Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Η Εκκλησία μας καλεί να θυμόμαστε και κυρίως να ζούμε αδιάκοπα αυτό που σημαίνει το όνομά μας: το γενικό του χριστιανού και το συγκεκριμένο που πήραμε κατά τη βάπτισή μας. Διότι το αληθινό όνομα πρωτίστως κάθε πιστού είναι το ‘χριστιανός᾽. ῞Ολοι γνωρίζουμε ότι η απάντηση των αγίων μαρτύρων της πίστεώς μας κατά την περίοδο των διωγμών, όταν τους ρωτούσαν για το όνομά τους, ήταν: «χριστιανός είναι το όνομά μου». ῎Ηξεραν οι άγιοι ότι η ένταξή τους στο σώμα του Χριστού και η χριστιανικότητά τους έκτοτε ήταν ο,τι ανώτερο και ιερότερο υπήρχε στη ζωή τους, αυτό που πράγματι χάραζε και χαρακτήριζε την ύπαρξή τους. Το κέντρο βάρους τους ήταν ο Χριστός και όχι οτιδήποτε επίγειο, όσο σπουδαίο και μεγάλο κι αν φάνταζε ...

Αρκετά χρήσιμο είναι να γραφεί εδώ η σειρά των νοημάτων της Κουράς. Με τι αρχίζει η Κουρά, τι λέει και τι κάνει ο ιερέας, τι λέει  ο υποψήφιος μοναχός και ο Γέροντας του στη συνέχεια, και πως τελειώνει η όλη διαδικασία της Κουράς. Ψάλλεται ένας Κανόνας με εννέα Ωδές. Περιέχει Νοήματα Μετανοίας και Αιτήσεις εκ μέρους του μοναχού. Θρηνεί σαν τον Άσωτο για τις αμαρτίες του και παρακαλεί τον Κύριο να τον δεχτεί στη λογική του ποίμνη, αφού τον συγχωρέσει. Παρακαλεί γι αυτό και στη Θεοτόκο να μεσιτεύσει στο Δεσπότη. Επίσης ο υποψήφιος παρακαλεί τον Κύριο να τον δυναμώσει να ζήσει τη μοναχική ζωή με συνέπεια και να αξιωθεί της σωτηρίας. Τα ίδια νοήματα περιέχουν και τα 4 προσόμοια που ακολουθούν ...

Η αγάπη και η φιλανθρωπία είναι συνώνυμα με τον Χριστιανισμό. Η βάση του χριστιανικού κηρύγματος είναι η αγάπη προς όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από τις όποιες ιδιαιτερότητές τους. Τίποτε δε μπορεί να μπει εμπόδιο στην άσκηση της χριστιανικής αγάπης, ούτε το φύλο του ανθρωπίνου προσώπου, ούτε η φυλή, ούτε η κοινωνική και οικονομική του κατάσταση. Ο Ίδιος ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, όχι μόνο δίδαξε την αγάπη προς όλους, αλλά και έθεσε ως προϋπόθεση την άσκηση της αγάπης, σε όσους ήθελαν και θέλουν να είναι δικοί Του, «εντολὴν καινὴν δίδωμι υμίν ίνα αγαπάτε αλλήλους, καθώς ηγάπησα υμάς ίνα και ὑμεῖς ἀγαπᾶτε αλλήλους. Εν τούτῳ γνώσονται πάντες ότι εμοὶ μαθηταί εστε, εὰν αγάπην έχητε εν αλλήλοις» (Ιωάν.13,34-35). Επίσης έδωσε ο Ίδιος ...

Γέροντας, Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ Διονυσιάτης, (1886-1983), Προηγούμενος Ιεράς Μονής Διονυσίου Αγίου Όρους. (Αγιορειτική Φωτοθήκη, φωτογραφία: Chrysostomus Dahm, 1957).  (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Επικήδειος στον μακαριστό προηγούμενο Γαβριήλ Διονυσιάτη Εξεφωνήθη υπό του Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αρχιμ. Γεωργίου στις 25 Οκτωβρίου 1983. «Δίκαιος ως φοίνιξ ανθήσει και ωσεί κέδρος η εν τω Λιβάνω πληθυνθήσεται (Ψαλμ. 91ος). Ο δίκαιος κατά τον προφητάνακτα Δαβίδ ομοιάζει με τον υψίκορμο, αειθαλή και κάρπιμο φοίνικα και με την πολύκλαδο κέδρο. Φοίνιξ και κέδρος «πεφυτευμένος εν τω οίκω Κυρίου» υπήρξε ο μακαριστός Προηγούμενος Γέρων Γαβριήλ. Ο οίκος Κυρίου είναι η Αγία μας Ορθόδοξος Εκκλησία και το Αγιώνυμον Όρος. Ως υψίκορμος φοίνιξ υπήρξε όρθιος, ανύστακτος, ακοίμητος φρουρός της ορθοδόξου πίστεως και της πατροπαραδότου ευσεβείας. Μέχρι βαθυτάτου γήρατος παρών και εγρηγορών στις μακρές νυκτερινές αγρυπνίες, εργαζόμενος στους κήπους ...

Ζούμε σ’ ένα κόσμο που, κατά το λόγο του Ιωάννου του Θεολόγου, «εν τω πονηρώ κείται» (Ιω. 5,19). Σ’ αυτό τον κόσμο ζει ο καθένας μας, από τον ίδιο Προπάτορα προερχόμαστε, τα πάθη και τα αμαρτήματα της ανθρωπότητας βρίσκονται μέσα στον κάθε άνθρωπο. Ένα από αυτά είναι η δικαιολογία. Όταν ο Αδάμ ρωτήθηκε από το Θεό αν παράβηκε την εντολή, έριξε το φταίξιμο στη γυναίκα του κι αυτή στο διάβολο. Κάθε που δικαιολογούμαστε για κάποιο λάθος μας, ρίχνοντας το φταίξιμο σε άλλο ή στις συνθήκες, επαναλαμβάνουμε στον εαυτό μας το αμάρτημα των πρωτοπλάστων. Ο Χριστός πήρε απάνω του τα αμαρτήματα της ανθρωπότητας, χωρίς ο ίδιος να έχει ευθύνη γι’ αυτά, και δέχεται να σταυρωθεί αντί αυτής. Κάθε που αναλαμβάνουμε το αμάρτημα του ...

Ο άγιος, αββάς Μακάριος ο Αιγύπτιος. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Ο αββάς Μακάριος ο Αιγύπτιος διηγήθηκε ότι κάποτε που περπατούσε στην έρημο, βρήκε το κρανίο κάποιου νεκρού κάτω στο έδαφος. Το κούνησε με το φοινικένιο ραβδί του και άκουσε μια φωνή από αυτό. Το ρώτησε: – Ποιος είσαι εσύ; Και αυτό του αποκρίθηκε: – Εγώ ήμουν αρχιερέας των ειδώλων και των ειδωλολατρών που είχαν απομείνει σε αυτόν τον τόπο· και εσύ είσαι ο Μακάριος ο πνευματοφόρος. Να ξέρεις λοιπόν ότι, όποια ώρα σπλαχνιστείς αυτούς που είναι στην κόλαση και προσευχηθείς γι’ αυτούς, παρηγορούνται λίγο. – Ποια είναι η παρηγοριά, ρώτησε ο γέροντας, και ποια η κόλαση; Αποκρίθηκε το κρανίο: – Όσο απέχει ο ουρανός από τη γη, τόσο βάθος έχει η φωτιά που είναι από κάτω μας, και εμείς είμαστε μέσα ...

Η σημερινή αραβική χερσόνησος, πριν κατακτηθεί από τους μουσουλμάνους, ήταν γεμάτη από ακμάζουσες χριστιανικές κοινότητες. Το ίδιο και η απέναντι αφρικανική χώρα της Αιθιοπίας, η οποία παραμένει ως τα σήμερα, η μόνη χριστιανική χώρα της αφρικανικής ηπείρου. Στα χρόνια που βασίλευε στο Βυζάντιο ο αυτοκράτορας Ιουστίνος Α΄ (518-527), ήταν βασιλιάς της Αιθιοπίας ένας ευσεβής ηγεμόνας ο Ελεσβαάν. Αντίθετα στην αντίπερα Υεμένη, στο αρχαίο βασίλειο της Σαβά, βασίλευε ένας τυραννικός, κακούργος και αιμοδιψής βασιλιάς, ο Δου-Νοουάς. Είχε ασπασθεί τον Ιουδαϊσμό και είχε αλλάξει το όνομά του σε Γιουσούφ. Με τη βία και το δόλο κατόρθωσε να επιβληθεί στην ευρύτερη, λεγόμενη, Ευδαίμων Αραβία και να σχηματίσει ισχυρό στρατό, εκστρατεύοντας κατά γειτονικών χριστιανικών πόλεων και κοινοτήτων. Μισούσε θανάσιμα τους Χριστιανούς και είχε βάλει ως ...

Σας παρακαλώ να διαβάζετε αυτά τα εβδομαδιαία φυλλαδιάκια, γιατί θα σας μορφώσουν θεολογικά. – Λέγαμε στα προηγούμενα μαθήματά μας ότι υπήρχαν δύο γενεές των ανθρώπων, η καλή γενεά με αρχηγό τον Άβελ και η κακή γενεά με αρχηγό τον Κάιν. Αλλά ο Κάιν φόνευσε τον Άβελ. ᾽Αντί του Άβελ τώρα, αρχηγό στην καλή γενεά ο Θεός, για να αντικαταστήσει τον Άβελ, έβαλε τον Σηθ. Γι᾽ αυτό το όνομα «Σηθ» σημαίνει «αντικαταστάτης». Έχουμε λοιπόν τώρα τους «Καινίτες» και τους «Σηθίτες». Ο Θεός όμως, παιδιά, αγαπούσε όλους, όχι μόνο τους καλούς Σηθίτες, άλλά και τους κακούς Καινίτες. Αρκεί να σας πω ότι μετά τον φόνο που έκανε ο Κάιν, νοώντας τι έπραξε στον αδελφό του, έτρεμε και έλεγε: «Αλλοίμονό μου, όπου και ...

Ιερομόναχος Σεραφείμ Δημόπουλος (1937-2008). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Περιστασιακά έκανε σαλότητες πιθανόν για να αναχαίτιση το κύμα των ανθρώπων που καθημερινά αυξανόταν ή για να περιφρονηθή από τους ανθρώπους και να αποφεύγη τους επαίνους. Απέφευγε με κάθε τρόπο την δημοσιότητα και την προβολή. Εχαίρετο με την περιφρόνηση και τον χλευασμό. Πέρα από την γενική εξωτερική του εικόνα -αναμαλλιασμένος και με λυμένα τα κορδόνια των παπουτσιών-, η συνηθέστερη σαλότητά του ήταν να υψώνη την παλάμη του ή ένα σπιρτόκουτο ανάμεσα από αυτόν και τον συνομιλητή του κάνοντας πως προσπαθεί να κρύψη το πρόσωπό του. Απέφευγε να κοιτάζη τους ανθρώπους στο πρόσωπο και ιδιαίτερα γυναίκες. Μπορεί να τις εξομολογούσε χωρίς, ούτε για μία στιγμή, να τις κοιτάξη. Ίσως για να έχη καθαρότητα νοός , όμως ο κόσμος ...

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Έλεγαν για κάποιον γέροντα στη Σκήτη ότι πέθαινε, και οι αδελφοί στάθηκαν γύρω στο κρεβάτι του, τον τακτοποίησαν και άρχισαν να κλαίνε. Εκείνος άνοιξε τα μάτια του και γέλασε· μετά από λίγο πάλι γέλασε· έπειτα γέλασε και τρίτη φορά. Τον παρακάλεσαν τότε οι αδελφοί: – Πες μας, αββά, γιατί εμείς κλαίμε και εσύ γελάς; Εκείνος τους αποκρίθηκε: – Την πρώτη φορά γέλασα, γιατί όλοι σας φοβάστε τον θάνατο· τη δεύτερη, γιατί δεν είστε έτοιμοι και την τρίτη φορά γέλασα, γιατί από τον κόπο πηγαίνω στην ανάπαυση. Μόλις το είπε αυτό, αμέσως κοιμήθηκε.   Απόσπασμα από τον «Ευεργετινό» τ. Δ΄, των εκδόσεων το Περιβόλι της Παναγίας.

Άγιος αββάς Δωρόθεος. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=324242 Αν λοιπόν είμαστε ένα σώμα και μέλη ο ένας του άλλου, τότε, όταν υποφέρει ένα μέλος, υποφέρουν όλα τα μέλη. Τι νομίζετε ότι είναι τα κοινόβια; Δεν καταλαβαίνετε, ότι είναι ένα σώμα όλοι, και ότι καθένας είναι μέλος του άλλου; Όσοι διοικούν, είναι η κεφαλή. Όσοι προσέχουν και διορθώνουν, είναι τα μάτια. Όσοι ωφελούν με λόγο, είναι το στόμα. Αυτιά είναι όσοι υπακούουν. Χέρια είναι όσοι δουλεύουν. Πόδια οι αποκρισάριοι* κι οι διακονητές. Λοιπόν, κεφαλή είσαι; Διοίκησε. Μάτι είσαι; Πρόσεξε, κατάλαβε. Αυτί είσαι; Υπάκουσε. Χέρι είσαι; Δούλεψε. Πόδι είσαι; Διακόνησε. Αγωνιστείτε να βοηθάτε πάντα ο ένας τον άλλον, είτε διδάσκοντας και βάζοντας στην καρδιά του αδελφού λόγο Θεού είτε παρηγορώντας τον σε καιρό λύπης είτε δίνοντάς του χέρι και βοηθώντας του σε κάποια δουλειά. Μ’ ένα λόγο, καθένας, ...

Ονομάζουμε «Νεομάρτυρες» τους αγίους που μαρτύρησαν κυρίως στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, αλλά και όλους όσοι έλαβαν το στέφανο του μαρτυρίου εσχάτως, ακόμα και στις μέρες μας, γιατί δυστυχώς και ευτυχώς συνάμα και στην εποχή μας έχουμε μάρτυρες. Αποτελούν οι Νεομάρτυρες έναν μεγάλο αριθμό αγίων, οι οποίοι σε χρόνια δύσκολα και σκοτεινά, «έλαμψαν» και φώτισαν με το παράδειγμά τους την περιοχή πού έζησαν, αλλά και όλη την οικουμένη. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είναι πλέον γνωστό, κυρίως μέσα από τα κείμενα, ότι το να πίστευες στον Χριστό, σήμαινε ότι αμφισβητούσες τον κατακτητή και την θρησκεία του. Κινδύνευε η ζωή σου. Πράγματι, έχουμε πολλούς αγίους μάρτυρες από την εποχή αυτή, άνδρες και γυναίκες, κληρικούς, μοναχούς, γέροντες σε ηλικία, νέα παιδιά, ακόμα και βρέφη. Όλοι ...

Η ευχαριστιακή αναφορά του μυστηρίου της Θείας Λειτουργίας περατώνεται με τα λεγόμενα Δίπτυχα. Τα τελευταία είναι ένα από τα έργα των συλλειτουργούντων, κλήρου και λαού, μέσω των οποίων δηλώνεται η ενότητα της ανά την Οικουμένη Εκκλησίας και συνάπτουν σε χρόνο λειτουργικό και εσχατολογικό το παρελθόν, με το παρόν και το μέλλον. Κατά καιρούς έχουν λάβει ποικίλες ονομασίες, όπως: ιεραί δέλτοι, μυστικαί δέλτοι, μυστικά δίπτυχα, εκκλησιαστικοί κατάλογοι και όσον αφορά αποκλειστικά τους επισκόπους επισκοπικοί κατάλογοι. Η ονομασία Δίπτυχα οφείλεται στην κατασκευή του εν λόγω πίνακα, ο οποίος αποτελείται από δύο φύλλα ή πινάκια, ενωμένα μεταξύ τους στο μέσο, ενώ μπορεί να είναι και τρίπτυχα ή πολύπτυχα. Η ανάγνωση των Διπτύχων έχει τη βάση της στην εωθινή προσευχή της ιουδαϊκής λατρείας, κατά την ...

Ομιλία του Μητροπολίτη Γρεβενών κ. Δαβίδ, στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου ομωνύμου δήμου, στα πλαίσια των εορταστικών εκδηλώσεων «ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2021».

Ομιλίες στο Συνοδικό της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου μετά την τέλεση της Ανακομιδής των Λειψάνων του Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού, την Τετάρτη 20 Οκτωβρίου 2021.

Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός (1921-2009). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) 4. Τι είναι οι λογισμοί, ποια αίτια τους προκαλούν, πώς επιδρούν στον άνθρωπο και πώς πολεμούνται; Είναι δυνατόν να σταματήσουν ποτέ; Λογισμοί, με λίγα λόγια, είναι οι σκέψεις με τις οποίες ο νους επικοινωνεί με τους κόσμους του. Στην οθόνη της φαντασίας του νου, προβάλλεται σαν εικόνα μια σκέψη, η οποία παρουσιάζει ένα νόημα. Τότε ο νους ερευνά το νόημα με βάση τη λογική, αν ασφαλώς είναι ελεύθερος και υγιής. Λογισμούς προκαλούν πολλοί παράγοντες. Ακόμα και ο ίδιος ο νους με τις σκέψεις του. Δέχεται ο νους λογισμούς και από τους κόσμους που τον περιβάλλουν καθώς και από τον τρισδιάστατο χρόνο, το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον. Δέχεται όμως και από τον ανύσταχτό μας εχθρό, το σατανά. Μπορούμε να πούμε ...

Η Βατοπαιδινή Αδελφότητα σε κλίμα συγκίνησης και κατάνυξης, την Τετάρτη 20 Οκτωβρίου 2021, τέλεσε την ανακομιδή των λειψάνων του μακαριστού Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού, πνευματικού γεννήτορος και ποδηγέτη της Αδελφότητος και νέου κτήτορος της Μονής, 12 έτη από την ημέρα της εις Κύριον εκδημίας του.

Τη Συνοδεία των Μικραγιαννανίτων «Γερασιμαίων» την είχα επισκεφθεί πολλές φορές, αλλά δεν είχε τύχει ποτέ να συναντήσω τον π. Νικηφόρο. Συνήθως έλειπε στην Αθωνιάδα για μαθήματα. Μια φορά όμως στάθηκα «τυχερός». Θα ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και οι Πατέρες της Συνοδείας τον περίμεναν από ένα αλλιώτικο ταξίδι. Θα γύριζε, λέει, από την Αφρική. Είχε πάει στο Ζαΐρ για να βοηθήσει στην Ιεραποστολή. Γύρισε γεμάτος εντυπώσεις και δώρα. Τα δώρα ήταν από την ξυλογλυπτική τέχνη των ντόπιων και οι εντυπώσεις ήταν από τα ήθη και το τοπίο αυτής της εξωτικής χώρας. Όταν του θύμισα αυτήν την πρώτη συνάντησή μας, 30 χρόνια αργότερα, στο Ζαΐρ που είχε μετονομαστεί στο μεταξύ Κονγκό, στη δική μου πρώτη επίσκεψη στην Αφρική, σκέφτηκε λίγο, ...