Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Το Σάββατο, 7 Μαρτίου 2015, στις 12.00, στον χώρο βιβλίου και πολιτισμού "Εν Πλω", στο εμπορικό κέντρο ATRIUM (Χαριλάου Τρικούπη 6-10), διοργανώνεται από το ΚΕΠΕΜ παρουσίαση του βιβλίου της Yvonne Hunt "Μια Φωλιά από Χρυσάφι". Το βιβλίο, το οποίο έχει εκδοθεί από το Κέντρο Μελέτης Παραδοσιακών Χορών "ΚΥΚΛΟΣ", πραγματεύεται τα χορευτικά δρώμενα στα "ντόπια" χωριά του νομού Σερρών, μέσα από την πολυετή έρευνα της συγγραφέως. Στην έκδοση περιλαμβάνεται CD με ηχογραφήσεις, αλλά και DVD με οπτικά ντοκουμέντα! Η Υβόννη Χαντ, εθνοχορολόγος, δασκάλα ελληνικών χορών και παλαιά συνεργάτιδα του Σίμωνα Καρά, επί δεκαετίες επισκέπτεται και καταγράφει τα χορευτικά δρώμενα στα "ντόπια" χωριά του νομού, με αποτέλεσμα το βιβλίο της αυτό να αποτελεί ένα μνημειώδες έργο για τον χορό της περιοχής των Σερρών. Το πρόγραμμα της ...

Στο πλαίσιο του μαθήματος της Λειτουργικής, στον Ι.Ν. Αγίας Τριάδος της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης τελέσθηκε για μια ακόμη φορά η Ασματική Ακολουθία της Τριθέκτης. Πρόκειται για Ακολουθία του Ενοριακού – Ασματικού Τυπικού, η οποία ετελείτο τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή στην Αγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως έως το 1204 και στην Αγία Σοφία Θεσσαλονίκης έως την εποχή του αγίου Συμεών Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, ο οποίος υπήρξε και ο μεταρρυθμιστής του Ασματικού Τυπικού. Η ονομασία αυτής της σύντομης Ακολουθίας προέρχεται από την ώρα κατά την οποία ετελείτο, μεταξύ δηλαδή της τρίτης και της έκτης ώρας της ημέρας, της σημερινής ενάτης μέχρι δωδεκάτης μεσημβρινής περίπου. Η δομή της είναι ανάλογη με το πρώτο μέρος της θείας Λειτουργίας έως τα κατηχούμενα και τις ευχές των πιστών. ...

Δευτέρα, 16 Φεβρουαρίου. Βρισκόμαστε εδώ και τρεις μέρες στην Κω, στην τρίτη αποστολή του ΚΕΠΕΜ στο νησί, καταγράφοντας, τεκμηριώνοντας, ηχογραφώντας, φωτογραφίζοντας. Η έρευνα για την τετράχορδη κώτικη λύρα μας έχει καταγοητεύσει. Έχουμε βρει ήδη 9 παλιά όργανα με τη βοήθεια του Κυριάκου Παππούλη, του συνεργάτη μας από τον Σύλλογο της Αντιμάχειας. Κανέναν όμως που να μπορεί να μας πει πώς παιζόταν το όργανο αυτό. Μια πληροφορία μόνο μας λέει για έναν πιστικό (κτηνοτρόφο) έξω από τη Χώρα της Κω που παίζει σήμερα λύρα, αλλά με κρητικό όργανο. Είναι Δευτέρα, λοιπόν, και έχουμε κλείσει ραντεβού στην μάντρα του Στέλιου Κώστογλου στις 2 το μεσημέρι, ελπίζοντας ότι κάτι θα ξέρει για την παλιά κώτικη λύρα. Φτάνουμε με το αυτοκίνητο του Κυριάκου από έναν ...

   Μετά το βάπτισμα ο ιερεύς αποθέτει το νεοφώτιστο στις αγκάλες του αναδόχου, «σαβάνου λευκοῦ ἐφαπλωθέντος ἐν ταῖς χερσί» και νίπτει τα χέρια του ενώ ψάλλεται τρείς φορές ο πρώτος στίχος του 31ου ψαλμού: «Μακάριοι, ὧν ἀφέθησαν αἱ ἀνομίαι, καὶ ὧν ἐπεκαλύφθησαν αἱ ἁμαρτίαι». Η πανηγυρική και κάπως σχολαία ψαλμωδία του παραπάνου στίχου, έχει εισαχθεί προφανώς ως ένα είδος χαιρετισμού του νεοφωτίστου και συγχρόνως για να δοθεί ο απαιτούμενος χρόνος για την απόμαξή του και για την έκπλυση των χειρών του βαπτίζοντος. Πηγή:alliotikathriskeytika.blogspot.com       Ακολουθεί απαραιτήτως η ανάγνωση της «εὐχῆς τοῦ μύρου» («Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε, ὁ Θεὸς ὁ Παντοκράτωρ, ἡ πηγὴ τῶν ἀγαθῶν, ὁ ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, ὁ λάμψας τοῖς ἐν σκότει φῶς σωτηρίας, διὰ τῆς ἐπιφανείας τοῦ μονογενοῦς σου Υἱοῦ ...

Η Παρθένος, έχοντας αφιερωθεί τελείως στο Θεό, παρόλο που απώθησε κάθε παρόρμηση προς αμαρτία, ένιωσε την αδυναμία της ανθρώπινης φύσης πολύ περισσότερο από άλλους και επιθυμούσε διακαώς την έλευση του Σωτήρα. Μέσα στην ταπείνωσή της θεωρούσε τον εαυτό της ανάξιο ακόμη και να διακονήσει την Παρθένο που θα τον κυοφορούσε. Για να μην την αποσπά τίποτα από την προσευχή και την εγρήγορση, η Μαρία έδωσε στο Θεό όρκο να μην νυμφευθεί, έτσι ώστε να ευχαριστεί μόνον Αυτόν σε όλη της τη ζωή. Ήταν αρραβωνιασμένη με τον ηλικιωμένο Ιωσήφ. Όταν η ηλικία της δεν Της επέτρεπε να παραμείνει στο Ναό, εγκαταστάθηκε στην οικία του στη Ναζαρέτ. Εδώ η Παρθένος συγκατατέθηκε στον αρχάγγελο Γαβριήλ που της έφερε τα χαρμόσυνα νέα της γέννησης του ...

Οι Απόστολοι, μιμούμενοι τη ζωή του Χριστού, έζησαν μία ασκητική ζωή χρησιμοποιώντας μόνον τα προς την «χρείαν». Όπως διαβάζουμε στον λόγο του Αποστόλου Παύλου: «Έχοντες διατροφάς καί σκεπάσματα, τούτοις αρκεσθησόμεθα. Οι δε βουλόμενοι πλουτείν εμπίπτουσιν εις πειραμόν και παγίδα και επιθυμίας πολλάς ανοήτους και βλαβεράς, αίτινες βυθίζουσι τους ανθρώπους εις όλεθρον και απώλειαν» (Α' Τιμ. 6, 8-9). Η ερμηνεία της «αυτάρκειας» του Παύλου αποτελεί πηγή έμπνευσης σε όσους ακολούθησαν σε μία ιδιαίτερη συνύπαρξη με τη φύση. Στην Κυριακή Προσευχή, που παρέδωσε στους ανθρώπους ο ίδιος ο Χριστός, διατυπώνει λόγο για άρτο επιούσιο και όχι για απεριόριστο, «τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον» (Ματθ. 6,11). Η υπαρξιακή πρόταση που ο Ιησούς διδάσκει είναι να προσεύχονται οι άνθρωποι για τα βασικά ...

Το προσκύνηµα στους Αγίους Τόπους αποτελεί µια παλαιά ευλογημένη συνήθεια και παράδοση των χριστιανών μέχρι και σήμερα, γεγονός το οποίο συνέβαλε στην ανάπτυξη του Θρησκευτικού και Προσκυνηματικού Τουρισμού. Στην Κύπρο µάλιστα θεωρείται µεγάλη τιµή και ευλογία για τον χριστιανό που καταφέρνει, έστω και µία φορά στη ζωή του, να επισκεφθεί τους Αγίους Τόπους και να επιστρέψει στην πατρίδα του «χατζής». Μέγιστη σηµασία είχε ένα τέτοιο προσκυνηματικό ταξίδι παλαιότερα, όταν ελάχιστοι είχαν την οικονοµική δυνατότητα να πραγµατοποιήσουν προσκυνηματικές ιεραποδημίες, αφού και οι συνθήκες μετακίνησης ήταν πάρα πολύ δύσκολες. Συνεπώς, κάτι τέτοιο δεν ήταν εύκολο και όποιος το επιχειρούσε θα έπρεπε να ήταν προετοιµασµένος για τις αντίξοες περιστάσεις τόσο κατά τη διάρκεια του προσκυνηματικού ταξιδιού όσο και κατά την παραµονή του στον τόπο ...

Από τις 7 έως τις 9 Μαΐου, φιλοξενείται στο Ζάππειο Μέγαρο το Οινόραμα, η μεγαλύτερη έκθεση κρασιού στην Ελλάδα.  Φέτος σε μια προσπάθεια σύνδεσης του οίνου με την τέχνη, οργανώνεται μία ομαδική εικαστική έκθεση, με πρωταγωνιστή τον αφανή πρωταγωνιστή της οινοποίησης, το δρύινο βαρέλι. Στα πλαίσια της έκθεσης θα παρουσιαστούν 33 βαρέλια, που έχουν φιλοξενήσει μερικά από τα καλύτερα ελληνικά κρασιά. Δάφνη Αγγελίδου  Οι, Δάφνη Αγγελίδου, Χριστίνα Ακτίδη, Άννα Αμπαριώτου, Άγγελος Αντωνόπουλος, Μάριος Βουτσινάς, Σάββας Γεωργιάδης, Όλγα Γουλανδρή, Γιάννης Δέδες, Τάνια Δημητρακοπούλου, Βαγγέλης Θεοδωρίδης, Μάρκος Καμπάνης, Κώστας Λάβδας, Αλίνα Μάτσα, Τίμος Μπατινάκης, Χαρίτων Μπεκιάρης, Παναγιώτης Μπελντέκος, Γεωργία Μπλιάτσου, Λαμπρινή Μποβιάτσου, Στέλιος Παναγιωτόπουλος, Βασίλης Πέρρος, Στέλιος Πετρουλάκης, Χάρης Πρέσσας, Δημήτρης Πολυχρονιάδης, Μαίρη Σαμόλη, Γιώργος Σαμψωνίδης, Δάφνη Στεργίδη, Γιώργος Ταξίδης, Ελευθερία Τσέικο, Φίκος, Πάβλος ...

Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος, μιλάει για την πράξη της προσευχής όπως τη βίωσε ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Την Παρασκευή 6 Μαρτίου στις 13:00, στην εκπομπή "Θεανθρώπινη Σοφία".

Ο χειμώνας κάποτε έφτασε πολύ νωρίς και ήδη είχε πέσει το πρώτο χιόνι. - Γρήγορα, να σκάψω μια τρύπα στη γη, αποφάσισε ένας μικρός σκαντζόχοιρος, που  τουρτούριζε από το κρύο. Σκάβει λοιπόν μια και δυο με τα ποδαράκια του, τινάζοντας το χώμα όπως όπως, ώσπου έφτασε βαθιά στη γη. - Εδώ δεν κινδυνεύω, είναι και ζεστά είμαι και προφυλαγμένος… Μα όταν κοίταξε καλύτερα, είδε πως η φωλιά του για τον χειμώνα ήταν πιασμένη από μια φιδοοικογένεια. - Μήπως θα μπορούσατε να μου δίνατε, αγαπητέ φιδοπατέρα και φιδομητέρα, μια γωνίτσα στη φωλιά σας να περάσω τον χειμώνα μου; O φιδοπατέρας και η φιδομητέρα  δέχτηκαν μετά χαράς τον μουσαφίρη τους και τα φιδοπαιδάκια τους τέντωσαν τα κεφαλάκια τους που πρόβαλαν μέσα από τα φιδοκουλουριασμένα σωματάκια τους. Θρονιάστηκε λοιπόν ο ...

Ωφελήθηκε άραγε κάποιος από τον δημόσιο έλεγχο, τον οποίο παίρνουν τα ΜΜΕ και τον παρουσιάζουν κατά την κρίση και επιθυμία του το καθένα, πείθοντας μας ότι «τό ἐνώπιον πάντων» του απ. Παύλου, ο οποίος προφανώς δεν ήθελε το διασυρμό ούτε του ελέγχοντος ούτε των ελεγχομένων, δεν ταιριάζει στις μέρες μας; Η κάθε εποχή έχει τον τρόπο της ποιμαντικής της, αλλά ποιος θα μπορούσε να αμφισβητήσει ότι η πραότητα που ζητά ο απ. Παύλος είναι διαχρονική και ωφέλιμη στον καθένα; Οι φωνές ταιριάζουν σε ποιμένα που προσπαθεί να επιβάλει την αλήθεια των λόγων του με την αύξηση της ένταση της φωνής του. Κύριο χαρακτηριστικό του ελέγχου είναι η αγάπη και ο πόνος για τη σωτηρία του αδελφού. Πάρα πολύ όμορφα και με διάκριση ...

Μια άλλη, λιγότερο γνωστή, όψη της εικαστικής παραγωγής στον Άθω στο μεταίχμιο του 19ου-20ου αιώνα αποτελεί η ανάπτυξη της χαλκογραφικής και μεταγενέστερα της φωτογραφικής τέχνης από ορισμένους μοναχούς και κοσμικούς ζωγράφους συγχρόνως με τη ζωγραφική τέχνη. Η μελέτη των χρονικών συναφειών επιτρέπει, μέχρι ένα βαθμό, τον εντοπισμό ορισμένων μοναχών με ταυτόχρονη επίδοση στις παραπάνω σχετικές με­ταξύ τους ενασχολήσεις. Στα τέλη του 19ου αιώνα εντοπίζονται δύο από τους τελευταίους μοναχούς χαλκογράφους χάρτινων θρησκευτικών εικόνων, που είχαν αρχίσει να εργάζονται στον Άθω από το 1779, με παραγωγή πάνω από διακόσιες εβδομήντα χαλκο­γραφίες. Πρόκειται για τον χαράκτη και σταμπαδούρο (εκτυπωτή χαλκογραφιών) Διονύσιο - με βεβαιωμένη δράση από το 1870 έως το 1890 - και τον λιγότερο γνωστό στην έρευνα Σιμωνοπετρίτη παπά Χαράλαμπο (1881-1902). Η ανασύνθεση ...

Η μελέτη της θεολόγου Νίκης Νικολάου για τη σχέση της θεολογικής ανθρωπολογίας με τη Βιοηθική (προηγούμενη δημοσίευση: www.pemptousia.gr/?p=90562), αναφέρεται στο σημερινό δημοσίευμα στο ρόλο της Λατρείας στην κατεύθυνση της οικοδόμησης του αυθεντικού χριστιανικού ήθους. 2.3 Ο ρόλος της Εκκλησίας και της Θείας Ευχαριστίας στη διαμόρφωση του χριστιανικού ήθους Με την είσοδο του ανθρώπου στο εκκλησιαστικό σώμα, η οποία επιτυγχάνεται με το βάπτισμα, ο άνθρωπος εισέρχεται στην ηθική ζωή της Εκκλησίας. Σε προηγούμενη ενότητα, αναφέραμε ότι με το βάπτισμα ο πιστός εικονίζει το πάθος και την ανάσταση του Χριστού. Από αυτό πηγάζει το θάρρος κατά της αμαρτίας, η μετάνοια, η αγάπη, η θυσία, η ελπίδα και η σωτηρία, έννοιες με ιδιάζον περιεχόμενο για την χριστιανική ηθική.       Περαιτέρω, οι Πατέρες της Εκκλησίας, αντλούσαν τη χριστιανική ηθική μέσα από ...

Παρουσιάζονται κατά διαστήματα στους Πνευ­ματικούς άνθρωποι μεγάλης συνήθως ηλικίας, σε σπάνιες περιπτώσεις στις πόλεις, αλλά πολύ συχνό­τερα στα χωριά και...

Κοιμήθηκε ένας αληθινός λευίτης, ο πατήρ Διογένης Ρουπίνας Τελέσθηκε η εξόδιος Ακολουθία χθες Τρίτη 3 Μαρτίου στις 16:30 στο Δημοτικό Κοιμητήριο Βύρωνος, προεξάρχοντος του Σεβ. Μητροπολίτου Μεσογαίας κ. Νικολάου, για τον ιερέα Διογένη Ρουπίνα, έναν αληθινό λευίτη. Πλήθος πιστών παρευρέθηκε για να τιμήσει τον άξιο ιερέα και να λάβει τον τελευταίο ασπασμό. Ο πατήρ Διογένης κοιμήθηκε την Δευτέρα 2 Μαρτίου και ώρα 11 π.μ. από έμφραγμα μυοκαρδίου σε ηλικία 79 ετών καθοδόν από το σπίτι του στον Βύρωνα προς την «Εστία Αγάπης» στην Αγία Παρασκευή, όπου νοσηλευόταν η πρεσβυτέρα του. Την ημέρα της μνήμης ενός αγίου λειτουργού του Υψίστου, του αγίου Νικολάου Πλανά, ευδόκησε ο Θεός να πάρει κοντά Του έναν σύγχρονό μας άγιο λευίτη.   Ο π. Διογένης είχε έλθει στην Αθήνα το 1974 ...

Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος, σε ομιλία του κατά την οποία αναλύει την Θεία Λειτουργία, μιλάει για την σημασία του ταπεινού φρονήματος. Την Πέμπτη 5 Μαρτίου στις 13:00, στην εκπομπή "Θεανθρώπινη Σοφία".

Την Μεγάλη Τεσσαρακοστή τελείται η ακολουθία του Μεγάλου Αποδείπνου στην οποία ψάλλονται κατανυκτικοί ύμνοι. Ένα από τα εκφραστικότερα τροπάρια της ακολουθίας είναι και το προοίμιο του κοντακίου του Ρωμανού του Μελωδού, που συμψάλλεται με τον Μέγα Κανόνα: «Ψυχή μου, ψυχή μου, ἀνάστα, τί καθεύδεις τό τέλος ἐγγίζει καί μέλλεις θορυβεῖσθαι· ἀνάνηψον οὖν, ἵνα φείσηταί σου Χριστός ὁ Θεός, ὁ πανταχοῦ παρών καί τά πάντα πληρῶν». Πρόκειται για τον αντιπροσωπευτικότερο ύμνο της περιόδου της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, που μας εισαγάγει στην κατάνυξη, στην νήψη, στην άσκηση, στον αληθινό προσανατολισμό διελεύσεως του μεγάλου πελάγους της νηστείας. Μπαίνει στο στόμα κάθε πιστού σαν εγερτήριο σάλπισμα, σαν αφυπνιστικός σεισμός, σαν αποστροφή στην κοιμωμένη και ραθυμούσα ψυχή του. Για μια ακόμα φορά οι υμνογράφοι της Εκκλησίας δια των ύμνων παιδαγωγούν τους πιστούς δίδοντας το στίγμα της εν Χριστώ σωτηρίας και της ...