Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Ο Νικόλαος Γύζης ιδιαίτερα αφοσιώθηκε στην απόδοση του κόσμου του παιδιού. Εδώ κατόρθωσε να αποδώσει με τον καλύτερο τρόπο όλο το συναισθηματικό του κόσμο (Σκλαβοπάζαρο, Τα Αρραβωνιάσματα, Η πρώτη εξομολόγηση, Το παραμύθι της γιαγιάς, και ιδιαίτερα στο έργο του Αποστήθιση). Ζωγραφίζει παιδιά όλων των ηλικιών, από βρέφη μέχρι εφήβους. Συχνά αντιπαραθέτει τη σοβαρότητα των παιδιών στη χαρούμενη διάθεση των μεγάλων (Τα Αρραβωνιάσματα, Η πρώτη εξομολόγηση, Ο Ζωγράφος στην Ανατολής). Η μεγάλη ικανότητα του ζωγράφου στη σύλληψη και στην απεικόνιση του παιδικού κόσμου γίνεται φανερή στα πολλά σχέδια των τεσσάρων παιδιών του. Σε αντίθεση με άλλους ζωγράφους ηθογραφικών θεμάτων, ο Γύζης δείχνει δίπλα στο χαρούμενο και αμέριμνο κόσμο του παιδιού σκηνές με παιδιά σε θλιβερές καταστάσεις και σε ένδεια. ( Τα Ορφανά, ...

Η ακολουθία του «Καιρού» αποτελεί μαι ξεχωριστή λαμπρή τελετουργία στα πλαίσια της λατρείας της Εκκλησίας, κατά την οποία ο Αρχιερεύς προετοιμάζεται με μια σύντομη ακολουθία έμπροσθεν της Ωραίας Πύλης., ενδύεται τα αρχιερατικά άμφια για να προσφέρει τα δώρα στο θυσιαστήριο και να τελέσει την Θεία Ευχαριστία. Ο δεξιός χορός των ψαλτών, ψάλουν τη φήμη «Τον Δεσπότην και Αρχιερέα ημών Κύριε φύλατε  εις πολλά έτη» και εν συνεχεία ο αριστερός χορός συνεχίζει ψάλλοντας τον ύμνο «Άνωθεν οι Προφήται». Στην ιστορία και εξέλιξη της βυζαντινής μελοποιίας στην ακολουθία αυτή προστέθηκαν και άλλα μέλη. Τον 18ο αι. ο Γρηγόριος Πρωτοψάλτης συνέθεσε κατόπιν παραγγελίας του Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Δοχειαρίου το μέλος «Περίζωσαι την ρομφαίαν σου» για να ψαλεί στην πανήγυρη της Μονής, στην τάξη του ...

Ένα χάλκινο δόρυ το οποίο προέρχεται από χάλκινο ή και μαρμάρινο άγαλμα, χάλκινος δακτύλιος, προσαρμοσμένος σε χάλκινο καρφί, μικρό τμήμα φύλλου μολύβδου, το οποίο προέρχεται από τη μολύβδινη επένδυση των υφάλων του αρχαίου σκάφους και ο μολύβδινος στύπος άγκυρας του σκάφους που είχε εντοπιστεί το 2013 καθώς και άλλα επιφανειακά ευρήματα, μεταξύ των οποίων ένας δακτύλιος, μία χάλκινη απόληξη στηρίγματος κλίνης και μία σχεδόν ακέραιη λάγυνος, ανελκύστηκαν από τον υποθαλάσσιο χώρο το βυθού των Αντικυθήρων.           Ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Κων/νος Τασούλας δέχτηκε την Πέμπτη 9 Οκτωβρίου, στο γραφείο του, την ομάδα των αρχαιολόγων της ερευνητικής ομάδας του Ναυαγίου των Αντικυθήρων, την οποία συνεχάρη για την επιτυχή ολοκλήρωση της φετινής αποστολής. Ο κ.Τασούλας εξήρε την επιστημονική σημασία της αποστολής καθώς ...

Τη δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου στους ορθόδοξους ναούς διαβάζεται η ευαγγελική περικοπή του σπορέα από το κατά Λουκά Ευαγγέλιο. Είναι η μοναδική παραβολή την οποία ο Κύριος ερμηνεύει αναλυτικά. Την Κυριακή αυτή αρχίζει επίσημα στην Εκκλησία της Ελλάδας η κατηχητική περίοδος. Συχνά ο Κύριος μιλούσε στους μαθητές και στον κόσμο που τον ακολουθούσε με παραβολές. Χρησιμοποιούσε δηλαδή απλές ιστορίες με εικόνες από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων εκείνης της εποχής, για να περάσει μηνύματα πολύ σοβαρά και σωτήρια. Να τι λέει στην παραβολή του σπορέα Κάποτε βγήκε στο χωράφι του ένας γεωργός (σπορέας) για να σπείρει σιτάρι. Καθώς πετούσε τον σπόρο, ένα μικρό μέρος έπεσε κοντά στο δρόμο και καταπατήθηκε απ’ τους διαβάτες ή τον έφαγαν τα πουλιά. Κι άλλοι σπόροι έπεσαν ...

Οι κινήσεις του απέπνεαν θεία χάρη. Ήταν η ζωντανή επιβεβαίωση και παρουσία του "Γεροντικού". Πάνω από την κεντρική είσοδο είχε κρεμάσει μία εικόνα του αγίου Παντελεήμονος, τον οποίο ευλαβείτο ιδιαίτερα. Για την Παναγία βέβαια έτρεφε ιδιαίτερη αγάπη. Όταν κάποτε του πήγαν μία εικόνα της Παναγίας, την ασπάστηκε με πόθο πολλές φορές. Άλλοτε πήγε να λειτουργήση σε ένα απομακρυσμένο χωριό. Μόλις εισήλθε στο ναό, πήγε κατευθείαν μπροστά στην εικόνα της Παναγίας όπου προσευχήθηκε όρθιος για μερικά λεπτά και έπειτα μπήκε στο Ιερό. Ανέφερε ο Γέροντας ότι κάποτε εταλαιπωρείτο από φοβερούς λογισμούς. Τηλεφώνησε τότε στον Ωρωπό στον π. Πορφύριο, ο οποίος δεν απαντούσε παρά την επιμονή του. Έκανε τότε προσευχή και αμέσως απάντησε ο π. Πορφύριος στο τηλέφωνο και άρχισε να του ομιλή, ...

Ο Όσιος Ιωνάς κατατάσσεται μεταξύ των Αλαμάνων Αγίων, οι οποίοι έφθασαν στην Κύπρο και εγκαταστάθηκαν σε διάφορα μέρη του νησιού, όταν ο Σουλτάνος της Αιγύπτου κατέλαβε την Ιερουσαλήμ (1187 μ.Χ.). Η παράδοση αναφέρει ότι 300 περίπου ξένοι Αγιοι (Αλαμάνοι/στρατιώτες) κατέφθασαν στην Πάφο και εγκαταστάθηκαν σε διάφορα μέρη της Κύπρου. Ο Όσιος Ιωνάς εγκαταστάθηκε κοντά στο χωριό Πέργαμος. Έζησε βίο ασκητικό. Στην ίδια περιοχή εγκαταστάθηκαν άλλοι δύο συνασκητές του Οσίου Ιωνά. Ο Όσιος Κενδέας, στην περιοχή μεταξύ Άχνας και Αυγόρου και ο Άγιος Κωνσταντίνος ο Αλαμάνος στην Ορμήδεια. Οι τρεις φίλοι συνασκητές συναντιούνταν συχνά. Για ευκολία τους μάλιστα, συναντιούνταν σε ένα σπήλαιο, μεταξύ των χωριών Περγάμου, Άχνας και Ορμήδειας. Ο «Αγιόσπηλιος», όπως είναι γνωστό το σπήλαιο αυτό, υπάρχει μέχρι σήμερα. Ο Όσιος Ιωνάς καθιερώθηκε ...

ΙΙ. ΤΟ  ΒΙΒΛΙΚΟ  ΥΠΟΒΑΘΡΟ  ΤΗΣ  ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ  ΤΟΥ  ΓΕΡΟΝΤΟΣ Η  αναζήτηση  του  ποιμαντικού  προτύπου  του  Γέροντος οφείλει  να  στρέψει  το  ερευνητικό  ενδιαφέρον καταρχήν  στα  ιερά  κείμενα  της  Αγίας  Γραφής. Εκεί  δηλ. όπου  ο  Θεός  φανερώνεται  ως ο  καλός  Ποιμήν ο  οποίος  κατασκηνοί  εν  τόπω  χλόης  τον  υπ’ Αυτού  ποιμαινόμενο  άνθρωπο. Ο  ρόλος  της  θεϊκής αγάπης  και  της  παρουσίας  του  Θεού  κοντά  στον  άνθρωπο, Τον  οδηγεί  στο να  επινοεί  κάθε  φροντίδα  για  τα  λογικά  «πρόβατά» Του , ώστε  να  μη  στερηθούν  κάθε  δυνατή  προκοπή.  Μέσα  από  το  σωστικό  έργο της  Εκκλησίας και δια  των πνευματικών  πατέρων  ενσαρκώνεται  καθημερινά  αυτή   η  παρουσία  του  Θεού - Ποιμένος.  Γιατί  αυτοί είναι  που απεργάζονται με  πόνο  και  κόπο  την  « μόρφωσιν » του  Χριστού « ουκ εν  πλαξί ...

Πριν προχωρήσουμε στο τι συμβαίνει σήμερα και πως αντιμετωπίζεται ο πολιτισμός στη πράξη, είναι ανάγκη να προσδιορίσουμε δι’ ολίγων, την έννοια αυτού. Η εμφάνιση του πολιτισμού με την πρακτική πλευρά του, σε σχέση και με τη μεταχείρισή του από τη σύγχρονη εποχή, είναι θέμα που θα πρέπει να ασχοληθούν πολλές επιστήμες. Ο πολιτισμός που ξεκίνησε σαν κύτταρο από τις μικρές κοινωνίες, πέρασε με τα χρόνια στον ιστό της αστικοποίησης. Με αυτή τη μορφή, τότε, προχώρησε στην συστηματικότερη ανάπτυξη των τεχνικών και πνευματικών επιτευγμάτων, ως πολιτιστικών στοιχείων, βοηθούντων των συστημάτων παιδείας, της φιλοσοφίας και των επιστημών. Έτσι χωρίστηκε το κοινωνικό όλον από πλευράς Πολιτισμού, σε δύο ομάδες. Επεκτάθηκε, από τη μια μεριά, σε μια «πολιτιστική δράση», με τα υλικά και πνευματικά έργα, ...

Προβάλλουσι με τα ευθυτενή και αργυροστόλιστα στήθη των οι αρχηγοί. Ακολουθούσιν οι οπλαρχηγοί και οι οπλίται. Καβάλλα παν οι αρχηγοί, καβάλλα χαιρετούνε, καβάλλα παίρνουν ταις κρυφαίς ματιαίς, ταις χίλιαις-δυό ευχαίς μας. Φορούν ασήμια στον λαιμό, τσαπράκια στο κορμί των και μεσ’ στη μέσ’ στο στήθος των και τίμιο φέρουν ξύλο. Ένα ασημένιο χαϊμαλί που φέρει Σταυρού σχήμα, περήφανα, το βλέ­πεις, κρέμεται σε κάθε νιου παλληκαριού το φλογισμένο στήθος… Ποιός τους χορταίνει;… Προπορεύονται οι Κρητικοί Μακρής, Βολάνης, Κοραβίτης και οι Ελ­ληνομακεδόνες Τσίτσος, Παύλος, Σίμος και Στέφος. Το λάβαρον της ελευθε­ρίας, μία νύμφη, είς ζωγραφιστός εθνικός άγγελος καμαρωτά-καμαρωτά υψώ­νεται επί τιμητικού ανθοστολίστου άρματος και με μία γλαυκή ματιά και με μία κρυφή ελπίδα τους χαιρετά, τους μειδιά και με το χιονάτο δεξί ολόλευκο της χέρι ένα ...

H μελέτη της θεολόγου-νομικού Ε. Παπαϊωάννου για την έννοια της ψυχής στην Παλαιά Διαθήκη (προηγούμενο άρθρο: http://www.pemptousia.gr/?p=79491), συνεχίζεται με την εξέταση της σχέσης του Κυρίου με την ανθρώπινη ψυχή. Σε πολλά σημεία εξάλλου παρατηρείται μία τρόπον τινά συναλλαγή μεταξύ ψυχής και Θεού. Η ψυχή υμνεί, δοξάζει και ελπίζει στον Θεό και δημιουργεί κατ’ αυτόν τον τρόπο μία υποχρέωση στον τελευταίο να την προσέχει, να την παρηγορεί και να την σώζει. Έτσι στο Ψαλμ. 73,19 η ψυχή παρακαλά τον Θεό αφ’ ενός να μην την παραδώσει στα θηρία επειδή τον υμνεί, αφ’ ετέρου να μην ξεχάσει ο Θεός τις ψυχές των αδικημένων που πιστεύουν σ’ αυτόν. Στα χωρία Ψαλμ. 85,2 και Ψαλμ. 85, 4 ο άνθρωπος παρακαλά τον Θεό να διαφυλάξει και να ευφράνει την ...

Ήταν κατά σάρκα αδελφοί από τη Νικομήδεια. Κατά τη διάρκεια ενός από τους πιο φρικτούς διωγμούς των χρι­στιανών - επί βασιλείας του Μαξιμιανού (3ος αί.) - κάποιοι πιστοί διέφυγαν απ’ τη Νικομήδεια και προσπάθησαν να κρυφτούν. Ανάμεσα σ’ αυτές τις οικογένειες ήταν και του Ευλάμπιου. Κάποια ημέρα τον έστειλαν οι δικοί του να πάει στην πόλη για ν’ αγοράσει ψωμί. Εκεί, λοιπόν, στη Νικομήδεια, ο νεαρός Ευλάμπιος είδε τοιχοκολλημένο το αυτοκρατορικό διάταγμα για τον διωγμό των χριστιανών. Το περιγέλασε, το ξεκόλλησε και το καταξέσκισε. Αμέσως τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στο δικαστήριο. Ο δικαστής τον συμβούλευσε να αρνηθεί τον Χριστό· και εκείνος με τη σειρά του τον συμβούλευσε να αρνηθεί τα ψεύτικα είδωλα και να αναγνωρίσει τον Ένα και μοναδικό ...

  Η ορθοδοξία ανέκαθεν υπήρξε αρωγός και συμπαραστάτης του ανθρώπου στους αγώνες για ελευθερία, ισότητα και αξιοπρέπεια. Ως Εκκλησία του Χριστού καλεί τους ανθρώπους στην υπέρβαση της πραγματικότητας της φθοράς, στην ελευθερία, που παρέχει στον άνθρωπο η Θεία Χάρη. Η συμμετοχή στα μυστήρια και στη ζωή της εκκλησίας οδηγεί τον άνθρωπο στην πραγματική ελευθερία, την κατ’ εικόνα ελευθερία, «ο άνθρωπος είναι ελεύθερος, επειδή ακριβώς είναι εικόνα της θείας ελευθερίας». Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος επειδή γίνεται πρόσωπο, αποκτά τον πολιτισμό του προσώπου μέσα στην εκκλησία. «Ο ΄πολιτισμός του προσώπου΄ είναι η πρόταση ζωής της Ορθοδοξίας». Από τη μελέτη της ιστορίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γίνεται φανερό, ότι ο αρχικός τους σκοπός ήταν να εξασφαλίσουν τα προνόμια των ισχυροποιημένων τάξεων (γαιοκτημόνων και αστών) (MagnaCharta, αστικές επαναστάσεις) ...

Ηθικά απαράδεκτη πρακτική θεωρείται και η παρένθετη μητρότητα, η οποία εφαρμόζεται για την απόκτηση τέκνου στην περίπτωση που η γυναίκα αδυνατεί να κυοφορήσει για ιατρικούς λόγους ή δεν επιθυμεί για λόγους καριέρας ή διατήρησης της σωματικής ομορφιάς κι έχει στη σύντομη ιστορία της να επιδείξει πολλά περιστατικά που ξεκινούν από την άρνηση της παρένθετης μητέρας να παραδώσει το παιδί και φτάνει μέχρι την εκμετάλλευση της παρένθετης μητρότητας από οικονομικούς και νομικούς εμπειρογνώμονες. Η ηθική απαξίωση και απόρριψη της παρένθετης μητρότητας συνδέεται με το ότι η παρένθετη μητέρα εισέρχεται ανάμεσα στο ζεύγος, διασπά την οικογενειακή δομή και μειώνει τις δυνατότητες για την ανάπτυξη οικογενειακών δεσμών και την εκδήλωση αισθημάτων αγάπης και φροντίδας ανάμεσα στο παιδί και τους γονείς με τη γέννηση παιδιού ...

Η έναρξη της Καινής Διαθήκης με την ενσάρκωση του Ιησού Χριστού συνοδεύεται από μια ιερή εικόνα με ζώα. Οι γκαμήλες των μάγων, τα πρόβατα των ποιμένων, το βόδι και ο ημίονος, σε πλήρη αρμονία και γαλήνη μπροστά στην παναγιότητα του θείου βρέφους, ζεσταίνουν με τα χνώτα τους τον νεογέννητο βασιλέα πάντων των ορατών και αοράτων. Επίσης η φανέρωση του Αγίου Πνεύματος, του ενός εκ των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας, σε δύο περιπτώσεις (κατά τη βάπτιση του Ιησού Χριστού και κατά τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος) με τη μορφή ενός πτηνού, του περιστεριού, δείχνει ότι δεν μπορεί να θεωρείται προσβλητική μια τέτοια προσομοίωση. Φανερώνει επίσης ότι ο Δημιουργός Θεός περιβάλλει με ασύλληπτη αγάπη και καταδεκτικότητα ακόμα και τα άλογα πτηνά, κάθε ...

 Σαν σήμερα στις 8 Οκτωβρίου το 1912 η Λήμνος απελευθερώθηκε από τους Τούρκους. Ο Ελληνικός στόλος με Αρχηγό τον Υποναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη με το θωρηκτό « Αβέρωφ» έφθασε προ του Κάστρου (Μύρινας) της Λήμνου και αγκυροβόλησε ανοικτά του Ρωμαίικου Γιαλού. Σάββατο 6 Οκτωβρίου 1912   Οι πρώτοι Έλληνες οι οποίοι αποβιβάσθηκαν με ατμάκατο του Αβέρωφ ήταν ο Υποπλοίαρχος Σπυρ. Μαυρομιχάλης και  ο έφεδρος Σημαιοφόρος Καραμούζης. Αποβιβάσθηκαν  στην αποβάθρα  ''Βόντηλα''  στο Ρωμαίικο Γιαλό με σκοπό τις διαπραγματεύσεις με τον Τούρκο διοικητή του νησιού. Παρά την πίεση που ασκούσαν, εκείνος κωλυσιεργούσε ζητώντας προθεσμία 24 ωρών. Κυριακή  7 Οκτωβρίου 1912  Όταν ενισχύθηκαν οι ναυτικές δυνάμεις στην περιοχή ο Υποναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης διακόπτει τις διαπραγματεύσεις και κινείται με το σύνολο του στόλου προς τον κόλπο του Μούδρου. Δευτέρα  8 Οκτωβρίου 1912 Από τις πρωϊνές ...

Την Παρασκευή 17 και το Σάββατο 18 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια του νέου βιβλιοπωλείου των εκδόσεων «Εν Πλω». Πρόκειται για ένα σύγχρονο πολυχώρο αφιερωμένο στο καλό βιβλίο. Στο εμπορικό κέντρο Atrium, (Χαριλάου Τρικούπη 6-10), οι φίλοι του βιβλίου θα βρουν ένα ολοκαίνουργιο κατάστημα δύο επιπέδων, με χιλιάδες τίτλους ποιοτικών βιβλίων, συλλεκτικές εκδόσεις, μουσικά CD και art shop με δημιουργίες ελλήνων καλλιτεχνών. Η "αίθουσα βιβλίου και πολιτισμού”, ένας ζεστός και φιλόξενος χώρος, λειτουργεί στο πατάρι του βιβλιοπωλείου και μπορεί να φιλοξενήσει εκδηλώσεις 70-100 ατόμων (παρουσιάσεις βιβλίων, λογοτεχνικές και μουσικές εκδηλώσεις, εκθέσεις ζωγραφικής κα), με δυνατότητα βιντεοσκόπησης, προσφοράς καφέ και κερασμάτων κα. Παράλληλα θα εγκαινιασθεί σε παράπλευρο χώρο, το νέο παιδικό βιβλιοπωλείο των εκδόσεων «Εν πλω» με το διακριτικό τίτλο «hello kids». ...

Οι εκδόσεις Εν Πλω και ο Μουσικολόγος Δρ. Ιωάννης Αρβανίτης, ξεκινούν μία σειρά εξειδικευμένων μαθημάτων βυζαντινής μουσικολογίας. Συγκεκριμένα στο σεμινάριο θα παρουσιαστεί η ιστορία της βυζαντινής παρασημαντικής και οι λόγοι της ύπαρξης ορθογραφίας σ’ αυτή. Θα περιγραφούν οι γενικές αρχές της ορθογραφίας που προκύπτουν τόσο μέσα από την ιστορία της παρασημαντικής, όσο και από τη θεωρία και πρακτική εφαρμογή της στα γραπτά των Τριών Διδασκάλων  και γενικότερα της Νέας γραφής και θα δοθούν, θεωρητικά και πρακτικά, οι ειδικότεροι κανόνες της μαζί με ασκήσεις πρακτικής εφαρμογής (γραφής καθ’ υπαγόρευσιν και διόρθωσης). Το σεμινάριο απευθύνεται σε: Ιερείς, σπουδαστές Σχολών βυζαντινής μουσικής, ιεροψάλτες, φοιτητές Θεολογίας, θεολόγους-εκπαιδευτικούς, καθηγητές Μουσικής που θέλουν να επιμορφωθούν στην βυζαντινή μουσική. Λίγα λόγια για τον Δρ. Ιωάννη Αρβανίτη Ο Ιωάννης Αρβανίτης σπούδασε Φυσική ...

Ξεκίνησε εχθές, Τετάρτη 8/10/2014, με την ευλογία του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, το 3ο Διεθνές Συνέδριο του «Πατριαρχικού Δικτύου για την Ποιμαντική Διακονία στον χώρο της Υγείας», με θεματικό άξονα «Το τραύμα». Το Συνέδριο του «Πατριαρχικού Δικτύου» φιλοξενείται για μία ακόμη φορά στο ιστορικό νησί της Ρόδου και θα διεξαχθεί με τη συμμετοχή 225 συνέδρων από διάφορα μέρη της υφηλίου (Ευρώπη, Βόρεια και Νότια Αμερική, Αφρική, Μ. Ανατολή, Αυστραλία) – αριθμός κατά πολύ μεγαλύτερος από εκείνον των δύο προηγουμένων Συνεδρίων του «Πατριαρχικού Δικτύου», το 2008 (135) και το 2011 (165). Συγκεκριμένα, έχουν προσκληθεί και θα συμμετάσχουν εκπρόσωποι των Μητροπόλεων που ανήκουν πνευματικά και διοικητικά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο απανταχού της Γης, των άλλων Πατριαρχείων, των Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών, των Ορθοδόξων Θεολογικών Σχολών ...