσα σε όλη αυτή την αβεβαιότητα και τον φόβο, σε μια εποχή που η Ιεραποστολή απλώνεται στα βάθη της Αφρικής και όχι μόνο, που οι Προκαθήμενοι δίνουν καθημερινούς αγώνες για την ενότητα με παράπλευρες απώλειες αλλά και που οι Ιερείς και οι Μοναχοί προσπαθούν να κρατήσουν με το λόγο του Θεού, δυνατό και ...

Όσιος Ζωσιμάς της Σιβηρίας (1767-1833). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) : Διηγήθηκε κάποτε το ακόλουθο περιστατικό: Άκουσα από κάποιον ενάρετο και διακριτικό ηγούμενο, ότι στο μοναστήρι του ζούσε ένας αδελφός, που πήγαινε συχνά στο σιδηρουργό της μονής, μοναχό κι αυτόν, και τον παρακαλούσε ένα μήνα να του φτιάξει σιδερένιες αλυσίδες. Ήθελε να τις τυλίξει στο σώμα του, κάτω από τα ρούχα, και με τη σωματική αυτή ταλαιπωρία να ευαρεστήσει, όπως νόμιζε, το Θεό και να σώσει την ψυχή του. Όταν πια ο σιδηρουργός δεν μπορούσε να του το αρνείται περισσότερο, πήγε στον ηγούμενο και του αποκάλυψε την πρόθεση του αδελφού. – Αν ξανάρθει για το ίδιο ζήτημα, του είπε ο ηγούμενος, δώσε του ένα δυνατό χαστούκι. Αν το σηκώσει αδιαμαρτύρητα, φτιάξε του τις αλυσίδες. Αν όμως θυμώσει, να ...

Ένας ισχυρός προβληματισμός που προκύπτει ανάμεσα στα μέλη του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, όταν ένας ασθενής διαγνωστεί με καρκίνο τελικού σταδίου, είναι αν ο ασθενής αυτός πρέπει να ενημερωθεί για την κατάστασή του. Πολλές συζητήσεις έχουν γίνει και πολλές απόψεις έχουν διατυπωθεί πάνω σ’ αυτό το θέμα. Η ενημέρωση του ασθενούς πρέπει να γίνει πολύ προσεκτικά, διότι ελοχεύει ο κίνδυνος ο ασθενής να μην κατανοήσει ή να παρερμηνεύσει την πληροφόρηση που δέχεται. Οι αιτίες γι’ αυτό είναι πολλές, όπως προκύπτει από έρευνα που διεξήγαγε ο Ley (1988): α) το προσωπικό υγείας παρέχει δυσνόητες πληροφορίες. β) ο άρρωστος διστάζει να θέσει ερωτήσεις στα μέλη του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού σχετικά με την κατάσταση της υγείας του, ακόμη κι αν επιθυμεί να μάθει περισσότερα. γ) ο άρρωστος βασίζεται σε μια ...

Πολύ παλιά παράδοση στην λαϊκή παράδοση έχουν η ασημουργία και η χρυσοχοϊκή, γιατί κι αυτές συνεχίστηκαν από τη Βυζαντινή εποχή στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, και τον 17ο αιώνα και κυρίως τον 18ο, αιώνα γενικής ακμής της λαϊκής τέχνης, παρουσιάζουν μεγάλη πρόοδο και φτάνουν σε μια άνθηση πραγματικά μοναδική. Δημιουργούνται σημαντικά καλλιτεχνικά κέντρα, που η αίγλη τους απλώνεται σε όλη τη Βαλκανική. Αυτό γίνεται επειδή, με τις νέες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, πολλοί άνθρωποι, κυρίως έμποροι και ναυτικοί, πλουτίζουν και αρχίζει έτσι να διαμορφώνεται σιγά σιγά μια κάποια αστική τάξη, που αγοράζει χρυσαφικά και ασημικά για να υπογραμμίσει τον πλούτο της και την επιτυχία της. στους προηγούμενους αιώνες κανένας σχεδόν δεν ενδιαφέρονται για τέτοια πράγματα – η φτώχια ήταν γενική. ΟΙ ΤΕΧΝΙΤΕΣ Το μέταλλο ...

Οι Σαδδουκαίοι ήταν μια ακόμη ομάδα που διαμορφώθηκε κατά την περίοδο του δευτέρου Ναού και είχε μεγάλη επιρροή στην περιοχή της Ιερουσαλήμ και της Ιουδαίας γενικότερα. Πίστευαν ότι προέρχονταν από τον αρχιερέα του Σολομώντα Σαδδώκ, από τον οποίον έφεραν και το όνομα τους. Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι η ομάδα προήλθε από συντηρητικά μέλη της αριστοκρατίας που υποστήριζαν τον αρχιερέα Ονία Γ΄. Τα στοιχεία που έχουμε για αυτή την ομάδα είναι αρκετά περιορισμένα παρόλο που η Καινή Διαθήκη, ο Ιώσηπος και η ραββινική γραμματεία αναφέρονται σε αυτούς. Δεν έχει, επίσης, διασωθεί κανέναν έργο που να απονέμετε σε Σαδδουκαιική πηγή. Όλα όσα γνωρίζουμε για αυτούς προέρχονται από πηγές ομάδων, κατά βάση αντίθετη με αυτούς. Πιθανόν η αριστοκρατική μερίδα των Ιουδαίων να ...