Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Ο Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Πατριαρχείου π. Γεώργιος Τσέτσης, θεωρείται ένας από τους δεινούς εκφραστές του πατριαρχικού τρόπου ψαλσίματος. Και αυτό επειδή από μικρό παιδί ευτύχησε να μαθητεύσει κοντά στα πατριαρχικά αναλόγια ως κανονάρχης  και μαθητής του Κωνσταντίνου Πρίγγου και του Θρασυβούλου Στανίτσα. Τα πατριαρχικά ψαλτικά γράμματα τα συμπλήρωσε και κατά την φοίτησή του στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης στην οποία διετέλεσε δεξιός ψάλτης και χοράρχης της φοιτητικής χορωδίας, διαδεχόμενος τον λόγιο νυν μητροπολίτη Πέργης Ευάγγελο Γαλάνη. Η ψαλτική του ακρίβεια και δεξιοτεχνία στηρίζεται πέρα από τα ακούσματα και στο φωνητικό του τάλαντο. Το εκφωνητικό άσμα η απαγγελία των αναγνωσμάτων στη λατρεία της Εκκλησίας, είναι μια παλαιά πρακτική, κάτι μεταξύ συνεχούς και διαστηματικής φωνής. Παρά την φαινομενική του απλότητα απαιτεί ιδιαίτερες ικανότητες ερμηνείας και απόδοσης. ...

Τρεις προσωπικότητες θα τιμήσει το Μορφωτικό Ίδρυμα της Ένωσης Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Μακεδονίας-Θράκης ως «Επίμονους Θεσσαλονικείς» τον αστροφυσικό Γιάννη Σειραδάκη, τον θεατρολόγο Νικηφόρο Παπανδρέου και τον αρχιμ. Γερβάσιο Ραπτόπουλο ή αλλιώς «Άγιο των φυλακών». Πρόκειται για έναν θεσμό που προτείνει στο κοινό τρεις προσωπικότητες με έργο που εκκινεί από τελείως διαφορετικές  αφετηρίες, αλλά με σημείο τομής τον ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό. Στις 28 Νοεμβρίου 2014,ο αστροφυσικός Γιάννης Σειραδάκης, καθηγητής στο ΑΠΘ, θα αναπτύξει τα νεότερα δεδομένα για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Στις 15 Δεκεμβρίου 2014 ο π. Γερβάσιος Ραπτόπουλος συνομιλεί με δημοσιογράφους, ερευνητές και συμπολίτες του που παρακολουθούν την ανθρωπιστική δράση του για την ανακούφιση φυλακισμένων. Στις 21 Ιανουαρίου 2015 ακολουθούμε τον θεατρολόγο και δημιουργό της Πειραματικής Σκηνής της Τέχνης  Νικηφόρο Παπανδρέου στη διαδρομή που με αφετηρία τη Θεσσαλονίκη ανανέωσε τον θεατρικό ...

Σε μια εποχή, όπως η σημερινή, κοινωνικών συγκρούσεων και βίας που τροφοδοτούνται από την οικονομική κρίση η κοινωνιολογική διάσταση της Παλαιάς Διαθήκης έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς μπορεί να αποτελέσει ουσιαστικό πεδίο συνάντησης και διαλόγου ανάμεσα σε όσους προβληματίζονται για αυτά που συμβαίνουν και οραματίζονται κοινωνικές αλλαγές και στην Εκκλησία. Μια Εκκλησία που κατανοεί επίγειες ανησυχίες, ενδιαφέρεται για τα προβλήματα αυτού του κόσμου και εντοπίζει την πραγματική πηγή τους που κρύβεται στον ίδιο τον άνθρωπο και τη σχέση του με τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Γι'αυτό προβάλλει προοπτικές αντίδρασης και αγώνα με σημείο αναφοράς τον Χριστό, σεβόμενη το ανθρώπινο πρόσωπο και μακριά από ακραίες ιδεολογίες βίας.*             Είχαν τη γνώμη οι πρωτόγονοι πως το νερό, η γη και ο αέρας ανήκαν σε όλους, ...

Για όλους Ένα πλήρες σετ από ντόμινο, αποτελείται από 28 πλακάκια, τα οποία περιέχουν όλους τους δυνατούς συνδυασμούς δύο αριθμών από το 0 έως το 6. Οι αριθμοί σημειώνονται με ισάριθμες κουκίδες (καμία για το 0, μία για το 1 κ.ο.κ.) Δύο από τα πλακάκια του ντόμινο φαίνονται παρακάτω να «χορεύουν». Πόσες κουκίδες υπάρχουν συνολικά σε ένα πλήρες σετ ντόμινο; Κάθε πλακάκι έχει έναν και μοναδικό συνδυασμό σ΄ όλο το σετ. Δηλαδή, δεν μπορεί να υπάρχουν πλακάκια που έχουν ίδιο αριθμό κουκίδων και στις δύο πλευρές τους Έτσι, ξεκίνα να βρεις όλους τους πιθανούς συνδυασμούς. Δεν είναι και πολύ δύσκολο.            

Τον τελευταίο καιρό στο διαδίκτυο υπάρχει μια μεγάλη συζήτηση για το νέο βιβλίο των Simcha Jacobovici και Barrie Wilson με τον τίτλο The Lost Gospel: Decoding the Ancient Text That Reveals Jesus' Marriage to Mary the Magdalene. Ο πρώτος μας είναι ήδη γνωστός από παλαιότερες ανακαλύψεις που προκάλεσαν μεγάλες συζητήσεις στην επιστημονική κοινότητα, το γνωστό οστεοφυλάκιο του Ιακώβου και τον ακόμη γνωστότερο τάφο της οικογένειας του Ιησού. Δεν προκαλεί, επομένως, έκπληξη η νέα "ανακάλυψη". Ήδη έχουν δοθεί απαντήσεις από ειδικούς κι εδώ συνοψίζω τα βασικά τους επιχειρήματα: 1. Το κείμενο το οποίο δημοσιεύουν οι δύο συγγραφείς δεν είναι άλλο από μία συριακή μετάφραση του γνωστού μυθιστορήματος Ιωσήφ και Ασενέθ. Το κείμενο αυτό κάθε άλλο παρά ξεχασμένο είναι, αφού πολλές μελέτες έχουν ήδη δημοσιευθεί ...

Ο εκκλησιασμός των οργανώσεων: ρεαλιστική προοπτική ή ουτοπική προσδοκία; Η γενετική καταβολή κατά τη σύλληψη της ιδέας, της επιθυμίας και της τελικής υλοποίησής τους αναφορικά με τη σύσταση παρ – εξω - εκκλησιαστικών Οργανώσεων προδικάζει τον φύσει αρνητικό χαρακτήρα του πράγματος: η αντιεκκλησιολογική φαντασία και ο απαράδεκτος από κάθε άποψη σχεδιασμός της «σωτηρίας της Εκκλησίας» από ολίγους «εκλεκτούς» αυτόκλητους σταυροφόρους της κάθαρσης και του επανευαγγελισμού του απαίδευτου εν πολλοίς νεοέλληνα χριστιανού. Με αυτές τις φυσικές προκαταβολές τους εξηγείται σχεδόν ντετερμινιστικά η εξέλιξη του παρ – αντι -εκκλησιαστικού χαρακτήρα τους. Και αν ακόμη υποτεθεί ότι στα σκοτεινά μεταοθωμανικά και μεταοθωνικά χρόνια της Ελλαδικής Εκκλησίας υπήρχαν σοβαρά κενά και ελλείψεις στην ποιότητα της οργάνωσης και στη στελέχωση της ποιμαντικής της δραστηριοποίησης, σε καμιά περίπτωση ...

Ο Γέροντας Δανιήλ ο Κατουνακιώτης ο Σμυρναίος (+1929) αγαπητούς του οσίους είχε τον Ιωάννη της Κλίμακος και τον Ισαάκ των Ασκητικών, ως και τους Κολλυβάδες. Μετά τον μονασμό του στις μονές Αγίου Παντελεήμονος και Βατοπεδίου πήγε στα πάντερπνα Κατουνάκια, όπου επεδόθη στην άσκηση, στη μελέτη και την προσευχή. Η πενία του έγινε πλούτος και η ησυχία φίλη κι αφορμή πνευματικής αγαλλιάσεως. Η εξωτερική ησυχία του έγινε και εσωτερική και καλλιεργούσε τον κήπο της αγαθής καρδιάς του με την ευχή του Ιησού, πού τον γέμιζε ευφροσύνη. Η αλληλογραφία του με άγιες μορφές και οι συγγραφές του φανερώνουν περίτρανα τον θείο φωτισμό και τη χάρη του, τη διάκριση του και τη σοφία του, όπως για παράδειγμα η επιστολή του προς μοναχό περί ...

Γεννήθηκε το 1722 στην Πολτάβα της Ουκρανίας, ο κατά κόσμον Πέτρος, από πατέρα ιερέα και μητέρα πού αργότερα έγινε μοναχή. Δεκαπέντε ετών μετέβη στη μονή Λιοΰμπεσκ και κατόπιν στη Μεγάλη Λαύρα του Κιέβου. Πνευματικό οδηγό είχε τον ησυχαστή Βασίλειο, συγγραφέα και μεταφραστή νηπτικών έργων. Το 1742, ύστερα άπό διωγμούς Ουνιτών στην πατρίδα του, μετέβη στη Βλαχία και μόνασε εκεί επί τετραετία, λαμβάνοντας τ΄ όνομα Πλάτων. Το 1746 αναχώρησε για το πολυπόθητο Άγιον Όρος. Ασκήθηκε στην Καψάλα, όπου εκάρη μοναχός άπό τον Γέροντα του Βασίλειο με τ΄ όνομα Παΐσιος. Το 1758 χειροτονήθηκε διάκονος και ιερεύς και απέκτησε δωδεκαμελή συνοδεία. Κατόπιν πήγε με τη συνοδεία του στο Κελλί του Προφήτου Ηλιού, το όποιο μετέτρεψε σε σκήτη, πού ανήκει στη μονή Παντοκράτορος. Απέκτησε περί ...

Ο Νοέμβριος θεωρείτο από το λαό ως ο καταλληλότερος μήνας για σπορά. Μάλιστα μια από τις κυριότερες γιορτές του μήνα είναι αυτή του Αγ. Γεωργίου του Σπόρου στις 3 Νοεμβρίου, ημερομηνία που σηματοδοτούσε και την έναρξη της σποράς.  Άλλες γιορτές του μήνα είναι: η Σύναξη των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ και όλων των Αγγελικών τάξεων στις 8 του μήνα,  στις 11/11 του Αγ. Μηνά, ο οποίος πιστεύεται ότι θεράπευε τους ελώδεις πυρετούς, ασθένεια η οποία παλαιότερα ήταν ενδημική στην Κύπρο και ταλαιπωρούσε τους κατοίκους του νησιού και στις 14/11 του Αγ. Φιλίππου, οπόταν και πραγματοποιούνται οι λεγόμενες «Σήκωσες»πριν την έναρξη της νηστείας των Χριστουγέννων. Χαρακτηριστικό είναι το δίστιχο: «Τ’ Άη Φιλίππου πέρασεν τζ’ ήρταν οι Τυρινάες τζ’ εμείνασιν οι κορασιές με δίχως τους αντράες» (δηλαδή η Εορτή του Αγίου Φιλίππου ...

«Οι λυράρηδες, η καθημερινότητα, ο κύκλος του χρόνου, όπως μετριέται με τους ρυθμούς της αχλαδόσχημης λύρας. Από την Κρήτη ως τη Δράμα κι απ' τη Θεσσαλονίκη ως τα Δωδεκάνησα. Ο ρυθμός της ζωής στο Αιγαίο, οι εικόνες, οι ήχοι δεμένοι με στίχους του Κωστή Παλαμά και του Φρήντριχ Χαίλντερλιν».  Οι «Ρυθμοί Αιγαίου», είναι ένα ντοκιμαντέρ του Γιάννη Λάμπρου, σε σενάριο-σκηνοθεσία του ιδίου και του Κωνσταντίνου Μπλάθρα, που μόλις ολοκληρώθηκε από τους συνεργάτες του. Η Πεμπτουσία, μίλησε με τον σκηνοθέτη-συγγραφέα Κωνσταντίνο Μπλάθρα, για το Ντοκιμαντέρ, τα γυρίσματα του οποία έγιναν μέσα σε δέκα χρόνια. «Δεν πρόκειται για την ιστορία της λύρας αλλά για τις ιστορίες των ανθρώπων  που είναι δεξιοτέχνες της λύρας… Από την Κρήτη μέχρι την Κάρπαθο, την Κάσο, την Τήλο και ...

Σ΄ αυτό το σημείο κάνει την εμφάνισή του κι ο Χαλίλμπεης, φίλος του Άγρα, που τους ενώνει το κοινό τους μίσος εναντίον των Βουλγάρων. Στο μεταξύ, ο Τυλιγάδης φέρνει τον Αποστόλη στο Ζερβοχώρι. Αυτός, παριστάνοντας τον Βούλγαρο, συζητάει με τις γυναίκες του χωριού· μαθαίνει έτσι πως έρχονται βουλγαρικές ενισχύσεις κομιτατζήδων, που σκοπό έχουν να βρουν τον καπετάν Άγρα. Όταν το μαθαίνει αυτό ο αρχηγός, αποφασίζει να επιτεθεί πρώτος. Ξημέρωσε η 14η Νοεμβρίου. Πρώτος στο πόδι, ζωηρός, ευδιάθετος, ήταν o Άγρας. Τον είχε αφήσει η θέρμη και, περιφρονώντας την αρρώστια, ετοίμαζε την επίθεση. Σε μια μεγάλη πλάβα, μ' ένα πλατσί στο χέρι, αμίλητος από περηφάνια και συγκίνηση, περίμενε o Αποστόλης τον Αρχηγό. Ο γερο-Πασκάλ δεν είχε επιστρέψει. Οι χωρικοί δεν γνώριζαν τα νεοανοιγμένα μονοπάτια. Μόνος ...

Στo ένδοξο και ξακουστό νησί της Ύδρας γεννήθηκε ο Νεομάρτυρας Κωνσταντίνος. Στο μέτριο μάλλον φτωχικό και ταπεινό περιβάλλον έζησε τα πρώτα του παιδικά χρόνια. Απλοί άνθρωποι του λαού ήταν οι γονείς του. Ο πατέρας του ονομαζόταν Μιχαλάκης και η μητέρα του Μαρίνα. Η Αλλαξοπιστία του Σε ηλικία δεκαεπτά χρονών ο τόπος του δεν τον χώραγε. Ήθελε να ξενιτευτεί και να δει άλλα μέρη. Έφυγε, λοιπόν, από την Ύδρα και πήγε στη Ρόδο. Στο νησί αυτό με τη ζωηρή κίνηση άρχισε να κινείται γεμάτος αχόρταγη περιέργεια ο νεαρός Κωνσταντίνος. Μέσα στις Άλλες του γνωριμίες και επαφές, γνωρίστηκε και με τον ηγεμόνα Χασάν Καπετάν. Η φιλία του με τον Χασάν τον ζημίωσε. Η συναναστροφή του μ’ αυτόν τον οδήγησε στην αλλαξοπιστία. Πάνω στον ενθουσιασμό της νεότητάς του ο ...

Ο άγιος και πανεύφημος απόστολος Φίλιππος κατα­γόταν από τη Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας και ήταν συμπολί­της του Ανδρέα και του Πέτρου. Διακρινόταν για την εξ­αιρετική του σύνεση και μελετούσε τα βιβλία των προφη­τών της Παλαιάς Διαθήκης· έμεινε δε σ’ όλη του τη ζωή παρθένος. Τον Φίλιππο τον βρήκε ο Κύριος στην Γαλιλαία, μετά τη βάπτισή Του, και τον προέτρεψε να Τον ακολουθήσει. Εκείνος δεν έχασε καθόλου καιρό· ακολούθησε αμέσως τον Κύριο και έγινε μαθητής Του. Και όχι μόνο αυτό· αλλά, όταν μετά από λίγο συνάντησε το φίλο του Ναθαναήλ, του είπε: «Εκείνον, για τον οποίο έγραψε ο Μωυσής στο νόμο και Τον προανάγγειλαν οι προφήτες, Τον βρήκαμε. Κάι Αυτός είναι ο Ιησούς, ο υιός του Ιωσήφ, ο καταγόμε­νος από τη Ναζαρέτ». Βεβαίως ...

Τα πορίσματα του 13ου Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Βιβλικών Σπουδών Το 13ο συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Βιβλικών Σπουδών, το οποίο διοργανώθηκε με τη φροντίδα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Σερρών και Νιγρίτης κ. Θεολόγου είχε ως θέμα του τις βιβλικές μαρτυρίες για τους αγγέλους και τα πνεύματα γενικότερα. Οι εισηγήσεις που παρουσιάστηκαν στην τριήμερη φετινή συνάντηση είχαν ως θέμα τους τόσο γενικότερα θέματα της βιβλικής αγγελολογίας και δαιμονολογίας όσο και ειδικότερα θέματα κριτικής του κειμένου, ερμηνείας και πρόσληψης (σε ποικίλες νέες συνάφειες) συγκεκριμένων χωρίων και περικοπών. Παλαιά Διαθήκης, Κουμράν, ραββινικά κείμενα και ύστερη ιουδαϊκή γραμματεία Ιουδαϊσμός και Χριστιανισμός μοιράζονται τις ίδιες παραστάσεις και ιδέες για τα πνεύματα, καθώς αντλούν κυρίως από τα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης. Τις απαρχές, λοιπόν, της αγγελολογίας και δαιμονολογίας στην Παλαιά ...

Διερευνώντας ηθικά τα προβλήματα και τα διλήμματα, που προκύπτουν από την εφαρμογή των τεχνικών παρεμβατικής αναπαραγωγής η βιοηθική επιχειρεί να προσδιορίσει το ηθικά σωστό, ωφέλιμο και συμφέρον για τους προσφεύγοντες σ’ αυτές με βάση το αν οι τεχνικές αυτές εξυπηρετούν τις μεταβαλλόμενες μέσα στο χρόνο σωματικές και υλικές ανάγκες αυτών που προσφεύγουν σ’ αυτού του είδους τις τεχνικές κι όχι με βάση το αν ικανοποιούνται οι ανάγκες της πνευματικής τους ζωής, οι οποίες διαφέρουν ανάλογα με τη θρησκεία, τη φιλοσοφία, τον πολιτισμό. Στο παρόν η ηθική, νομική, κοινωνική εξέταση των διαφόρων προβλημάτων και διλημμάτων γίνεται με τη συμβολή της φιλοσοφικής αρχής, που ορίζει ότι για ν’ αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα πρέπει πρώτα να εξετάσουμε μήπως η δυσκολία του οφείλεται σε δικές μας ...

Η καλλιέργεια της πνευματικής πρόληψης καταπολεμεί την αδιαφορία και την ραθυμία, πράγμα που μπορεί με την κατάλληλη ποιμαντική παρότρυνση, στη βάση πάντοτε της χριστιανικής περί ιατρικής θεώρησης, να καλλιεργήσει και να προωθήσει και την ιατρική πρόληψη. Όπως ήδη αναφέρθηκε και αναλύθηκε η ιατρική είναι μία τέχνη αποδεκτή από την ηθική και την ποιμαντική της Εκκλησίας. Εκτός από τον Μ. Βασίλειο έχουμε πλείστες άλλες μαρτυρίες παλαιότερων και νεώτερων πνευματικών οδηγών που συνηγορούν σε αυτήν την άποψη. Συνήθως όμως όλες αυτές οι μαρτυρίες επικεντρώνονται στο γεγονός της ήδη συντελεσθείσας πάθησης και στη θεραπεία της. Δεν εντοπίσαμε κατά την έρευνά μας μαρτυρίες όπου να σχολιάζεται από θεολογικής πλευράς η ιατρική πρόληψη. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν μπορεί κάποιος να τη δει κάτω από ...