Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Το ποίημα Στη Παναγιά τη Σαλονικιά γράφτηκε στα τελευταία χρόνια της ζωής του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και αναφέρεται σε μια εκκλησία της Σκιάθου. Βρισκόταν για πολλές δεκαετίες στο αρχείο του φίλου του Κώστα Φαλτάιτς και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά από το Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλο το 1983. Στο κέντρον της επάνω πόλεως με το καμπαναριό της, που είν’ ένα στολίδι του λιμένος και της προσόψεως, στέκει ο ναός της Παναγίας. ★ Ωραίος ο ναός, το τέμπλο ωραίο, ωραία τα λαμπρά τα εικονίσματα, ωραίες κι οι νορίτισσες που εκκλησιάζονται, όλα ωραία. ★ Στολισμένο το τέμπλο με χρυσές ποδιές, στολισμένος ο χορός και τα στασίδια με μυρτιές και δάφνες, στολισμένες κι οι κόρες που πηγαίνουν να εκκλησιασθούν στην Παναγία. ★ Αριστερά στο τέμπλο στέκεται η εικόνα σου η μεγάλη θεόρατη όλη ασημένια όλη, Παναγία μου, με τ’ ασημοκάντηλά της. ★ Απάνω στην εικόν’ αφιερώματα κρέμονται, καραβάκια, γολετίτσες, καΐκια, ...

Η έναρξη της δημόσιας δράσης του Ιησού συνδέεται από τον ευαγγελιστή Ματθαίο με την πραγματοποίηση μιας εξαγγελίας του προφήτη Ησαΐα. Οι ευαγγελιστές παραθέτουν συχνά στα κείμενά τους χωρία από την Παλαιά Διαθήκη, ιδιαίτερα από τα Προφητικά Βιβλία της, όταν περιγράφουν διάφορες σημαντικές στιγμές της ζωής του Ιησού, τις οποίες παρουσιάζουν ως εκπλήρωση κάποιων προρρήσεων των αρχαίων προφητών. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα στο Κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιον, κάτι άλλωστε που είναι αναμενόμενο, αφού το Ευαγγέλιο αυτό απευθύνεται σε προερχόμενους από τον ιουδαϊσμό χριστιανούς και είναι λογικό να ενδιαφέρονταν για το αν ο Ιησούς στον οποίο πίστεψαν είναι πράγματι ο Χριστός για τον οποίο μίλησαν οι προφήτες και τον ανέμεναν για γενιές ολόκληρες οι πρόγονοί τους. Έτσι, από την πρώτη κιόλας σελίδα του Ευαγγελίου ...

Τα Γρεβενά, ως κοιτίδα των Δωριέων και τμήμα της Αρχαίας Μακεδονίας, διαθέτουν μακραίωνη ιστορία και δέχθηκαν την επιρροή του θεσσαλικού, ηπειρωτικού και μακεδονικού χώρου. Τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής άλλωστε, επιβεβαιώνουν μία πολιτισμική όσμωση χιλιετιών. Στην πορεία αυτή, τα «Γριβάνα», όπως τα ανέφερε ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος, διετέλεσαν βυζαντινό φυλάκιο που κατελήφθη από τους Οθωμανούς το 1385. Μερική άποψη των Γρεβενών, 1900. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Άγγλου περιηγητή Ληκ, η πόλη το 1805 είχε ελάχιστους κατοίκους: μια ελληνική συνοικία με είκοσι σπίτια και έναν τουρκικό οικισμό με ογδόντα οικογένειες. Ο François Pouqueville την ίδια εποχή αναφέρεται στο «Γρεβενό» ως «κεφαλοχώρι με 150 σπίτια χωρισμένα σε δύο μαχαλάδες, σκόρπιους στους όχτους ενός ξεροπόταμου». Τα χρόνια του Αλή Πασά τα Γρεβενά ...

Στον δρόμο αποκαλύπτεται ότι ο παπα-Χρυσόστομος δεν είναι στ΄ αλήθεια ιερωμένος. Στο μεταξύ, κάποιος άγνωστος χεροδύναμος Έλληνας σκοτώνει τον Βούλγαρο Παζαρέντζε, παίρνοντας εκδίκηση για λογαριασμό ενός φίλου του που είχε σκοτώσει ο κομιτατζής. Ο Άγρας, απ΄ την άλλη μεριά, θέλοντας και μη, αναγκάζεται να φύγει εξαιτίας του συνεχούς πυρετού που έχει, ενώ ο καπετάν Νικηφόρος και οι άντρες του γκρεμίζουν την ψηλή καλύβα και κτίζουν μιαν άλλη, στο ύψος των καλαμιών. Σ΄ αυτή την καλύβα γίνεται η βουλγαρική επίθεση μέσα στον χειμώνα, στα παγωμένα νερά του Βάλτου. Ήταν επτά το πρωί, μόλις είχε ξημερώσει. Από τις βουλγάρικες καλύβες κάτι ακούουνταν, κίνηση, πλατάγημα κουπιών. Και οι σκοποί πυροβόλησαν, υποχωρώντας προς την Κούγκα. Την ίδια ώρα, ομοβροντίες έπεσαν από διάφορα σημεία, και σφαίρες σφύριξαν, ...

Η προληπτική ιατρική αποτελεί στην ιστορία της ιατρικής ένα σημαντικότατο κεφάλαιο. Η διαπίστωση αυτή δεν αφορά αποκλειστικά τον τομέα της υγείας, αλλά και τον τρόπο θέασης του ανθρώπου ως ψυχο-σωματικής και κοινωνικής οντότητας. Η προληπτική ιατρική για να τελεσφορήσει απαιτεί την ενεργοποίηση της ιατρικής κοινότητας, των μελών της κοινωνίας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, των σωματικών και ψυχικών δυνάμεων του ανθρώπου. Η αδιαφορία, η αμέλεια, η άγνοια ή η ημιμάθεια και η κατάχρηση που οδηγεί στην έλλειψη κάθε μέτρου βρίσκονται στον αντίποδα τόσο των στόχων όσο και των πρακτικών της προληπτικής ιατρικής. Αντιθέτως, στοιχεία όπως το αδιάλειπτο ενδιαφέρον, η συνεχής ενημέρωση, η αδιάπτωτη εγρήγορση εισάγουν τον κάθε έναν που θέλει να συμμετέχει σε αυτόν τον τρόπο αντιμετώπισης της υγείας σε ...

Το εγχείρημα της ανασύνθεσης του αρχαιοελληνικού ήχου βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο του επιστημονικού ενδιαφέροντος. Τεκμήρια του σύγχρονου ερευνητή αποτελούν οι παραστάσεις της εικονογραφίας, οι σχετικές αναφορές στην ελληνική γραμματεία, οι ειδικές περί μουσικής πραγματείες, οι παρτιτούρες και ασφαλώς τα πρωτότυπα μουσικά όργανα που η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως. Η μουσική εικονογραφία μας διαφωτίζει για την παρουσία τού μέλους στις εκάστοτε περιστάσεις. Τα κείμενα προσφέρουν πολύτιμο υλικό για την στοιχειοθέτηση των σύγχρονων θεωρήσεων πάνω στον αρχαιοελληνικό ήχο, ενώ τα σωζόμενα μουσικά όργανα μελετώνται και ανακατασκευάζονται για να αποδοθούν σ' αυτά τα αρχαιοελληνικά μέλη. Το ψηφιδωτό της ελληνικής μουσικής της αρχαιότητας αποκαλύπτεται: ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός χαρακτηρίζεται ως song culture. Μπορούμε να τον ακούσουμε; Στο ερώτημα αυτό αποπειράται ν απαντήσειι ο μουσικολόγος και ιστορικός ...

Δύο στοιχεία. Ο αέρας και το φως. Δύο όψεις της φύσης. Φύσης θαυμαστής ομορφιάς. Φύσης πνευματικής δροσιάς. Ο αέρας και το φως της ζωής. Μιας ζωής που όταν ζει τη φύση της ύπαρξης της στην κάτω αμαυρωμένη εικόνα, όχι μόνο θανατώνει τις ευκαιρίες της πνευματικής αναγέννησης, αλλά και πολλές φορές με τάσεις εμμονής εγκλωβίζεται εκεί. Και φυσικά η εμμονή είναι που αυξάνει την ένταση της συγκέντρωσης του νου και του πνεύματος σε εωσφορικές πτωτικές καταστάσεις. Φωτο: Στράτος Καλαφάτης Ο αέρας και το φως. Σκέψου λίγο. Πως μπορείς αυτόν τον αέρα και αυτό το φως να τα ζήσεις; Να δροσιστείς από την καλαισθησία της ταπεινότητας τους και να γεμίσεις μέσα σου με αυτά; Εις τα άνω. Εκεί βρίσκεται η απάντηση. Και η ...

Όταν τον 19ο αιώνα δημιουργήθηκε το πρώτο ελληνικό κράτος και ανέλαβε τα ηνία της διοίκησης ως πρώτος κυβερνήτης ο Ιωάννης Καποδίστριας, επειδή δεν είχε ακόμη ελευθερωθεί η Κωνσταντινούπολη και κινούμενοι οι άνθρωποι στο πνεύμα της εποχής, μετατόπισαν το κέντρο αναφοράς από το εθναρχικό, δηλαδή την Κωνσταντινούπολη, στο εθνικό, δηλαδή την Ελλάδα, και αντί να επιδιώκουν την αναβίωση της Ρωμηοσύνης, μετατόπισαν τους αρχαίους πόθους στην ιδέα της δημιουργίας της Μεγάλης Ελλάδας. Και όταν οι Κύπριοι εμψυχώνονταν για να πολεμήσουν υπέρ της Ελλάδας τόσο στους ελληνοτουρκικούς όσο και στους βαλκανικούς πολέμους, η διεκδικούσαν την ένωση κατά την περίοδο της αγγλοκρατίας, δεν ήταν αυτό τίποτε άλλο, παρά ο βαθύς εκείνος πόθος της αναβίωσης της Ρωμηοσύνης. Γιατί αυτός ο πόθος στην Κύπρο ξεκινά από τον ...

Κατά τις Γραφές, ο Χριστός είναι «τὸ Α καὶ τὸ Ω, ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος, ἀρχὴ καὶ τέλος». Η Θεία Του φύση ενώνεται ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, ἀδιαιρέτως και ἀχωρίστως με την ανθρώπινη φύση. Από το έργο του Μέγα Αθανάσιου Περί ενανθρωπήσεως του Λόγου, καταλαβαίνουμε ότι «ο Θεός επέλεξε τον άνθρωπο ως μορφή σαρκώσεως του Λόγου για να σώσει τον κόσμο, γιατί μόνο έτσι περιλαμβάνεται σε αυτήν και ο υλικός κόσμος». Ο Υιός του Θεού έγινε άνθρωπος, επειδή ο άνθρωπος αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ ολόκληρης της δημιουργίας και του Θεού. Να σημειωθεί, επίσης, ότι εάν η ενότητα της ψυχής και του σώματος δεν ήταν οντολογική για το ανθρώπινο γένος, τότε η σάρκωση του προαιώνιου Λόγου θα ήταν αδύνατη. Μόνο στο ...

Ο θεατρικός χώρος «Προσωρινός» παρουσιάζει, από τις 15 Δεκεμβρίου, την παράσταση «Στο σπίτι περιμένοντας τη βροχή» του Jean-Luc Lagarce, από την ομάδα «Les Vagues». Πέντε γυναίκες, κεκλεισμένων των θυρών, στο σπίτι τους, στις εμμονές τους, στις σκέψεις τους, περιμένουν. Περίμεναν για χρόνια την επιστροφή του άντρα του σπιτιού: του αδερφού και του γιού, και τα δυο ταυτόχρονα. Τώρα που είναι και πάλι κοντά τους, ακίνητος και σιωπηλός, εκείνες βυθίζονται για μια ακόμα φορά στην αναμονή. Συγκρούσεις μέσα στην ατέλειωτη νύχτα που φέρνουν στην επιφάνεια αναμνήσεις, θυμούς και στιγμές παραίτησης, ενοχές και εκλάμψεις ελπίδας. Οι πέντε γυναίκες ανοίγουν την ψυχή τους ενώ ταυτόχρονα αποκαλύπτουν η μία στην άλλη περισσότερο τη ζωή που υπέμειναν παρά τη ζωή που έζησαν. Το έργο «Στο σπίτι περιμένοντας ...

  Ένα νέο μεγάλο – και κατά συνέπεια βαρύ- όχημα με κίνηση στους τέσσερις τροχούς, που καταφέρνει να κινείται ιδιαίτερα γρήγορα, αλλά έχει παράλληλα και τη δυνατότητα να κινηθεί καταναλώνοντας εξαιρετικά μικρές– σε σχέση με τον όγκο και το βάρος του – ποσότητες καυσίμου, παρουσίασε πρόσφατα η γνωστή σουηδική αυτοκινητοβιομηχανία Volvo. Ο λόγος για το νέο επταθέσιο Volvo XC90 στην έκδοση Τ8, με τεχνολογία Twin Engine και συνολική-συνδυασμένη ισχύ άνω των 400 ίππων, το οποίο κατατάσσεται στην κατηγορία των Plug-in υβριδικών και επιτυγχάνει εκπομπές ρύπων CO2 μόλις 59 g/km, κατανάλωση 2,5 λίτρα/100 km αλλά και επιτάχυνση 0-100 χλμ./ώρα σε 5,9 δευτερόλεπτα. Η οικονομία καυσίμου σύμφωνα με τον αμερικανικό κύκλο οδήγησης φτάνει τα 59 MPGe (ισοδύναμο 59 μιλίων ανά γαλόνι). Το αυτοκίνητο διαθέτει ...

Στο ηλιόλουστο Μόναχο τελέστηκε με κάθε μεγαλοπρέπεια η τελετή της κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού στα ύδατα του ποταμού Ίζαρ, που διασχίζει τό Μόναχο. Ο καταγάλανος ουρανός και η σχετικά ήπια χειμερινή θερμοκρασία σχολιάστηκε από τους βαυαρούς επισήμους που παρέστησαν στον αγιασμό, ως “καιρός της Ελλάδας“. Περίπου 1500 έλληνες και βαυαροί και πιστοί άλλων ορθοδόξων ενοριών έλαβαν μρος στον αγιασμό του ποταμού. Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Αρίστης κ. Βασίλειος, προέστη της ακολουθίας, συνεπικουρούμενος από τον Αρχιερατικό Βαυαρίας, Πρωτοπρεσβύτερο Απόστολο Μαλαμούσης, τον Αρχιμανδρίτη Πέτρο Κλιτς, τον Πρωτοπρεσβύτερο Γεώργιο Βλέτση, τον Πρεσβύτερο Θωμά Καραμήτσο, τον Πρεσβύτερο Αλέξανδρο Κατερινόπουλο και τον Πρωτοπρεσβύτερο Σλόμπονταν Μιλούνοβιτς από τη σερβική εκκλησία. Ο Βυζαντινός χορός Ιεροψαλτών, υπό τη διεύθυνση του καθηγητή της Ορθόδοξης Οεολογικής Σχολής του πανεπιστημίου Μονάχου,κ. Κωνσταντίνου Νικολακοπούλου ...

  Σε περιπτώσεις ασθενών τελικού σταδίου, όταν η σχέση ασθένειας και τέλους της ζωής είναι άρρηκτα συνδεδεμένες, η σωματική αδυναμία και πνευματική κόπωση και οδύνη μπορεί να οδηγήσει στην παραίτηση από τη ζωή. Σήμερα άλλοι δέχονται την ευθανασία9 ως ελεύθερη επιλογή ενώ άλλοι την απορρίπτουν ως στρέβλωση που τείνει να αποκτήσει θεσμικό χαρακτήρα και αυθαίρετη παρέμβαση στη ζωή. Τελικά, η ευθανασία ως επιλογή απέκτησε ιδεολογικό περιεχόμενο με στάσεις υπέρ και κατά. Σε αντιδιαστολή προς τον τερματισμό της ζωής αναδύθηκαν σύλλογοι και επίσημοι φορείς, οι οποίοι επικεντρώνονται στη μέριμνα των ασθενών τελευταίου σταδίου. Στο σημείο αυτό σκόπιμο είναι να αναφέρουμε ότι τελικό στάδιο10 θεωρείται η περίοδος ζωής που είναι μικρότερη από έξι μήνες. Στους καρκινοπαθείς11 ο χρόνος αυτός υπολογίζεται από τη μέρα διακοπής της ...