Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Υψούται και πάλι ο Σταυρός του Χριστού στα μέσα του μηνός Σεπτεμβρίου, προκειμένου να μας θυμίσει τις δύο υψώσεις που πραγματοποιήθηκαν στον τόπο της ευρέσεώς του στα Ιεροσόλυμα και μάλιστα, επί του φρικτού Γολγοθά, όπου ο Χριστός «ήπλωσε τας παλάμας και ήνωσε τα το πριν διεστώτα». «Υψούται ο Σταυρός του Χριστού και συνυψοί των ευσεβούντων το φρόνημα… Υψούται ο Σταυρός και κατασπά την οφρύν των δαιμόνων… Υψούται ο Σταυρός και πίπτουσιν είδωλα». Υψούται ο Σταυρός του Χριστού «και δοξάζεται ο Χριστός και διάβολος πλήττεται», για να χρησιμοποιήσω τους λόγους του Αγίου Ανδρέα Επισκόπου Κρήτης. Υψούται ο Σταυρός του Χριστού και γεμίζει τον κόσμο από αμέτρητες ευλογίες. Γράφει ο πολυγραφότατος Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, ερμηνεύοντας την πέμπτη ωδή του Κανόνος της εορτής ...

«Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν απαρνησά­σθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακο­λου­θεί­τω μοι» (Μαρκ. 8.34). Πριν από λίγες ημέρες η Εκκλησία μας εόρτασε την παγκόσμιο ύψωση του τιμίου και ζωο­ποι­ου Σταυ­ρού· και σήμε­ρα, Κυ­ριακή μετά την Υ­ψω­ση, μας υπενθυ­μι­ζει με το ευαγγελικό ανά­γνωσμα τη σημασία του Σταυρού στη ζωή μας. Διότι μπορεί ο Χριστός να ανήλθε στον σταυρό για τη σωτηρία μας, μπορεί ο Σταυρός του να αποτελεί σύμβολο δυ­νάμεως και ελπίδος για όσους πιστεύουν σ᾽ Αυτόν, όμως δεν αρκεί μο­νο η θεωρητική πι­στη, χρειάζεται και η πρακτική απόδειξή της. Και αυτή γίνεται με τον τρόπο που μας υποδει­κνύει ο Χριστός στο ση­με­ρινό ευαγγελικό ανά­γνω­σμα, λέγοντας: «Ο­στις θέλει οπί­σω μου ελθείν απαρνη­σα­σθω εαυ­τον και αράτω τον σταυρόν αυτού και ...

«Ἀπ’ οὐρανοῦ τήν κλῆσιν ὡς ἔσχηκας, οὐρανόφρων αὐτίκα ὤφθης, θεόφρον Εὐστάθιε. Τῇ δι’ ἐλάφου γάρ ἐμφανείᾳ, τοῦ δι’ ἡμᾶς Σταυρῷ ὁμιλήσαντος, τήν θείαν ἠλλοιώθης ἀλλοίωσιν, τόν παλαιόν ἀποθέμενος ἄνθρωπον. Καί τῷ φωτί τῆς εὐσεβείας, τούς σούς υἱούς προσαγαγών, τήν σύνευνον συμμέτοχον εἰργάσω, τῶν καλῶν ὧν ἔτυχες. Καί ποικίλως δοκιμασθείς, καί στερρῶς ἀνδραγαθήσας, στρατιώτης ἄριστος, τοῦ Βασιλέως τῶν οὐρανῶν ἐγένου. Ἀλλ’ ὦ Μαρτύρων ἐγκαλλώπισμα, ἀπαύστως ἱκέτευε, ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν» (ἰδιόμελον ἐκ τῆς λιτῆς τοῦ Ἁγίου Εὐσταθίου σέ ἦχο β’)  «Μόλις έλαβες τήν κλήση από τον ουρανό, αμέσως φάνηκες να σκέφτεσαι με τον τρόπο του ουρανού, Ευστάθιε που έχεις την θεϊκή φρόνηση. Γιατί όταν φανερώθηκε σαν ελάφι Αυτός που συναναστράφηκε και μίλησε σε μας με τον Τίμιο Σταυρό, αλλοιώθηκες (άλλαξες) με την ...

Η γνώση είναι δύναμη και η αγάπη σκοπός, όταν τα δύο αυτά συνοδοιπορούν, έχουμε ένα θαυμάσιο αποτέλεσμα. Κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή «επειδή η γνώση δημιουργεί αλαζονεία, ενώ η αγάπη οικοδομεί» (Α΄Κορ. 8,1), γι’ αυτό προτρέπει«…σύζευξε την γνώση με την αγάπη, και θα γίνεις ταπεινόφρονας και πνευματικός οικοδόμος, οικοδομώντας έτσι πνευματικά και τον εαυτό σου, και όλους εκείνους που σε πλησιάζουν», (Φιλοκαλία ΕΠΕ 14, Μαξίμου του Ομολογητού, Θεσσαλονίκη 2006). Αναλύει ο Ιερός Πατέρας το θέμα με σαφήνεια: « Γι’ αυτόν τον λόγο η αγάπη οικοδομεί, επειδή ούτε φθονεί, ούτε πικραίνει εκείνους που φθονούν, ούτε δημοσιεύει επιδεικτικά το φθονούμενο, ούτε θεωρεί τον εαυτό του, εκείνος πού αγαπά, ότι έφθασε στην τέλεια γνώση (Φιληππ.3,12), και εκείνα πού δεν γνωρίζει, τα ομολογεί, ...

Έφυγε από κοντά μας και μετέβη από την γη στα ουράνια, ο αξιολογότατος Διδ. Συνταγματικού Δικαίου και διαπρεπής Νομικός Γεώργιος Κρίππας Ο Γεώργιος Κρίππας γεννήθηκε και ανατράφηκε στο Ναύπλιο, σπούδασε νομικά στην Ελλάδα, Γερμανία και Γαλλία και υπηρέτησε επί 30ετία στο Υπουργείο Προεδρίας Κυβερνήσεως, ως διευθυντής της νομικής υπηρεσίας. Ανακηρύχθηκε Διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου με βαθμό άριστα και βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών, δύο φορές, για τα επιστημονικά του έργα. Εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Εξωτερικό σε Διεθνή Επιστημονικά Συνέδρια περί τις 200 φορές και δίδαξε νομικά θέματα σε διάφορες σχολές και Πανεπιστήμια. Υπήρξε μέλος Συνοδικών Επιτροπών της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, η οποία του έχει απονείμει τον Χρυσό Σταυρό του Αποστόλου Παύλου για τις υπηρεσίες του προς την Εκκλησία. Υπήρξε επίσης άριστος ερευνητής ...

Ο νέος Άγιος της Ορθοδόξου μας Εκκλησίας, ο Γέροντας της Πάτμου, ο Όσιος Αμφιλόχιος Μακρής, που η μνήμη της ανακομιδής των λειψάνων του τιμάται στις 19 Σεπτεμβρίου,  ήταν πράγματι χρηστός και εύχρηστος δούλος Κυρίου. Αναδείχθηκε εφάμιλλος των αλιέων της Γαλιλαίας αφού ακολούθησε στις ημέρες μας τα βήματά τους και έγινε ιεραπόστολος και πνευματοφόρος πατέρας της Εκκλησίας, στύλος και εδραίωμά της, ομολογητής πίστεως και πρότυπο όλων, όσοι επιθυμούν την κατά Χριστόν καινή ζωή. Πνευματική του θυγατέρα η οποία ακολούθησε τα βήματα της αγιότητός του και διακρίθηκε για την ελεήμονα ψυχή της ήταν η μοναδική Μαρίκα Κουφάκη, που κοιμήθηκε ως Αμφιλοχία μοναχή.  Για την εκτίμηση που της έτρεφε ο Άγιος Αμφιλόχιος αρκούν τα λόγια του: -Αν κάποιος γράψει στο μέλλον κάτι για μένα χωρίς ...

Παρόλο που η κτηνοτροφία συμβάλλει καθοριστικά στην περιφερειακή αγροτική ανάπτυξη και στη διατήρηση του κοινωνικού ιστού στην ύπαιθρο, το ποσοστό απασχόλησης στη ζωική παραγωγή στη χώρα μας εξακολουθεί να κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα. Γράφουν οι γεωπόνοι: Αγγελική Κούτρου-Αυγουλά και Χρήστος Αυγουλάς Η επί 30 και πλέον χρόνια εφαρμογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής δεν μπόρεσε να βελτιώσει το έλλειμμα του εμπορικού μας ισοζυγίου στον αγροτικό τομέα το οποίο διαμορφώνεται (στοιχεία έτους 2009) σε 6.494.000.000 ευρώ, αξία εισαγωγών, έναντι 4.157.000.000 ευρώ, αξία εξαγωγών, γεγονός που καταδεικνύει την έλλειψη εθνικής στρατηγικής για την αναγκαία στοχευμένη, προς την κατεύθυνση αυτή, ανάπτυξη του τομέα. Στη διαμόρφωση των μεγεθών αυτών πρωταρχικό ρόλο κατέχουν οι εισαγωγές κρέατος και των παρασκευασμάτων του, όπως και η συμπλήρωση του εφοδιασμού της ελληνικής αγοράς ...

Σήμερα οι ερευνητές έχουμε αποδυθεί σε μια τιτάνια προσπάθεια, μακριά στο χώρο και πίσω στο χρόνο, για να ανακαλύψουμε πως γεννήθηκε ο Ήλιος μας και το πλανητικό μας σύστημα μερικά δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Εμείς βέβαια δεν είμαστε τότε εκεί για να παρακολουθήσουμε τη διαδικασία αυτής της γένεσης. Μπορούμε όμως να δούμε πως αυτή σήμερα συνεχίζεται και να συμπεράνουμε πως έγινε και τότε, περί τα 5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Το Σύμπαν από τα τρισεκατομμυριοστά του μέτρου της κλίμακας των στοιχειωδών σωματιδίων έως τα δισεκατομμύρια έτη φωτός των μακρινότερων γαλαξιών διέπεται από πολύ προσεκτικά σχεδιασμένους φυσικούς νόμους που ισχύουν παντού. Το συζητάμε αυτό με τους φοιτητές στο Πανεπιστήμιο, ότι παντού υπάρχουν νόμοι, έτσι είναι σχεδιασμένο το Σύμπαν και δεν κάνει ο καθένας ότι θέλει. ...

Οι αυτονομημένες ανθρώπινες αξίες είναι επικίνδυνες όχι μόνο για την πνευματική και την θρησκευτική, αλλά και για την ηθική και κοινωνική ζωή του ανθρώπου, γιατί μεταλλάσσονται εύκολα σε μέσα αυτοδικαιώσεως και αποπροανατολισμού. Η διττή αυτή λειτουργία των αξιών οφείλεται στον απρόσωπο και κτιστό χαρακτήρα τους. Το κτιστό είναι πάντοτε σχετικό· ποτέ δεν είναι απόλυτο. Πολύ περισσότερο βέβαια το κτιστό δεν μπορεί να δημιουργήσει κάτι απόλυτο, εκτός από το φανταστικό. Αλλά και οι απόλυτες αξίες, που ανάγονται στο άκτιστο, δεν μπορούν να λειτουργήσουν σωστά, όταν εκλαμβάνονται απρόσωπα. «Όπου δεν υπάρχει προσωπική μορφή του είναι, εκεί δεν υπάρχει τίποτε το ζωντανό· εκεί δεν υπάρχει ούτε αγαθό ούτε πονηρό». Το καλό και το κακό, το ηθικό και το ανήθικο υπάρχουν πάντοτε σε σχέση με ...

Ερώτηση: Μερικές φορές είναι δύσκολο να αποδεχθούμε ότι ο Θεός της αγάπης μπορεί να προφέρει τέτοια λόγια όπως «το σκότος το εξώτερον» (Mατθ. 8,12) η «ο σκώληξ ος ου τελευτά» (βλ. Μάρκ. 9,44). Αρχιμ. Ζαχαρίας: Από τη μία πλευρά λέει, «Τον ερχόμενο προς με ου μη εκβάλω έξω» (Ιωάν. 6,37), αλλά από την άλλη λέει και ότι «έξω εστάναι και κρούειν την θύραν και αποκριθείς ερεί υμίν, ουκ οίδα υμάς… Απόστητε απ’ εμού πάντες οι εργάται της αδικίας» (Λουκ. 13,25-27). Ωστόσο, το γεγονός ότι μας προειδοποιεί είναι πάλι μία έκφραση της αγάπης Του. Αν δείξουμε και μόνο λίγη επιθυμία να διορθώσουμε τον εαυτό μας, Αυτός είναι εκεί για να μας βοηθήσει. Ακόμα και αν Του δώσουμε ένα μικρό δάχτυλο, θα αρπάξει ...

Συνεχίζουμε την παρουσίαση των εκθέσεων της με αφορμή τα είκοσι χρόνων λειτουργίας της, η Αγιορειτική Εστία παρουσιάζει αυτή την Παρασκευή μία ενδιαφέρουσα ως τεχνική και ως ντοκουμέντο, έκθεση φωτογραφίας για το Άγιον Όρος, που οργανώθηκε και παρουσιάστηκε στην Αγιορειτική Εστία, αυτή του γνωστού βυζαντινολόγου και τακτικού μέλους της Ακαδημίας Αθηνών, Παναγιώτη Βοκοτόπουλου, με τίτλο «Άγιον Όρος, Φωτογραφίες 1956-2001» που πρωτοπαρουσιάστηκε την άνοιξη του 2008 στον εκθεσιακό μας χώρο. Οι φωτογραφίες της έκθεσης καλύπτουν την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίοδο της ζωής της Μοναστικής Πολιτείας (1956-2001), μίας κρίσιμης περιόδου με προβλήματα λειψανδρίας, έλλειψης πόρων και γενικότερου ενδιαφέροντος της Πολιτείας για την διάσωση της μοναδικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, όπου οι μοναχοί με ελάχιστα μέσα και με προσωπική σκληρή δουλειά αγωνίστηκαν να κρατήσουν όρθια τα γιγαντιαία κτίρια, ...

«Πάμε στον Αρσένιο!» ακούγαμε παιδιόθεν να λένε οι κάτοικοι της Χάλκης. Εννοούσαν την ιστορική Σκήτη του Αγίου Σπυρίδωνος, την επονομαζόμενη τουρκιστί Terki Dünya (εγκατάλειψη του κόσμου), καθότι ήταν πολύ μακριά από τον μοναδικό οικισμό, την Χώρα της Χάλκης. Δικαίως το όνομά του είχε ταυτιστεί με την ίδια τη Σκήτη, καθότι ο ίδιος ήταν ο ιδρυτής της και ο μοναχός με μεγάλη πνευματικότητα και δράση. Έζησε πραγματικό ασκητικό βίο και έγραψε ιστορία. Ακόμη μέχρι και σήμερα ακούμε να λένε πάμε στον Αρσένιο! Ζει στην συνείδηση των πιστών. Ο Αρσένιος δεν ήταν ούτε απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης μας αλλά ούτε και Πολίτης, ούτε και είχε σπουδάσει πέραν της στοιχειώδους εκπαίδευσης. Είχε όμως την κατά Θεόν μόρφωση, όπως λένε! Είχε έρθει από ...

Ο Πρωτοψάλτης της Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης, Στέλιος Ζαχαρίου, ψαλτικός επίγονος και διάδοχος του Άρχοντα Πρωτοψάλτη Χαριλάου Ταλιαδώρου ψάλει το «Χερουβικό» του Χαρ. Ταλιαδώρου σε ήχο πλ. δ΄. Your browser does not support the audio element.

Ο Γέρ. Σπυρίδων Μικραγιαννανίτης ψάλει το θεοτοκίο «Παναγία Δέσποινα» σε ήχο βαρύ και μέλος που κατεγράφη από τον Γερ. Δανιήλ Δανιηλίδη τον β’. Καθιερώθηκε από τη μοναστική αδελφότητα των Δανιηλαίων και ψάλλεται τακτικά στο Άγιον Όρος. Your browser does not support the audio element.  

O Ευάγγελος Φ. Κατσιναβάκης, Γλωσσολόγος PhD, Φιλόλογος, Μουσικός, μιλάει στην Πεμπτουσία για την σχέση της ελληνικής πολυφωνίας με το δημοτικό τραγούδι.

Στις 14 Σεπτεμβρίου, η Εκκλησία μας γιορτάζει την ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Πρόκειται για ανάμνηση μιας κυριολεκτικής υψώσεως, καθώς το 628 μ.Χ., επί Πατριάρχου Ζαχαρίου, ο Σταυρός υψώθηκε κατά τη διάρκεια επίσημης ακολουθίας, αναπαριστώντας το γεγονός της Σταυρώσεως. Ίσως και να μοιάζει αντιφατική η ύψωση του συμβόλου μιας ήττας. Διότι στα μάτια των Εβραιών, κατά την φριχτή εκείνη ημέρα, αλλά και στα μάτια όλων των αρνητών του Χριστού, η Σταύρωση αποτέλεσε νίκη κατά του Χριστού και της διδασκαλίας του και υποταγή ενός ακόμη ψευτο-Μεσσία στην κοινή μοίρα όλων μας, στον Θάνατο. Στα μάτια όμως εκείνων που διεπίστωσαν με αναμφισβήτητο τρόπο την Ανάσταση του Αγαπημένου Διδασκάλου τους, ο Σταυρός αποτελεί περιφανή νίκη εναντίον του Διαβόλου και όλων των σκοτεινών δυνάμεων. Η αλήθεια είναι ...

Οι νέες τάσεις που εκδηλώνονται στους κόλπους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας σχετικά με την παρηγορητική φροντίδα υπογραμμίζουν την ανάγκη να εκδηλώσει η παγκόσμια ιατρική κοινότητα ενδιαφέρον για τους ασθενείς που βρίσκονται σε τελικό στάδιο, καθώς και για το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που τους φροντίζει. Η ανάγκη αυτή προκύπτει από το γεγονός ότι τα διαθέσιμα ισχυρά αναλγητικά φάρμακα δεν επαρκούν παρά μόνο για το 20% των ασθενών που υποφέρουν. Επιπλέον, το Ίδρυμα Maruzza που εδρεύει στη Ρώμη και έχει επιβλέψει την παραγωγή δυο βασικών καταστατικών για τις «Παγκόσμιες Θρησκευτικές Παθήσεις», όρος που χρησιμοποιήθηκε για την παρηγορητική φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων, με την έννοια ότι οι ασθένειες αυτές συναντιούνται σε όλο τον κόσμο και η φροντίδα όσων υποφέρουν από αυτές ...

Τα δύο αδέλφια Σίμων και Ανδρέας ασκούσαν το επάγγελμα του ψαρά (Μκ. 1:16) και κατάγονταν από την Βηθσαϊδά (Ιω. 1:44), όπως και ένας ακόμη μαθητής του Ιησού ο Φίλιππος (Ιω. 12:21). Κατά την κλήση των πρώτων μαθητών, ο Μάρκος μας αναφέρει ότι και άλλα δυο αδέλφια, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης οι γιοί του Ζεβεδαίου, κλήθηκαν από τον Ιησού να τον ακολουθήσουν (Μκ. 1:19-20). Τόσο ο Ευαγγελιστής Μάρκος, όσο και ο Ματθαίος, τοποθετούν το γεγονός της κλήσης των δύο μαθητών στην Καπερναούμ και όχι στην Βηθσαϊδά, την πόλη καταγωγής των μαθητών, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην δημόσια δράση του Ιησού. Η Καπερναούμ και η Βηθσαϊδά ανήκαν σε διαφορετικές τετραρχίες. Η Καπερναούμ στην τετραρχία του Αντίπα και η Βηθσαϊδά στην τετραρχία του ...

Η σημαντικότερη προσφορά της μέλισσας στο περιβάλλον είναι η επικονίαση εντομόφιλων φυτών, διαδικασία απαραίτητη στην αναπαραγωγή και την εξέλιξή τους. Αν και το οικονομικό όφελος από την επικονίαση των χιλιάδων άγριων φυτών που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του φυσικού περιβάλλοντος είναι αδύνατο να υπολογισθεί με ακρίβεια, η συνεισφορά της μέλισσας στην ποιοτική και ποσοτική αύξηση της παραγωγής στις καλλιέργειες είναι πολλαπλάσια  από τη συνολική αξία των μελισσοκομικών προϊόντων. Απαιτείται και στην Ελλάδα στενή συνεργασία του καλλιεργητή και μελισσοκόμου, έτσι ώστε ο γεωργός να γνωρίζει την επικονιαστική ικανότητα της μέλισσας, να αποφευχθούν από αυτόν, άκαιροι και χωρίς προειδοποίηση ψεκασμοί, με μελισσοτοξικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα και να υπάρξει η δυνατότητα ο μελισσοκόμος  να αμειφθεί για τις υπηρεσίες του από τον καλλιεργητή. Μεταξύ των παραγόντων που επηρεάζουν δυσμενώς ...

«Θοδώρα», Παραδοσιακό Μακεδονικό τραγούδι από την Άσσηροτης περιοχής του Λαγκαδά, στο νομό Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για τραγούδι της αγάπης, σε επτάσημο ρυθμό τύπου «ράικο» ή «τρεχάτος» (7/16). Η κίνηση του χορού είναι ο απλός συρτός  «στα τρία».