Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

 Ο Καλλίνικος Μάρτυς του Χριστού Νέστωρ μας είναι γνωστός από τον βίο του Αγίου Δημητρίου. Τόπος καταγωγής του Αγίου Νέστορος ήταν η Θεσσαλονίκη. Η ηλικία κατά την οποία παρουσιάζεται είναι η νεανική και μάλιστα κατά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη «όταν αρχίζουν να φυτρώνωσιν οι τρίχες των γενείων», ενώ ο Άγιος Δαμασκηνός ο Στουδίτης αναφέρει «έως είκοσι χρόνων». Ο Διονύσιος ο εκ Φουρνά λέγει «νέος αγένειος» και ο Φώτης Κόντογλου «νέος μυστακίζων και αρχιγένειος». Ο διδάσκαλος του Ευαγγελίου Μιχαήλ Ι. Γαλανός προσδιορίζει την μορφή του ως περικαλλή: «Έκυψε λοιπόν την ξανθή και περικαλλή κεφαλήν του και παρέδωκε την πνοήν του υπό το πλήγμα του ξίφους, δια ν΄αναβή έτι περικαλλέστερος, ενώπιον του αρχηγού της ζωής, πηγής του αθανάτου κάλλους». Οι μελετητές ...

Ο μακαριστός Γέροντας Μωυσής Αγιορείτης μιλάει για την στάση που πρέπει να επιδεικνύει η Εκκλησία στην κακία της εποχής μας. Την Τρίτη 28 Οκτωβρίου στις 13:00, στην εκπομπή "Θεανθρώπινη Σοφία".

Μεγαλειώδης αναμένεται η παρουσία του ιστορικού Σωματείου Ιεροψαλτών Θεσσαλονίκης «Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός» στην εναρκτήριο συναυλία των εορταστικών εκδηλώσεων και του επιστημονικού συνεδρίου για τα 200 χρόνια της Μεταρρύθμισης των Τριών Διδασκάλων της Νέας Μεθόδου του 1814, που θα λάβουν χώρα τη 30η Οκτωβρίου έως τη 1η Νεομβρίου στη Θεσσαλονίκη. Ο βυζαντινός χορός του Σωμετείου Ιεροψαλτών Θεσσαλονίκης θα ερμηνεύσει μέλη των Διδασκάλων της Νέας Μεθόδου, Γρηγορίου Πρωτοψάλτου και Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος, υπό την χοραρχία του μεγάλου ερμηνευτή και καταξιωμένου δασκάλου της ψαλτικής τέχνης, Άρχοντος Πρωτοψάλτου της του Θεού Σοφίας Θεσσαλονίκης Χαριλάου Ταλιαδώρου. Την επόμενη μέρα ο Χαρίλαος Ταλιαδώρος θα ομιλήσει στο συνέδριο με θέμα: «Σκέψεις και προτάσεις για τη ψαλτική». Το ιστορικό Σωματείο διαγράφοντας μια λαμπρή πορεία στα ιεροψαλτικά καλλιτεχνικά δρώμενα έχει πραγματοποιήσει ...

Η Πατµιάδα Εκκλησιαστική Σχολή ιδρύθηκε το 1713 από τον µεγάλο Πάτµιο Διδάσκαλο και Ιεροδιάκονο Μακάριο Καλογερά, έτος κατά το οποίο επέστρεψε στη γενέτειρά του, µετά από µακροχρόνιες σπουδές στη Μεγάλη του Γένους Σχολή της Κωνσταντινουπόλεως. Η Σχολή στεγάστηκε και πρωτολειτούργησε µέσα στο κτιριακό συγκρότηµα - Κάθισµα - του Ιερού Σπηλαίου της Αποκαλύψεως της Πάτµου. Η θέση της Σχολής ήταν καθοριστικής σηµασίας, εφόσον βρισκόταν στην πιο επίκαιρη θρησκευτική θέση του νησιού, δίπλα στο χώρο του Ιερού Σπηλαίου, µέσα στον οποίο ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος, ο αγαπηµένος µαθητής του Κυρίου και Απόστολος της Αγάπης, έφτασε εξόριστος το 95 µ.Χ., είδε τα φοβερά οράµατα και έγραψε το Βιβλίο της Αποκάλυψης. Από την ίδρυση της Σχολής το 1713, ορισµένοι χώροι της Αποκαλύψεως ...

Τα πιο πάνω ερωτήματα συζητήθηκαν διεξοδικά μεταξύ των διαλεγομένων μελών και διατυπώθηκαν δύο κύριες τάσεις. Η πρώτη (που αναλύεται στην παρούσα εισήγηση) αποδέχεται την ύπαρξη πολλών πραγματικοτήτων σε διαφορετικά επίπεδα και πτυχές της ζωής, (λ.χ. καλείται κοινωνική αλήθεια, βιωματική-προσωπική αλήθεια) και επομένως δέχεται και τη διαβεβαίωση πολλών παραγόμενων γνώσεων. Μια τέτοια επιλογή ερμηνευτικής πρότασης δεν ευνοεί το διάλογο, καθώς στη βάση της δεν τον αποδέχεται. Ευνοεί την ύπαρξη «μη κοινωνήσιμων», διακριτών  και ανεξάρτητων ρόλων σε θεολογία και επιστήμη. Πιο συγκεκριμένα, θεωρεί ότι επιστήμη και θεολογία μελετούν διαφορετικές πραγματικότητες και παράγουν διαφορετικές γνώσεις. Η δυσκολία που παρατηρείται στη συνεννόηση των διαλεγομένων έχει την αφετηρία της στο έλλειμμα αρχικών εννοιο-λογήσεων. Η απουσία σαφών ορισμών και διαφορετικών κοσμοθεωρητικών αντιλήψεων προκαλεί σύγχυση και παράγει ασάφειες. ...

ΛΟΥΠΠΟΣ, μάρτυς  (27 Οκτωβρίου)  Ο μάρτυρας Λούππος είναι συνδεδεμένος με το μαρτύριο του αγίου Δημητρίου. Πληροφορίες περί του μάρτυρος τούτου συναντούμε στη δεύτερη και την τρίτη διήγηση του Μαρτυρίου του Μεγαλομάρτυρος, ενώ απουσιάζει από την πρώτη και αρχαιότερη. Ο Λούππος ήταν υπηρέτης του αγίου Δημητρίου και ενώ ο Νέστορας μαρτύρησε πριν από το θάνατο του Μεγαλομάρτυρος, ο Λούππος οδηγήθηκε στο θάνατο μετά από αυτόν. Πήγε στον τόπο του μαρτυρίου και συνέλεξε λίγο από το αίμα του Αγίου, με τη βοήθεια του οποίου επιτελέσθηκαν πολλά θαύματα. Ο Λούππος μαρτύρησε στο διωγμό που ακολούθησε, κατά τον οποίο άθλησαν πολλοί χριστιανοί. Ο μάρτυς Λούππος πρέπει να διακριθεί από τον ομώνυμό του άγιο, που εορτάζει στις 23 Αυγούστου. Η Νοβία, στην κάτω Μυσία ήταν κέντρο της λατρείας ...

Ο Επίσκοπος πρ. Ερζεγοβίνης και Ζαχουμίου Αθανάσιος Γιέφτιτς, σε συνέντευξή του στην Πεμπτουσία το 2012, μιλάει για τον Άγιο Ιουστίνο Πόποβιτς, έναν σύγχρονο Άγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. %audio%

Τα δύο σοβαρά τροχαία ατυχήματα με εμπλοκή βαρέων οχημάτων που απασχόλησαν τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων θέτουν ακόμα μια φορά επί τάπητος το ζήτημα της κατάστασης του στόλου των φορτηγών και λεωφορείων που κυκλοφορούν στη χώρα μας και τους κινδύνους που εγκυμονεί η έλλειψη συστηματικών ελέγχων – σε όλα τα επίπεδα. Τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο Σύνδεσμος Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων (ΣΕΑΑ), με αφορμή τα πρόσφατα τροχαία στα οποία ενεπλάκησαν νταλίκες και εκ των οποίων το ένα ήταν πολύνεκρο, είναι αποκαλυπτικά: Ο πραγματικός μέσος όρος ηλικίας των κυκλοφορούντων βαρέων φορτηγών υπερβαίνει τα 20 χρόνια, εκ των οποίων το 26% είναι άνω της 30-ετίας! Ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι 11,5 έτη και σε χώρες όπως στη Γερμανία 8,0 έτη ...

Η ηθική ως λέξη και ως επιστήμη συνδέεται με τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Στη χριστιανική γραμματεία ο οντολογικός χαρακτήρας της χριστιανικής ηθικής αποτυπώνεται χαρακτηριστικά στις εκφράσεις «ζην εν Χριστω» και «ζην κατά Θεόν», οι οποίες τονίζουν τη μετοχή του πιστού στη ζωή του Θεού. Η χριστιανική ηθική δεν είναι μόνο θεωρητική επιστήμη αλλά εμπειρική και πρακτική. Σκοπός της δεν είναι να προβληματίσει τον άνθρωπο για τα ζητήματα ηθικής αλλά να τον κάνει ενάρετο και ηθικό. Η χριστιανική ηθική δεν αποσκοπεί στη συσσώρευση αντικειμενικών πληροφοριών και ηθικών κανόνων ή αρχών, όσο χρήσιμες και αν είναι, αλλά στην ανάπτυξη του ήθους που θεμελιώνεται στην εν Χριστώ ζωή. Στοχεύει στην ανασύνδεση του ανθρώπου με την πηγή της αγαθότητας και της ζωής, το Θεό. ...

Αγαπώ τον Χριστό γιατί όταν φοβάμαι θυμάμαι ότι φοβήθηκε στον κήπο της Γεσθημανής. Αγαπώ τον Χριστό γιατί όταν δακρύζω, θυμάμαι ότι έκλαψε μπροστά στο τάφο του φίλου του. Αγαπώ τον Χριστό γιατί όταν προδίδομαι, θυμάμαι ότι μαθητής τον πρόδωσε με ένα «γλυκό» φιλί. Αγαπώ τον Χριστό γιατί όταν πονώ, θυμάμαι τον Σταυρό του. Αγαπώ τον Χριστό γιατί όταν απελπίζομαι και τα στήθη μου γεμίζουν με γιατί, θυμάμαι το «Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες». Αγαπώ τον Χριστό γιατί κάθε που πεθαίνω νιώθω να με ανασταίνει.

Εγκώμιο στον Όσιο και θαυματουργό Διομήδη τον Νέο που έλαμψε φανερά κοντά στη Λευκωσία της Κύπρου και το χωριό Λευκομιάδα.(28 Οκτωβρίου) Ποιος είναι ικανός να επαινέσει επάξια τον αξιοθαύμαστο Διομήδη; Διότι η αξιόλογη ζωή του υπερνικά κάθε έπαινο. Γιατί αυτόν που στεφάνωσε ο Κύριος και ανέδειξε κληρονόμο της Βασιλείας του, ποιος λόγος και ποιος γήινος νους μπορεί να του προσφέρει αντάξιο έπαινο; Όμως ο πνευματικός έρωτας παρακινεί κάποιον να μιλά και για τον Θεό και για τους άυλους αγγέλους. Και γιατί είναι παράδοξο να μιλά κάποιος για άγιους άνδρες που έζησαν στη γη, όπως και ο σήμερα εγκωμιαζόμενος θεσπέσιος Διομήδης; Αυτός από μικρό παιδί προτίμησε να σηκώσει το σταυρό και να ακολουθήσει τον Χριστό. Στην ηλικία των δώδεκα ετών αξιώθηκε να ...

Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος, μιλάει για τη διάκριση, μία από τις σημαντικότερες αρετές. Τη Δευτέρα 27 Οκτωβρίου στις 13:00, στην εκπομπή "Θεανθρώπινη Σοφία".

Κουτλουμουσίου 414, φ.35β, Στιχηράριο μέσα 14ου αι. Στη βυζαντινή μουσική δημιουργία η εορτή του αγίου Δημητρίου κατέχει σπουδαία θέση. Αυτό οφείλεται στην πλούσια υμνογραφική παραγωγή για τον άγιο Δημήτριο, αλλά και στην πολιουχική σχέση του Αγίου Δημητρίου με την Θεσσαλονίκη και την λειτουργική έξαρση της εορτής στην πόλη καταγωγής του. Σημαντικός σταθμός της βυζαντινής μελοποιΐας αποτελεί η περίοδος της καλοφωνίας. πρόκειται για της εποχή της βυζαντινής   «Ars Nova» κατά την οποία το ανώνυμο μουσικό ρεπερτόριο γίνεται αντικείμενο έντεχνης καλοφωνικής επεξεργασίας. Ένας από τους κύριους εκπροσώπους της εποχής αυτής είναι και ο άγιος Ιωάννης Παπαδόπουλος, ο Κουκουζέλης. Με βάση το δοξαστικό  των αποστίχων του Εσπερινού της εορτής του αγίου Δημητρίου «Ἔχει μὲν ἡ θειοτάτη σου ψυχὴ καὶ ἄμωμος»  ο άγιος Ιωάννης ο ...

Στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα το Άγιον Όρος έλκυσε αξιόλογους Έλληνες καλλιτέχνες που κατανόησαν τη βυζαντινή και τη μεταβυζα­ντινή τέχνη και έδωσαν μεγάλο αριθμό έργων. Στη δεκαετία του 1910 πραγματοποίησαν ταξίδια ο Τάσος Λουκίδης που φιλοτέχνησε ελαιογραφίες με θέματα από τις αυλές μονών που ανήκουν στην Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου και στη Συλλογή τής Εθνικής Τράπεζαςκαι ο Βασίλειος Χατζής απόψεις μονών που βρίσκονται στις Συλλογές Ε. και Γ. Δαλακούρα, στην Εθνική Πινακοθήκη Αθηνών και στην Πινακοθή­κη Ε. Αβέρωφ στο Μέτσοβο. Ο Λυκούργος Κογεβίνας κυκλοφόρησε το λεύκωμα Le Mont Athos, La Belle Edition, Paris 1922 με δώδεκα ασπρόμαυρες οξυγραφίες μονών σε 250 αριθμημένα αντίγραφα που παρουσιάσθηκε στη γκαλερί Arthur Tooth & Sons στο Λονδίνο το 1924. Σπύρος Παπαλουκάς, "Αρσανάς στο ...

Εικαστική έκθεση σπουδαστών της ΑΣΚΤ ύστερα από πρωτοβουλία των καθηγητών Γιώργου Καζάζη και Κώστα Ιωαννίδη με θέμα την Εικαστική και Ψηφιακή Μνήμη πρόκειται να φιλοξενήσει το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης από την Πέμπτη 6 έως Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2014.   22 εικαστικοί καλλιτέχνες σε συνεργασία με 13 σπουδαστές του Τμήματος Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της Σχολής, επιχειρούν τη χαρτογράφηση μιας από τις βασικότερες λειτουργίες του ανθρώπινου νου σε σχέση με την αντίστοιχη λειτουργία που μας παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία με τα μέσα που αυτή διαθέτει. Οι νέοι καλλιτέχνες με την εικαστική τους ματιά και με τη χρήση ποικίλων εικαστικών τρόπων, επεξεργάζονται το θέμα της ψηφιακής μνήμης η οποία προκύπτει από τη χρήση των νέων τεχνολογικών μέσων όπως η ψηφιακή φωτογραφία ή η δυνατότητα ...

Στις 26 Οκτωβρίου γιορτάζουμε την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και μαζί μ΄ αυτήν όλης της Μακεδονίας μας από τον τουρκικό ζυγό 500 χρόνων περίπου. Το αποτέλεσμα αυτό ήταν το επιστέγασμα της νικηφόρας κατάληξης του 1ου βαλκανικού πολέμου εναντίον των Τούρκων, το 1912. Επειδή όμως οι Βούλγαροι συνέχιζαν να έχουν εδαφικές βλέψεις και απαιτήσεις, ακολούθησε ο 2ος βαλκανικός πόλεμος, το 1913. Σ΄ αυτούς τους Βαλκανικούς Πολέμους βρέθηκε κι ο παπα-Γιώργης, ο ήρωας της ιστορίας μας. Από το μέρος που ήμασταν στρατοπεδεμένοι βλέπαμε πάνω στην κορυφή του λόφου ξαπλωμένα εννιά παλικάρια μας σε διάφορες στάσεις· ο ένας μπρούμυτα, ο άλλος ανάσκελα, κάποιος άλλος στηριζόταν στον κορμό δέντρου. Όλοι με την παγερή ακαμψία του θανάτου έμεναν εκεί πάνω δυο μέρες άθαφτοι. Το δειλινό βλέπαμε ...