Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Για να μιλήσει κανείς για την Παναγία θα πρέπει να καθαρίσει ο νους του από τα πάθη και να έχει συγχρόνως και τη θεοποιό ταπείνωση, ώστε να εξυμνήσει και πάλι αμυδρά τα μεγαλεία της, τα οποία είναι «υπέρ έννοιαν και υπερένδοξα». Γι’ αυτό και κάθε φορά που τιμούμε ένα από τα γεγονότα της επίγειας βιοτής της, προστρέχουμε με ασφάλεια, σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας μας, στους υμνηπόλους των μυστηρίων της, στους θεοφόρους Πατέρες της Εκκλησίας, που έγραψαν γι’ αυτήν με ιδιαίτερο πόθο και χαρά και την ύμνησαν μαζί με τις χορείες των Αγίων Αγγέλων και Αρχαγγέλων ως «την αειμακάριστον και παναμώμητον και μητέρα του Θεού ημών». Διδάσκαλός μας σήμερα, που πανηγυρίζουμε το γεγονός της Γεννήσεως της θεόπαιδος και Αειπαρθένου Μαρίας, θα ...

Η εμμελής ανάγνωση περικοπών είναι παλαιά παράδοση στη λατρεία της Εκκλησίας και έχει τις ρίζες της στη βυζαντινή εκφωνητική σημειογραφία. Πρόκειται για τον μελωδικό  τρόπο εκφοράς και απόδοσης των μουσικορητορικών φράσεων του κειμένου.  Στη θεωρία της ψαλτικής η εν λόγω εκτέλεση σχετίζεται με τη χρόα του «κλιτού», όπως αυτή διασώθηκε στην παράδοση του Πατριαρχικού Ναού της Κωνσταντινούπολης.

Παρακολουθήστε το δεύτερο μέρος από την 3η Διαδικτυακή Σύναξη από τον Άθωνα με τον Γέροντα Εφραίμ για παιδιά και νέους, η οποία πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 22 Αυγούστου 2020.

Όταν έρχεται ένα παιδί στον κόσμο, ιδίως όταν είναι το πρώτο, οι γονείς περνούν κρίση ταυτότητας. Δεν είναι μόνο η επιλόχειος κατάθλιψη της γυναίκας. Και ο άντρας συνειδητοποιεί, εκτός από την ανάγκη να αναλάβει την ευθύνη της πατρότητας, ότι έδωσε ζωή σε μία νέα γενιά, ότι έχει διάδοχο, αγόρι ή κορίτσι δεν έχει σημασία, και επομένως ο ίδιος έχει μπει στην τροχιά της φθοράς, ότι ο θάνατος δεν είναι ένα τόσο ξένο και μακρινό γεγονός, ότι η ύπαρξη αποκτά άγχος που πριν δεν υπήρχε. Όλα αυτά τα στοιχεία, εάν οι γονείς είναι σε θέση να τα εκτιμήσουν, μπορούν να βοηθήσουν ώστε μία νέα ταυτότητα να χτιστεί: αυτή του υπεύθυνου ενήλικα για τους άλλους, αυτή του συνδημιουργού του Θεού, αυτή που ...

Oι ελληνικές Μεραρχίες Σερρών και Κρήτης συμμετείχαν στη μεγάλη επίθεση των Συμμάχων στην κοιλάδα του Αξιού τον Σεπτέμβριο του 1918, υπό τη διοίκηση του Βρετανού στρατηγού Μίλν. Το ΧΙΙ Βρετανικό Σώμα στρατού άρχισε την επίθεσή του εναντίον της ισχυρά οχυρωμένης τοποθεσίας την 05.08΄της 5ης Σεπτεμβρίου με την 22η Βρετανική Μεραρχία αριστερά και την Ελληνική Μεραρχία Σερρών δεξιά. Μέχρι το βράδυ οι Βρετανοί που ενισχύθηκαν και με το 3ο Ελληνικό Σύνταγμα Σερρών είχαν πετύχει ασήμαντα κέρδη ενώ υπέστησαν σοβαρότατες απώλειες. Το 3ο Σύνταγμα υπό τον Σχη Χρήστο Λιάσκο είχε επιτεθεί στο κέντρο του μετώπου με θάρρος και αποφασιστικότητα. Κατάφερε να καταλάβει τρείς σειρές χαρακωμάτων και να συλλάβει περί τους 100 αιχμαλώτους. Δέχθηκε ισχυρότατη αντεπίθεση και αναγκάσθηκε να υποχωρήσει. Τα δραστικά πυρά του ...

Με τους παρά πάνω λόγους, αγαπητοί μου αδελφοί, ο ιερός υμνογράφος, προτρέπει στο δοξαστικό των αίνων της εορτής σε πνευματική χαρά και αγαλλίαση και σε επάξιο πνευματικό εορτασμό του χαρμοσύνου γεγονότος της εορτής της γεννήσεως της Θεοτόκου, του ευωδεστάτου αυτού άνθους, που βλάστησε «εκ της ρίζης Ιεσσαί». Το Γενέθλιο της Υπεραγίας Θεοτόκου είναι η πρώτη, (χρονολογικά), των θεομητορικών εορτών του εκκλησιαστικού έτους. Κατά τον άγιο Ανδρέα Κρήτης εορτάζομε «παγκοσμίου ευφροσύνης γενέθλιον», που καθίσταται «η είσοδος όλων των εορτών και το προοίμιο του μυστηρίου του Χριστού». Και τούτο διότι η γέννηση της Θεοτόκου έγινε το σκεύος εκείνο της εκλογής, που προόρισε ο Θεός προαιωνίως να γίνει η πρόξενος της αναγεννήσεως και αναπλάσεως των πάντων, διά της εν χρόνω γεννήσεως κατά ανερμήνευτο ...

Όταν κάποιος κάνει αιμοκάθαρση μέρα παρά μέρα για χρόνια, δεν έχει δυσκολία να απαντήσει στο ερώτημα. Πρόκειται για πολύχρονη παράταση ζωής, μιας ζωής όμως εκτεθειμένης στην κρυάδα του θανάτου, σαν ταξίδι χειμωνιάτικη παγωμένη μέρα με αυτοκίνητο χωρίς παρμπρίζ, χωρίς την προστατευτική «άρνηση θανάτου», τον ψυχολογικό αμυντικό μηχανισμό τον των υγιών που μας δίνει την ψευδαίσθηση της αθανασίας. Ο νεφροπαθής χρειάζεται -εκτός από τον τεχνητό νεφρό- και τεχνητή ασπίδα, για να μην παγώσει η ψυχή του. Ασπίδες άρνησης θανάτου δεν υπάρχουν ούτε χειροποίητες, ούτε βιομηχανικές. Ο καθένας έχει τη δική του, προσωπικό εκ γενετής δώρο Θεού. Τα πρώτα χρόνια, η αιμοκάθαρση έμοιασε περισσότερο με παράταση θανάτου παρά με παράταση ζωής. Η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη στη δεκαετία του ’70 είχε ως αποτέλεσμα την ...

Παγκοσμίου ευφροσύνης γενέθλιο, κατά τον Άγιο Ανδρέα Κρήτης, εορτάζομε σήμερα. Η πρώτη θεομητορική εορτή του εκκλησιαστικού έτους. Η σημερινή εορτή καθίσταται η είσοδος όλων των εορτών και το προοίμιο του μυστηρίου του Χριστού Η Υπεραγία Θεοτόκος Μαρία, αυτό το πράγμα υπηρέτησε. Το θέλημα και την επιθυμία και το σχέδιο του Παναγάθου καί Φιλανθρωποτάτου Θεού, για την ανάπλασή μας, με το αίμα Του και με το σώμα Του, από τη φθορά της αμαρτίας. Γι’ αυτό ονομάζεται και είναι Θεοτόκος. Ονομάζεται και από εμάς Θεοτόκος  και είναι η μεγαλύτερη ευεργέτιδα του κόσμου και της ψυχής του καθενός μας χωριστά. Γιατί μόνο χάρις σ’ Αυτή, από το ό,τι υπήρξε γη καθαρά, ώστε να μπορέσει από αυτή να πάρει ο Χριστός την άχραντη και αμόλυντη σάρκα ...

Ο Πρωτοψάλτης Κωνσταντίνος Φωτόπουλος ήταν από τους πρώτους δασκάλους της ψαλτικής που βρέθηκε στη Ρωσία και δίδαξε, μετά από τόσους αιώνες, βυζαντινή μουσική. Παρά τις όποιες δυσκολίες του εγχειρήματος η προσπάθεια απέδωσε καρπούς. Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι μια τρανή απόδειξη της προσπάθειας του Σχολείου ψαλτικής αλλά και της δεκτικότητας των ρώσων μαθητών στα βυζαντινά μέλη. «Αλλότριον των μητέρων», Ειρμός Θ΄ωδής από τον Κανόνα εις το Γενέσιον της Θεοτόκου. Your browser does not support the audio element.  

Ο Όσιος Δανιήλ ο Κατουνακιώτης, στην έρημο του Αγίου Όρους, ο ησυχαστής και συνεχιστής της Ορθοδόξου παραδόσεως των Κολλυβάβων Αγίων, σύντομα απέκτησε την φήμη έμπειρου πνευματικού και πολλοί Αθωνίτες μοναστές και προσκυνητές τον επισκέπτονταν, για να ζητήσουν πνευματική καθοδήγηση, να τον συμβουλευθούν και να πάρουν ενίσχυση στον πνευματικό τους αγώνα. Κάποιοι άλλοι αλληλογραφούσαν  μαζί του στις ανάγκες τους και όλους αυτούς τους παραμυθούσε και τους έδινε πνευματικές συμβουλές με τις πολυπόθητες και ψυχοτρόφες για εκείνους απαντήσεις του. Για τις βιοτικές του ανάγκες, που τις είχε περιορίσει στο ελάχιστο, αγιογραφούσε με πολλή ευλάβεια και επιμέλεια, με προσευχή και ανάγνωση. Και αυτή η πρώτη εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Ρώσου είναι έργο των χειρών του. Η αύξηση των φοιτητών του Οσίου Δανιήλ, των  ...

Μακριά απ’ την κοσμικότητα της παλιάς πρωτεύουσας του Δεσποτάτου, και μέσα στη γαλήνη του Τζουμερκιώτικου ειδυλλιακού τοπίου κτίσθηκε ένα ακόμη εξαίσιο δείγμα βυζαντινής τέχνης, ο περίφημος ναός των Γενεθλίων της Θεοτόκου ή Κόκκινη Εκκλησιά, όπως επικράτησε να λέγεται. Δυστυχώς ο χρόνος εξαφάνισε ακόμη και τα ίχνη του παλιού μοναστηριού που υπήρχε εκεί, παραμένει όμως άθικτος ο περικαλλής ναός -ευχάριστο ξάφνιασμα για τον ταξιδευτή, καθώς, ανηφορίζοντας για τα Τζουμερκοχώρια, μετά από μια καμπή του αυτοκινητόδρομου, αποκαλύπτεται μπροστά του το κόκκινο μαργαριτάρι λουσμένο σ’ ένα καταπράσινο φόντο, με μόνη συντροφιά του τ’ αηδόνια και τα πετροχελίδονα. Βρίσκεται στο συνοικισμό Παλαιοχώρι, λίγο προτού φθάσουμε στο Βουργαρέλι και ακριβώς πλάι στον εθνικό δρόμο Άρτας Τρικάλων. Απ’ τους ντόπιους ονομάζεται Κόκκινη Εκκλησιά για την πληθώρα των ...

Από το Προκόπειο Πολυδύναμο Εκκλησιαστικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς ανακοινώνεται ότι με τις ευλογίες του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου π. Ιουστίνου, ξεκινούν και φέτος οι εγγραφές στην Αναγνωρισμένη από το κράτος Σχολή Βυζαντινής Μουσικής και Εκμάθησης Μουσικών Οργάνων. Διδάσκονται Βυζαντινή μουσική, κλασικά και παραδοσιακά όργανα όπως: βιολί, κανονάκι, κρουστά, πνευστά, κιθάρα, πιάνο, φωνητική, τραγούδι και μουσική προπαιδεία. Tα μαθήματα παραδίδονται από καταξιωμένους και έμπειρους μουσικοδιδασκάλους και δεξιοτέχνες της μουσικής τέχνης για αρχάριους και προχωρημένους στις σύγχρονες εγκαταστάσεις του Προκοπείου Πολυδύναμου Εκκλησιαστικού Κέντρου. Η Σχολή είναι αναγνωρισμένη και παρέχει Κρατικά πτυχία και διπλώματα. Οι συνδρομές φοίτησης είναι εξαιρετικά χαμηλές, ενώ το πρώτο έτος Βυζαντινής μουσικής είναι δωρεάν. Λειτουργούν τμήματα ατομικά, ομαδικά, διαδικτυακά και ταχύρρυθμα. Επιπρόσθετα, λειτουργεί παράρτημα στη Νέα Μηχανιώνα. Παράλληλα, διεξάγονται ακροάσεις-εγγραφές και στη ...

Ανταποκρινόμενοι στα αιτήματα ιεροψαλτών από διάφορα μέρη της Ελλάδος σας ενημερώνουμε ότι η ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Συλλόγων Ιεροψαλτών Ελλάδος – ΟΜΣΙΕ  διοργανώνει την «2η e-Σύναξη από τον Άθωνα με τον Γέροντα Εφραίμ και Ιεροψάλτες» η οποία θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου στις 19:30. Για να εγγραφείτε παρακαλούμε κάντε κλίκ εδώ: https://zoom.us/meeting/register/tJMkfu6prz4rHdeoF5Ht_My0FSBRCTw_GusE Αφού εγγραφείτε θα λάβετε μήνυμα επιβεβαίωσης με τον προσωπικό σας σύνδεσμο συμμετοχής τον οποίο θα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε προκειμένου να εισαχθείτε στην σύναξη. Για οποιαδήποτε διευκρίνηση στείλτε μήνυμα στο nikos@gouraros.net.

«Αύτη η ημέρα Κυρίου…», Δοξαστικό των Αίνων της Θεομητορικής εορτής του Γενεσίου της Θεοτόκου. Ψάλλει ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλος Στανίτσας. Μέλος Κωνσταντίνου Πρίγγου, Ήχος Πλ. β΄.

Ο Χριστός στο ευαγγέλιο καλεί τους μαθητές να χαρούν όχι γιατί τους δίδεται η εξουσία να κάνουν θαύματα ικαι να υποτάσσουν δαιμόνια, αλλά επειδή τα ονόματά τους γράφηκαν στην Βίβλο του Ουρανού (Λκ 10,20). Αυτήν την χαρά έχει και η Εκκλησία σε κάθε βάπτιση χριστιανού. Τότε δηλαδή που το όνομά του γράφεται στον ουρανό και γεννιέται ως τέκνο Θεού. Ο Μέγας Βασίλειος στον εκπληκτικό λόγο του εις το Άγιο Βάπτισμα αναφέρεται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι του καιρού του, οι οποίοι μεταθέτουν το βάπτισμα προς το γήρας ώστε να μην περιορίσουν τις αμαρτωλές ηδονές και απολαύσεις. Αυστηρά μεν, φιλάνθρωπα και πατρικά δε, τους προτρέπει να θωρακίσουν την ψυχή τους με τα όπλα του Φωτός μέσα από το Πρώτο Μυστήριο και ...

Ομιλία του Γέροντα Εφραίμ, Καθηγούμενος της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου, στην Τράπεζα της Μονής προς τους πατέρες και τους προσκυνητές της Μονής, κατά την εορτή του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού και Φιλοθεΐτου.

Συμβαίνει συχνά μετά την επίσκεψη σε ένα μοναστήρι ο προσκυνητής να φεύγει «αλλαγμένος», συνήθως πιο γαλήνιος και πιο δυναμωμένος. Ο λόγος μπορεί να μην είναι ένας, ή για τον κάθε άνθρωπο να είναι κάπως διαφορετικός. Συνήθως όμως στα Ορθόδοξα μοναστήρια μας βρίσκουμε τρία στοιχεία, που ξεκουράζουν τον άνθρωπο και αυτά είναι: Η απλότητα, η ταπεινότητα και η ησυχία. Είναι και τα τρία δυσεύρετα, ακόμα δε και ανύπαρκτα στις σύγχρονες κοινωνίες μας. Σε κοινωνίες λοιπόν που χαρακτηρίζονται από σύγχυση, ανασφάλεια, πανικό, όπως επίσης από άκρατο εγωισμό και ταραχή, ο άνθρωπος έχει ανάγκη να αποδράσει σε κάτι πιο υγιές, πιο ειλικρινές, πιο αληθινό, πραγματικό. Θέλει να ζήσει έστω και λίγο αυτό που πραγματικά είναι, την ανθρωπιά του, τον υψηλό προορισμό του. Πηγή: www.asceticexperience.com Αυτή ...

Η Διαπαιδαγώγηση των παιδιών κατά τον Γέροντα Παΐσιο / Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος  

Μια γνωριμία με την ιστορία της τοπικής Εκκλησίας της Λεμεσού, παλαιότερης και σύγχρονης, μέσα από το βιβλίο του Ιερομονάχου Σωφρονίου Μιχαηλίδη. Η ηχογράφηση έγινε στον Ρ/Σ της Ιεράς Μητροπόλεως Λεμεσού. Διαβάζει ο Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος. Your browser does not support the audio element.

Τα μολυβδόβουλλα, οι μολύβδινες σφραγίδες ή βούλλες, τα οποία μελετά η Σφραγιστική, εξασφάλιζαν το απόρρητο των εγγράφων και πιστοποιούσαν την αυθεντικότητά τους. Οι επιγραφές και οι παραστάσεις των μολυβδόβουλλων συνθέτουν ένα πολύχρωμο σκηνικό και αποτελούν πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τον βίο και τον πολιτισμό των Βυζαντινών. Μολυβδόβουλλο Μιχαήλ διοικητού (8ος/9ος αι.) Αντικείμενο μελέτης της Σφραγιστικής είναι οι σφραγίδες και κατά κύριο λόγο τα μολυβδόβουλλα, οι μολύβδινες σφραγίδες. Η Σφραγιστική, συγγενής με την Νομισματική, αποτελεί αυτόνομη επιστήμη, που αναπτύχθηκε από τα τέλη του 19ου αι. Τα μολυβδόβουλλα, οι μολύβδινες σφραγίδες ή βούλλες, που εξασφάλιζαν το απόρρητο και πιστοποιούσαν την αυθεντικότητα της ιδιωτικής αλληλογραφίας, αλλά και των επισήμων εγγράφων, χρησιμοποιήθηκαν ευρύτατα στο Βυζάντιο από όλες τις κοινωνικές και επαγγελματικές τάξεις. Μολύβδινες βούλλες σφράγιζαν την αλληλογραφία ...